Στο βήμα της 83ης ΔΕΘ ο πρόεδρος της Ν.Δ. Κυριάκος Μητσοτάκης εξήγγειλε την πρόθεσή του να μεταφέρει το 2021 τη δυνατότητα καθορισμού του φόρου ακινήτων, του γνωστού ΕΝΦΙΑ, στους δήμους και την είσπραξή του απευθείας, χωρίς την παρέμβαση του κρατικού προϋπολογισμού. Η προτεινόμενη μεταρρύθμιση έχει σημαντικά οφέλη και από μόνη της είναι ικανή να αλλάξει εκ βάθρων τη δομή και τη φιλοσοφία της λειτουργίας του κράτους, να αποτελέσει το πρώτο και πιο ουσιαστικό βήμα για την αποκέντρωση και τελικά να οδηγήσει σε μεγαλύτερη ωριμότητα του πολιτικού συστήματος. Από το 2021 και μετά, κάθε δημοτική αρχή θα μπορεί να κρατά σταθερό τον φόρο ακίνητης περιουσίας, να τον μειώσει αν κρίνει ότι μπορεί να παρέχει τις ίδιες υπηρεσίες με χαμηλότερη δαπάνη, ή να τον αυξήσει αν επιθυμεί να κατασκευάσει έργα (π.χ. αθλητικούς χώρους, βελτίωση σχολείων, κατασκευή νέων παιδικών σταθμών, κ.λπ.). Σε κάθε περίπτωση, η δημοτική αρχή θα είναι υπόλογη στον πολίτη: αν δεν παρέχει καλές υπηρεσίες δεν θα μπορεί να μεταθέτει τις ευθύνες στο κράτος, ενώ αν λαμβάνει τα χρήματα που ζητεί και δεν είναι αποτελεσματική, τότε θα είναι εκτεθειμένη στη λαϊκή δυσαρέσκεια.
Αυτή η νέα σχέση μεταξύ αιρετών και πολιτών θα δημιουργήσει νέα δεδομένα στην πολιτική ζωή της χώρας. Οι δήμοι θα αποκτήσουν πρώτη φορά πραγματική αυτονομία και θα γίνουν στην πράξη «αυτοδιοίκηση». Οι αιρετοί θα ελέγχονται και θα λογοδοτούν στους δημότες τους, οι οποίοι θα έχουν μεγαλύτερο ενδιαφέρον να παρακολουθούν τα τοπικά δρώμενα και έτσι θα ενισχύoνται η συμμετοχή τους και –συνεπώς– οι δημοκρατικοί θεσμοί. Τέλος, με αυτόν τον τρόπο θα είναι ευκολότερο να αποκεντρωθούν από το κεντρικό κράτος προς την Αυτοδιοίκηση τοπικές αρμοδιότητες και έτσι η πραγματική εξουσία θα μεταφερθεί εγγύτερα στους πολίτες. Με την πρότασή της η Ν.Δ. δεν σκοπεύει να μεταφέρει το βάρος είσπραξης του φόρου στους δήμους. Αυτός θα συνεχίσει να εισπράττεται όπως σήμερα, μέσω της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ) και θα πιστώνεται απευθείας στους δήμους δίχως την παρέμβαση του κράτους. Επίσης, κύριο χαρακτηριστικό της προτεινόμενης μεταρρύθμισης είναι να υπάρχει και ένας μηχανισμός εξισορρόπησης, ώστε πόροι από τους «πλεονασματικούς» δήμους να μεταφέρονται προς τους «ελλειμματικούς». Ετσι, δεν θα λείψουν πόροι από τους πολίτες, όπου και να κατοικούν στη χώρα.
Αντίθετες σε αυτή την πρόθεση της Ν.Δ. είναι οι δυνάμεις της αδράνειας και της συντήρησης. Με άλλα λόγια, ο ΣΥΡΙΖΑ και οι υποστηρικτές του, οι οποίοι έσπευσαν να χρησιμοποιήσουν αστεία επιχειρήματα προκειμένου να πείσουν περί αντισυνταγματικότητας ή ενίσχυσης των πλούσιων δήμων έναντι των φτωχών. Στην ουσία, πρόκειται για μια απεγνωσμένη προσπάθεια να κρύψουν τις ιδεολογικές τους αγκυλώσεις. Επιθυμούν τη διατήρηση του συγκεντρωτισμού της εξουσίας, αποστρέφονται κάθε μορφή αποκέντρωσης και δεν επιθυμούν να δώσουν ελευθερίες στις τοπικές κοινωνίες. Αντίθετα, στη Ν.Δ. πιστεύουμε σε αυτή τη μεταρρύθμιση. Διακόσια χρόνια μετά την Ελληνική Επανάσταση, η πρόταση του Κυριάκου Μητσοτάκη για τη φορολογική αποκέντρωση αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες μεταρρυθμίσεις στην ιστορία του σύγχρονου ελληνικού κράτους. Η ενίσχυση του ελληνισμού μέσα από τις κοινότητες και την αποκέντρωση αποτελούσε το μεγάλο όνειρο και ζητούμενο της σύγχρονης Ελλάδας. Τώρα μπορεί να γίνει πράξη!
* Ο κ. Τάσος Γαϊτάνης είναι γραμματέας Τοπικής Αυτοδιοίκησης Ν.Δ.