Μια ερμηνεία του δημοψηφίσματος στην ΠΓΔΜ, η οποία βρίσκεται περίπου στο ίδιο μήκος κύματος με τις αντιδράσεις των υπόλοιπων διεθνών παραγόντων, έχει επιλέξει η Αθήνα, διατηρώντας, ωστόσο, αισθητά χαμηλότερους τόνους. Η εξαιρετικά χαμηλή συμμετοχή έχει προβληματίσει ιδιαίτερα την Αθήνα, παρά το γεγονός ότι ήδη από την προηγούμενη εβδομάδα οι πληροφορίες για τις τάσεις στο εσωτερικό των Σκοπίων ήταν μάλλον ενδεικτικές ενός ποσοστού το οποίο δεν θα ξεπερνούσε σε καμία περίπτωση το 50%. Ωστόσο, το 36,91% συμμετοχής (666.743) ήταν πραγματικά χαμηλότερo και από τις χειρότερες προσδοκίες του πρωθυπουργού της ΠΓΔΜ Ζόραν Ζάεφ. Πάντως, ο κ. Ζάεφ έχει ήδη επισημάνει ότι θεωρεί το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος επιτυχές (καθώς «ναι» ψήφισε το 91,46%), κάνοντας μάλιστα μια σύγκριση με τα πρόσφατα εκλογικά αποτελέσματα.
Προφανώς, οι περίπλοκες ισορροπίες που πρέπει να διατηρήσει ο κ. Ζάεφ στο εσωτερικό της ΠΓΔΜ είναι ένα ζήτημα το οποίο δεν αφορά την ελληνική πλευρά. Για την Αθήνα η συμφωνία των Πρεσπών δεν είναι «νεκρό γράμμα». Τουλάχιστον, αυτό δεν συμβαίνει ακόμα. Πολλά θα φανούν από τις κινήσεις που θα κάνει ο κ. Ζάεφ, ο οποίος αρχικά θα προσπαθήσει να εντοπίσει την απαραίτητη πλειοψηφία στο εσωτερικό του Κοινοβουλίου της ΠΓΔΜ. Απαντες στην Αθήνα κατανοούν πόσο δύσκολο είναι για τον κ. Ζάεφ να επιτύχει πλειοψηφία για τη συνταγματική αναθεώρηση υπό τις παρούσες συνθήκες. Επίσης είναι απολύτως σαφές ότι οι τυπικές μεν, ενδεικτικές δε, δημόσιες δηλώσεις Ευρωπαίων και Αμερικανών αξιωματούχων, μάλλον δεν βοηθούν. «Τα επόμενα βήματα απαιτούν νηφαλιότητα από όλες τις πλευρές ανεξαιρέτως, ώστε η θετική δυναμική της συμφωνίας των Πρεσπών να διαφυλαχθεί», κατέληγε η ανακοίνωση υπουργείου Εξωτερικών, μετά το δημοψήφισμα και αντανακλά, μεταξύ άλλων, την αμηχανία και στάση αναμονής που υπάρχει στην Αθήνα.
Τα επόμενα βήματα
Με βάση όσα συνέβησαν χθες, είναι σαφές ότι το δημοψήφισμα επηρεάζει το χρονοδιάγραμμα της συμφωνίας των Πρεσπών. Οι διαδικασίες που ξεκινούν άμεσα στην ΠΓΔΜ θα δείξουν αν ο κ. Ζάεφ κατορθώσει να επιτύχει αυξημένη πλειοψηφία στη Βουλή. Δεδομένου ότι αυτό προεξοφλείται ως μάλλον αδύνατον, η επόμενη προσπάθεια του θα κατευθυνθεί στην ταχύτερη δυνατή διενέργεια εκλογών. Με το θετικότερο (γι’ αυτόν) δυνατό σενάριο, εκλογές δεν μπορεί να πραγματοποιηθούν πριν από τα τέλη Νοεμβρίου. Ακόμα και αν κατορθώσει να επιτύχει στις εκλογές, οι διαδικασίες συνταγματικής αναθεώρησης δεν θα τελειώσουν πριν από τον Μάρτιο. Αυτό σημαίνει ότι η ελληνική κυβέρνηση πρέπει να κυρώσει τη συμφωνία τον Μάρτιο, ενδεχομένως και τον Απρίλιο. Αν οι διαδικασίες αυτές καθυστερήσουν περισσότερο, τότε ο χρόνος μεταφοράς του φακέλου της συμφωνίας των Πρεσπών στη Βουλή των Ελλήνων μετατίθεται σε χρόνο, ο οποίος αγγίζει πια επικίνδυνα τη διενέργεια των Ευρωεκλογών του Μαΐου του 2019. Τότε, κανείς στην Ε.Ε., περιλαμβανομένων των αξιωματούχων οι οποίοι στηρίζουν τη διαδικασία, δεν θα έχει χρόνο για τη συμφωνία των Πρεσπών. Αν όλα τα παραπάνω αποτύχουν, προφανώς η συμφωνία των Πρεσπών θα ολοκληρώσει τον βίο της ως μια ανεπιτυχής προσπάθεια συμβιβασμού της ονοματολογικής διαφοράς ανάμεσα σε Ελλάδα και ΠΓΔΜ.