Ο Ρισάρ Μπελιά από κοντά μοιάζει με βετεράνο ροκ σταρ. Από εκείνους τους λίγο ταλαιπωρημένους που «τα έχουν ζήσει όλα» και είναι ακόμα εδώ για να πουν την ιστορία. Και έχει σίγουρα πολλές ιστορίες να αφηγηθεί ο σπουδαίος Γάλλος φωτογράφος που επισκέφθηκε αυτές τις μέρες τη χώρα μας, αν και οι περισσότερες είναι, όπως λέει, «υπερβολικά προσωπικές» για να μεταφερθούν στο κοινό. Το σίγουρο είναι πως η ίδια η δουλειά του Μπελιά, μέρος της οποίας μπορεί να θαυμάσει κανείς αυτές τις μέρες στο φουαγιέ του «Παλλάς», μιλάει από μόνη της…
Ο Αντονι Κίντις των Red Hot Chili Peppers «τα σπάει κανονικά», σε μία από τις πρώιμες εμφανίσεις της μπάντας.
Η έκθεση των φωτογραφιών αποτελείται από μεγάλου μεγέθους –και μερικές μικρότερες– εκτυπώσεις που κρέμονται χαλαρά στους τοίχους, αποπνέοντας αυθεντικό ροκ εν ρολ αέρα. Αλλωστε από εκεί σου γυρνούν το βλέμμα τύποι όπως ο Κερτ Κομπέιν, ο Χένρι Ρόλινς και ο Ρόμπερτ Σμιθ. «Η έκθεση μοιάζει αρκετά με τη ζωή μου, είναι περίπου οργανωμένη», μου λέει ο ίδιος ο φωτογράφος γελώντας. «Η αρχή έγινε το 1980, όταν ήμουν 18 χρόνων και έβγαλα μερικές φωτογραφίες σε ένα πάρτι, που άρεσαν πολύ. Σύντομα είχα τη δική μου κάμερα και πήγα κατευθείαν να φωτογραφίσω αυτό που ήθελα: τους μουσικούς και τις συναυλίες. Νομίζω πως ακόμα και σήμερα αγαπώ περισσότερο τη μουσική από τη φωτογραφία. Πραγματικά τη λατρεύω», συνεχίζει.
Και ο μεγάλος Ρέι Τσαρλς έχει περάσει από τον φακό του Μπελιά.
Και γιατί λοιπόν πήρε στα χέρια του κάμερα και όχι κιθάρα; «Εκανα αυτό στο οποίο ήμουν καλύτερος. Πάντα λέω πως μου αρέσει να “τρίβω” τη δημιουργικότητά μου πάνω στις δημιουργικότητες των άλλων και να βλέπω μετά το αποτέλεσμα». Είναι όμως το ίδιο να φωτογραφίζει τους σταρ τού σήμερα σε σχέση με εκείνους του παρελθόντος; «Για μένα είναι πολύ σημαντικό να δουλεύω με τους σημερινούς καλλιτέχνες, αλλιώς θα ήμουν απλώς ένας φωτογράφος των δεκαετιών του ’80 και του ’90. Η μουσική βιομηχανία έχει βέβαια αλλάξει εντελώς, όμως οι ίδιοι οι μουσικοί είναι πάνω-κάτω ίδιοι· άνθρωποι που βάζουν τρομερά μεγάλο μέρος του εαυτού τους στο έργο τους και μετά ξεμένουν από αυτοπεποίθηση. Σε ρωτούν με αγωνία αν σου αρέσει η μουσική τους», λέει σχετικά ο Ρ. Μπελιά.
Φωτογραφίζοντας τους Nirvana στο Λονδίνο, το 1991.
Και ο τρόπος δουλειάς, βέβαια, σήμερα διαφέρει. «Συμβαίνει καμιά φορά πια να φωτογραφίζω κάποιον χωρίς να ξέρω πάρα πολλά για τη μουσική του. Παλαιότερα γινόταν το αντίθετο. Την πρώτη φορά που τράβηξα τους Nirvana, για παράδειγμα, ήταν το 1991 στο Λονδίνο. Το “Nevermind” δεν είχε κυκλοφορήσει ακόμα ούτε ήταν γνωστοί στην Ευρώπη, όμως εμείς το ακούγαμε συνέχεια από τις ντέμο κασέτες που στέλνουν στους δημοσιογράφους. Το πρόβλημα ήταν ότι δεν τους είχα δει ποτέ και όταν πήγα να τους συναντήσω, δεν είχα ιδέα ποιος ήταν ο τραγουδιστής για να τον βάλω μπροστά κ.λπ. Και επειδή ντρεπόμουν να ρωτήσω, έπιασα απλά τον Ντέιβ Γκρολ που μου φάνηκε πιο εντυπωσιακός και του είπα να κάτσει στη μέση».
Ο Ρόμπερτ Σμιθ των Cure είναι ο αγαπημένος καλλιτέχνης του Ρ. Μπελιά.
Αν και ο ίδιος γενικώς τις αποφεύγει, είναι φυσικό να δημιουργούνται και φιλικές σχέσεις με κάποιους από τους σταρ που φωτογραφίζει ξανά και ξανά. «Τις περισσότερες φορές προσπαθώ απλώς να πάρω τις λήψεις μου όσο πιο γρήγορα γίνεται και να φύγω. Να τους πιάσω και λίγο προ εκπλήξεως αν είναι δυνατόν.
Υπάρχουν πάντως και εξαιρέσεις. «Με τον Ρόμπερτ Σμιθ των Cure για παράδειγμα. Θυμάμαι πως η Liberation είχε γράψει ένα σωρό κομμάτια για την μπάντα και είχαν βαρεθεί πια, οπότε ζήτησαν από τον Σμιθ να τους ετοιμάσει ένα ο ίδιος, περιγράφοντας μία εβδομάδα από τη ζωή του. Εκείνος δέχτηκε και, όταν έστειλε το κομμάτι, έβαλε μαζί και μια επιστολή στην οποία παρακαλούσε να συνοδεύσουν το δημοσίευμα με δικές μου φωτογραφίες. Οχι απλώς το έκαναν, αλλά ενσωμάτωσαν και το ίδιο το γράμμα στις εικόνες. Οταν είδα την εφημερίδα, έμεινα με το στόμα ανοιχτό, και αυτή ήταν η αρχή μιας ωραίας φιλίας».
Επί σκηνής οι φοβεροί και τρομεροί Metallica.
Μια από τις ιδιαιτερότητες του Ρισάρ Μπελιά είναι πως δεν έκανε ποτέ τη μετάβαση από την αναλογική στην ψηφιακή φωτογραφία. «Οταν λες πως τραβάς πια ψηφιακά, ποτέ δεν ακούγεσαι περήφανος – είναι σαν να ξεφορτώθηκες ένα βάρος.
Οι άνθρωποι είναι απλώς τεμπέληδες. Προτιμούν να κάθονται από το να στέκονται όρθιοι. Το επόμενο βήμα είναι να τραβάει ένα ρομπότ και εσύ να αράζεις στον καναπέ». Οσο μιλάει, βγάζει από την τσάντα του μια υπέροχη, σημαδεμένη από την πατίνα του χρόνου κάμερα. «Αυτή έχει την ηλικία σου», μου λέει. «Αυτή δεν πρόκειται να απαρχαιωθεί ποτέ»!
Η έκθεση «An Eye On Music» διοργανώνεται από τον Κωνσταντίνο Ζουγανέλη και τη Muse Constant, στο «Παλλάς», μέχρι και την Κυριακή 14/10.