Τέσσερις επιστήμονες εμπλέκονταν στην ανακάλυψη, το 1953, της διπλής ελικοειδούς δομής του DNA, ο Φράνσις Κρικ και ο Τζέιμς Γουάτσον από το Κέμπριτζ, ο Μορίς Γουίλκινς και η Ρόζαλιντ Φράνκλιν από το Βασιλικό Κολέγιο του Λονδίνου. Στους Κρικ, Γουάτσον και Γουίλκινς απονεμήθηκε εννέα χρόνια μετά, το 1962, το βραβείο Νόμπελ. Η Φράνκλιν ήταν η «άτυχη» της παρέας, καθώς το όνομά της δεν αναφέρθηκε ποτέ, και όχι γιατί πέθανε νωρίς (τέσσερα χρόνια πριν από την απονομή)… «Δεν θα είχαμε καταφέρει να φτιάξουμε το μοντέλο της διπλής έλικας χωρίς τα δικά της στοιχεία», παραδέχθηκε αργότερα ο Κρικ.
Ο κλάδος των θετικών επιστημών ακόμη ανδροκρατείται, «ωστόσο τα πράγματα έχουν αλλάξει πολύ. Σήμερα οι γυναίκες δεν έχουν την τύχη της Φράνκλιν, το έργο τους αναγνωρίζεται, παίρνουν Νόμπελ, όπως η Καναδή Ντόνα Στρίκλαντ και η Αμερικανίδα Φράνσις Αρνολντ, που κέρδισαν με τους συνεργάτες τους φέτος τα Νόμπελ Φυσικής και Χημείας», λέει στην «Κ» η πανεπιστημιακός και διακεκριμένη ερευνήτρια Ελένη Ευθυμιάδου, βραβευμένη για τη δουλειά της (L’Oreal – Unesco το 2016) στην καταπολέμηση του καρκίνου του μαστού και του προστάτη μέσω νανοτεχνολογίας. Συγκεκριμένα ανέπτυξε συστήματα για τη μεταφορά και απελευθέρωση του φαρμάκου μόνο στην περιοχή του όγκου, ώστε να μένουν ανεπηρέαστα τα υγιή κύτταρα και να αποφεύγονται τα τοξικά φαινόμενα στον οργανισμό.
«Μπαίνω στο αμφιθέατρο και τα κορίτσια, τουλάχιστον μεταξύ αυτών που παρακολουθούν συστηματικά, αποτελούν την πλειονότητα», λέει η κ. Ευθυμιάδου, που είναι επίκουρος καθηγήτρια Ανόργανης Χημείας του τμήματος Χημείας του ΕΚΠΑ και επιστημονικός συνεργάτης του Ινστιτούτου Νανοεπιστήμης και Νανοτεχνολογίας ΕΚΕΦΕ ΔΗΜΟΚΡΙΤΟΣ. «Αυτή τη στιγμή στο εργαστήριό μου έχω επτά γυναίκες και έναν άνδρα. Η συνάδελφος κ. Εύη Λιανίδου έχει 14 κοπέλες στο εργαστήριό της. Βέβαια υπάρχουν ομάδες που είναι καθαρά ανδρικές».
Iσορροπία
Στον τομέα της Ανόργανης Χημείας σε σύνολο 12 ανθρώπων, οι τέσσερις είναι γυναίκες εκ των οποίων οι τρεις καθηγήτριες. «Επίσης, έχουμε γυναίκα πρόεδρο στο Τμήμα Χημείας, την κ. Χριστίνα-Αννα Μητσοπούλου, κάτι που είχε να συμβεί πάρα πολλά χρόνια. Πλέον, υπάρχει μια ισορροπία ανάμεσα στην ανδρική και γυναικεία παρουσία στις θετικές επιστήμες και στην έρευνα. Η αλήθεια είναι ότι όσο ανεβαίνουμε στην ιεραρχία οι γυναίκες δεν κατακτούν θέσεις υψηλής ευθύνης. Δύο είναι οι αιτίες, η μη ισότιμη αξιολόγηση και οι προσωρινές αποχωρήσεις από την εργασία λόγω μητρότητας –είναι πιθανό η γυναίκα να αφήσει για λίγο αυτό που κάνει για να είναι πιο κοντά στην οικογένειά της, να μεγαλώσει τα παιδιά της, στηρίζοντας κάποιον άνδρα». Ωστόσο, η κατάσταση είναι πολύ καλύτερη από τα προηγούμενα χρόνια. Αυτή τη στιγμή έχουμε γυναίκα, την κ. Ματρώνα Κυπριανίδου, στη Γενική Γραμματεία Ερευνας – Τεχνολογίας».
Πολύ λίγοι είναι πλέον εκείνοι που υποστηρίζουν ότι οι γυναίκες «δεν το έχουν» με τις θετικές επιστήμες, όπως ο Ιταλός επιστήμονας του Cern Αλεσάντρο Στρούμια, που ισχυρίστηκε ότι η Φυσική είναι θέμα των ανδρών και κατηγόρησε τις γυναίκες ότι καταλαμβάνουν θέσεις χάρη στη συζήτηση περί ισότητας των φύλων. «Δεν υπάρχουν διαφορετικές αξιώσεις από τους άνδρες και άλλες από τις γυναίκες, ο καθένας με τις προσπάθειές του, το πείσμα του καταφέρνει αυτά που επιθυμεί. Δεν είναι θέμα φύλου, δεν υπάρχει καμία διαφορά νοητικής φύσεως, δεξιοτήτων. Η Παιδεία, αυτή που παίρνουμε από την οικογένεια και εκείνη που λαμβάνουμε από το σχολείο, καθορίζει τη θέση των ανθρώπων στο κοινωνικό γίγνεσθαι», λέει η κ. Ευθυμιάδου. Στα ακαδημαϊκά ιδρύματα οι γυναίκες ερευνήτριες αποτελούν σήμερα το 39% (31% στις φυσικές επιστήμες) και στον ιδιωτικό τομέα το 26%.