Στο παρελθόν τα χρήματα των πλούσιων χωρών τα διαχειρίζονταν εταιρείες του χρηματοοικονομικού κλάδου. Στις μέρες μας, τα κρατικά επενδυτικά ταμεία της Νορβηγίας, του Κατάρ, της Σαουδικής Αραβίας ή της Κίνας αναζητούν μόνα τους ευκαιρίες, κλείνοντας συμφωνίες πολλών μηδενικών σε διάφορους κλάδους της παγκόσμιας οικονομίας σε όλον τον ανεπτυγμένο κόσμο.
Προσλαμβάνουν έμπειρα στελέχη από τον χρηματοοικονομικό κλάδο ως μόνιμο προσωπικό για να εντοπίσουν προσοδοφόρες επενδύσεις. Απώτερος στόχος είναι να εξασφαλίσουν όσο το δυνατόν πιο υψηλές αποδόσεις, χωρίς να δώσουν μεγάλες προμήθειες σε τρίτους. Λειτουργούν σαν επενδυτές και συναγωνίζονται τους κολοσσούς της Wall Street, όπως είναι η Blackstone και η Carlyle Group, δηλώνει ο Μάικλ Μακ Ντούελ, πρόεδρος του Ινστιτούτου Κρατικών Επενδυτικών Ταμείων (SWFI), στην αμερικανική εφημερίδα The New York Times.
Σύμφωνα με στοιχεία της SWFI, το ενεργητικό όλων των κρατικών ταμείων υπολογίζεται περίπου στα 7,8 τρισ. δολάρια. Το μεγαλύτερο ταμείο από όλα αυτά είναι της Νορβηγίας, το οποίο είναι γνωστό ως Παγκόσμιο Συνταξιοδοτικό Ταμείο (GPF). Διαχειρίζεται περισσότερο από ένα τρισ. δολάρια, υπερδιπλάσιο ποσό από το ενεργητικό της Blackstone.
Οι επιλογές που κάνουν τα κρατικά επενδυτικά κεφάλαια σήμερα ποικίλλουν. Οταν η κατασκευάστρια ηλεκτροκίνητων αυτοκινήτων πολυτελείας Lucid Motors ανακοίνωσε τον περασμένο μήνα ότι εξασφάλισε χρηματοδότηση ενός δισ. δολαρίων, όλοι νόμισαν πως επενδυτής θα ήταν κάποιος τεχνολογικός κολοσσός. Τελικά, όμως, η χρηματοδότηση προήλθε από το Δημόσιο Επενδυτικό Ταμείο της Σαουδικής Αραβίας (PIF), το οποίο έχει συνάψει αρκετές συμφωνίες την τελευταία διετία. Σε συνέντευξη που έδωσε ο διάδοχος του θρόνου στη Σαουδική Αραβία, Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν, στο Bloomberg αποκάλυψε πως το PIF θα επενδύσει 45 δισ. δολάρια στο δεύτερο Vision Fund της SoftBank, που επικεντρώνεται στην τεχνολογική καινοτομία.
Το κρατικό επενδυτικό ταμείο του Κατάρ έχει επενδύσει στους ευρωπαϊκούς οίκους μόδας Valentino και Balmain, αλλά και στο πολυτελές πολυκατάστημα Harrods. Επίσης, μία από τις μεγαλύτερες συμφωνίες των τελευταίων ετών ήταν η πώληση της εταιρείας διαχείρισης αποθηκών Logicor από την Blackstone στην κρατική China Investment Corporation έναντι 14 δισ. δολαρίων.
Υπό μία έννοια, αυτές οι χώρες άρχισαν να διευρύνουν τους επενδυτικούς ορίζοντές τους μετά τη χρηματοπιστωτική κρίση. Χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι τα επενδυτικά ταμεία του Κατάρ και του Αμπου Ντάμπι. Στον απόηχο της κρίσης πριν από δέκα χρόνια, οι Citigroup και Barclays στράφηκαν στα κρατικά επενδυτικά ταμεία αυτών των αραβικών κρατών και ζήτησαν οικονομική βοήθεια.
Για να προσελκύσουν ικανούς διαχειριστές κεφαλαίων, τα κρατικά επενδυτικά ταμεία προσφέρουν πακέτα αποζημίωσης ανάλογου μεγέθους με αυτά που λαμβάνουν υψηλόβαθμα στελέχη στη Wall Street. Οι αποδοχές είναι μεγαλύτερες από τους μισθούς που δίνονται σε υψηλόβαθμους υπαλλήλους του δημοσίου.
Γνώστες του τρόπου με τον οποίο λειτουργούν τα κρατικά επενδυτικά ταμεία αποδίδουν σε διαφορετικούς παράγοντες την προτίμησή τους να επενδύουν απευθείας, χωρίς διαμεσολαβητές. «Βασικός λόγος είναι πως θέλουν να προβούν σε μεγαλύτερες τοποθετήσεις απ’ όσες προτίθενται να κάνουν οι επενδυτικές εταιρείες εκ μέρους τους», σχολιάζει ο Φραντσέσκο Ρόσι της JPMorgan Chase στη New York Times. Επιπροσθέτως απαλλάσσονται από την πληρωμή υψηλών προμηθειών σε τρίτους. Υπάρχουν, επίσης, στρατηγικοί λόγοι πίσω από μια επένδυση. Με αυτήν τη λογική λειτουργούν τα κρατικά επενδυτικά ταμεία της Κίνας και της Σαουδικής Αραβίας. Δεν είναι μυστικό ότι η Σαουδική Αραβία στοχεύει να περιορίσει την εξάρτησή της στο πετρέλαιο, ενώ η Κίνα σχεδιάζει την αναβάθμισή της σε τεχνολογική υπερδύναμη.