Οι δημογραφικές τάσεις που παρουσιάζουν την Ελλάδα ως μια περίπου ημιθανή, από πραγματικές δυνάμεις, χώρα συνιστούν την αποτύπωση μιας κατάστασης που εξελίσσεται γραμμικά τα τελευταία σχεδόν 10 χρόνια. Η ραγδαία απομείωση του πληθυσμού οφείλεται στην οικονομική κρίση, την οποία επιδείνωσαν λανθασμένες πολιτικές επιλογές μέσα και έξω από την Ελλάδα. Ωστόσο, υπάρχει μια διάσταση που δεν αποτυπώνεται στους αμείλικτους αριθμούς της πληθυσμιακής απίσχνανσης. Πρόκειται για το χάσμα ανάμεσα στις γενιές της κρίσης και σε εκείνες που προηγήθηκαν. Ισως το πλέον βασικό πρόβλημα της κρίσης είναι ότι ερμηνεύεται με όρους διακοπής μιας συνέχειας. Εν ολίγοις, η υφιστάμενη κρίση δεν γίνεται αντιληπτή ως μετάβαση, αλλά ως ρωγμή στον χρόνο, την οποία το κονίαμα των πολιτικών που λαμβάνονται μεταξύ των προγραμμάτων λιτότητας μπορούν να κλείσουν, να παραγεμίσουν. Δεν είναι τυχαίο ότι βασικό πεδίο πολιτικής αντιπαράθεσης ανάμεσα στο κόμματα (εξουσίας και μη) είναι η περικοπή των συντάξεων ή η μετάθεσή της στο μέλλον.
Η ελληνική κοινωνία δίνει μάχες οπισθοφυλακών. Μάχες οι οποίες είναι χαμένες προτού καν δοθούν. Το πρόβλημα ξεκινάει από το γεγονός ότι σε μια ολόκληρη γενιά που έχει μεγαλώσει μέσα στην κρίση έχει πρακτικά αφαιρεθεί το δικαίωμα όχι συνδιαμόρφωσης, αλλά ακόμα και άρθρωσης λόγου για την επόμενη μέρα. Αποτέλεσμα είναι, βέβαια, η μετανάστευση. Είναι πάντα εντυπωσιακό ότι στις στατιστικές ως πρώτος λόγος μετανάστευσης αναφέρεται η έλλειψη αξιοκρατίας. Αντίληψη διόλου παράδοξη, δεδομένου ότι στην Ελλάδα δεν επλήγη ούτε κατ’ ελάχιστον η ανέλιξη στο κράτος (και στον ευρύτερο δημόσιο αλλά και στον ιδιωτικό τομέα) με βασικό προσόν την κομματική ταυτότητα.
Εν ολίγοις, εκείνο που απαιτείται είναι η ανατροπή του υφισταμένου status quo, του τρόπου λειτουργίας όχι μόνο του κράτους και των κομμάτων, αλλά και της κοινωνίας. Δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι οι υφιστάμενες πολιτικές, κοινωνικές και οικονομικές δυνάμεις μπορούν να φέρουν σε πέρας ένα τόσο τιτάνιο έργο. Προφανώς υπάρχουν νησίδες, μειοψηφίες, αλλά είναι τόσο απομονωμένες, που δεν είναι εύκολο να κάνουν τη διαφορά. Τα συμπεράσματα για το μέλλον μιας κοινωνίας όπως η ελληνική δεν μπορεί να είναι αισιόδοξα. Οι ιδέες λείπουν, οι δυνάμεις τελειώνουν, οι κομματικοί στρατοί κυριαρχούν. Ολοι απλώς περιμένουν την επόμενη τρικυμία.