Το κλίμα έντασης των τελευταίων μηνών στη Θεσσαλονίκη, η κόπωση της καθημερινότητας, τα πάθη που ερεθίζει το μακεδονικό ζήτημα, οι διαδηλώσεις που ξεφεύγουν και μετατρέπονται σε επιθέσεις, η στασιμότητα σε πολλούς τομείς φαίνεται πως δημιουργούν την ανάγκη για την πολιτιστική ανάσα που υπόσχονται να δώσουν τα φετινά «Δημήτρια» που ξεκινούν απόψε την 53η διαδρομή τους. Ως εργαλείο για τη διαφύλαξη και την ενδυνάμωση της κοινωνικής συνοχής βλέπει το μεγάλο φεστιβάλ της Θεσσαλονίκης η αντιδήμαρχος Πολιτισμού Ελλη Χρυσίδου και είναι απαραίτητη, μας λέει, η διαφύλαξη της δημοκρατίας μέσω των τεχνών. «Η Θεσσαλονίκη είναι μια πόλη με δημοκρατική παράδοση, πάντα όμως υπήρχαν φαινόμενα που εκφράζονταν είτε με εθνικοπατριωτικές ή ρατσιστικές κορώνες που προσπαθούσαν να δημιουργήσουν διάφορα ζητήματα. Ο κόσμος, όμως, τα αναγνωρίζει και τα απομονώνει», σημειώνει η αντιδήμαρχος στην τηλεφωνική μας επικοινωνία.
Το φετινό φεστιβάλ των «Δημητρίων» ξεκινά συμβολικά με τη συμφωνική συναυλία «Η επαναφορά της ειρήνης» στα Συμμαχικά Νεκροταφεία του Ζέιτενλικ σήμερα στις 11 π.μ., όπου αναπαύονται περισσότεροι από 20.000 στρατιώτες που πολέμησαν στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και στρατοπέδευσαν στη Θεσσαλονίκη, στο πλαίσιο των διεθνών εορτασμών για τα 100 χρόνια από τη λήξη του πρώτου μεγάλου πολέμου. Το ίδιο βράδυ η Συμφωνική Ορχήστρα του Δήμου Θεσσαλονίκης συμπράττει με τον πιανίστα και συνθέτη Φαράζ Σουλεϊμάν και το κουαρτέτο του για να κηρύξουν την επίσημη έναρξη των 53ων «Δημητρίων» με αυτοσχεδιασμούς στη μουσική του Χατζιδάκι, συμφωνικές ενορχηστρώσεις αραβικών συνθέσεων και τζαζ και μουσικά κομμάτια του ελληνικού και διεθνούς ρεπερτορίου με θέμα τη θάλασσα και το λιμάνι που είναι και ο θεματικός πυρήνας της τελετής έναρξης. Τη μεσογειακή εικονογράφηση της σκηνής έχει επιμεληθεί ο εικαστικός Μάριος Τεριάντ Ελευθεριάδης και μετά το συμφωνικό μέρος, θα ακολουθήσει το αιγυπτιακό-σουηδικό συγκρότημα «Tarraband».
Ο Αλέξανδρος Ιόλας ήταν χορευτής προτού γίνει γνωστός ως συλλέκτης και δωρίσει τη συλλογή του για την ίδρυση του ΜΜΣΤ.
Στον κορμό των φετινών «Δημητρίων» βρίσκεται η μεγάλη έκθεση «Αλέξανδρος Ιόλας: Η κληρονομιά», αφιερωμένη στα 30 χρόνια από τον θάνατο του συλλέκτη που δώρισε τη συλλογή του στη Θεσσαλονίκη και αποτέλεσε αφορμή για την ίδρυση του Μακεδονικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης. Στην έκθεση, η οποία ανοίγει στις 6 Οκτωβρίου, θα παρουσιαστούν έργα των Ντε Κίρικο, Μαγκρίτ, Γουόρχολ, Τάκι και άλλων δημιουργών από τη συλλογή του ΜΜΣΤ και από δάνεια ιδιωτικών συλλογών και ιδρυμάτων. Στο Αλατζά Ιμαρέτ παρουσιάζεται η βιντεοεγκατάσταση «Προσοχή, εκτελούνται έργα» του Μανώλη Μπαμπούση, ενώ στο Γενί Τζαμί η ομαδική εικαστική έκθεση «Τα ευρωπαϊκά ενδημικά είδη» για τη σύγχρονη Ευρώπη. Στα μουσικά ξεχωρίζουν στη Ροτόντα το αφιέρωμα στη Γερμανοεβραία συνθέτρια Ιλζε Βέμπερ που κρατήθηκε στο στρατόπεδο συγκέντρωσης Τερεζίν, το αφιέρωμα στον συνθέτη Αλφρεντ Σνίτκε, η μουσικοθεατρική «Ανθρώπινη φωνή» του Ζαν Κοκτώ με την ΚΟΘ και η χορευτική παράσταση «The art of dying» των Jukstapoz.
Φέτος, το θεατρικό πρόγραμμα του φεστιβάλ εμπλουτίζεται με ένα showcase παραστάσεων. Επιλεγμένες ελληνικές παραγωγές, όπως το «Frida κι άλλο» της Κατερίνας Δαμβόγλου, το «Mute» του Γιώργου Αδαμαντιάδη, οι «Επαναστατικές μέθοδοι για τον καθαρισμό της πισίνας σας» της Αλεξάνδρας Κ*, συμμετέχουν στο showcase των «Δημητρίων», μια νέα προσθήκη της διοργάνωσης με παραστάσεις τις οποίες παρακολουθούν εκπρόσωποι διεθνών φεστιβάλ με στόχο την ανάπτυξη συνεργασιών.
Φεστιβάλ 53ων «Δημητρίων», 29/9 έως 21/10.