Κάποτε, οι «ιδιαιτερότητες» της χώρας ήταν κάποιες γραφικότητες, κάποιες εμμονές, κάποιες αγκυλώσεις. Η Ελλάδα ήταν πάντα μια χώρα με αντιφάσεις. Ενα κομμάτι πολύ μπροστά, ένα κομμάτι πολύ πίσω. Ενα τεράστιο κομμάτι αδιάφορο, ευτυχές στη μικροκαθημερινότητα. Αλλά πλέον, ακούς το ακόλουθο: «Μαμά, τι να κάνω εδώ, στην Ελλάδα; Εδώ δεν υπάρχει μέλλον». Μου το μετέφερε μια μητέρα, συνομήλική μου, με εκείνο το αίσθημα ρεαλισμού και απογοήτευσης, ανάμεικτο. Κάτι παρόμοιο δεν το είχε ακούσει ποτέ η γενιά μου. Και αν το 1960 υπήρχε μετανάστευση, υπήρχε μια διέξοδος θεσμοθετημένη και, επίσης, η αγορά γεννούσε και δουλειές στη χώρα.
Σκεφτόμουν εκείνο το «εδώ δεν υπάρχει αύριο» και το ένιωθα σαν μαχαιριά. Ηταν η αίσθηση πιο έντονη γιατί ήταν βράδυ και βρισκόμουν στην οδό Σταδίου. Κάποια στιγμή, σήκωσα το βλέμμα και κοίταξα ολόγυρα σαν να έβλεπα τα πάντα για πρώτη φορά. Είδα τα βουβά κτίρια, βαμμένα σε χλωμό φως, ένιωσα την ερημιά και εκείνη την τόσο παγερή υπενθύμιση ότι η πόλη έχει βυθιστεί.
Λίγο πιο πέρα ήταν το Σύνταγμα, πιο φωτεινό, αλλά λίγο πιο κάτω ήταν η Ομόνοια. Σκέφτηκα τι θα ένιωθα αν ήμουν 18 ετών και αισθανόμουν ασυγκράτητος να βγω στη ζωή, αν, ας πούμε, ήμουν ένας νέος που «έστυβε πέτρες» και ονειρευόταν τον εαυτό του σε έναν κόσμο κινητικό, γεμάτο ερεθίσματα και ευκαιρίες. Σκέφτηκα τι θα ένιωθα στη θέση αυτού του νέου, αν ξαφνικά άνοιγε τα μάτια του στην οδό Σταδίου το βράδυ, στο ύψος της Κλαυθμώνος, και άκουγε μια φωνή να του λέει, «εμπρός, βρίσκεσαι στην καρδιά της πρωτεύουσας. Είσαι στην πατρίδα σου και η ζωή είναι μπροστά σου». Θα νόμιζα ότι ζούσα έναν εφιάλτη, καθώς θα παρατηρούσα ένα περιβάλλον που θα ήξερα μόνο από κάτι σκοτεινά και δυστοπικά γκράφικ νόβελ. Θα δυσκολευόμουν να βάλω τον εαυτό μου σε αυτό το αστικό περιβάλλον. Δεν θα έβλεπα χώρο για τα φτερά που θα ήθελα να ανοίξω. Και το χειρότερο, δεν θα έβλεπα ενδιαφέρον.
«Μαμά, εδώ δεν υπάρχει μέλλον». Ακούγεται με λέξεις συχνά, συχνότερα όμως είναι μια βουβή, μεταξύ μας, συνεννόηση. Απλώνεται σαν γκρίζα πάχνη, μας τυλίγει η αίσθηση ότι αυτή η χώρα χρειάζεται ένα τεράστιας ισχύος αναποδογύρισμα για να μπορέσει να δει το μέλλον. Τι μπορεί να κάνει σήμερα ένας νέος στην Ελλάδα; Αν είναι ταλαντούχος και καλός μαθητής, θα φύγει έξω. Αν είναι πλούσιος και κακός μαθητής, πάλι έξω θα φύγει. Αν είναι φτωχός και μέτριος, θα μείνει εδώ, να ξοδεύει τα νιάτα του στα πεζοδρόμια της Αθήνας. Αυτό επείγει να αλλάξει.