Επισημοποιήθηκε το ρήγμα του Πατριαρχείου της Μόσχας με το Οικουμενικό Πατριαρχείο εξαιτίας της απόφασης του δεύτερου να χορηγήσει αυτοκεφαλία στην Εκκλησία της Ουκρανίας. Χθες το Πατριαρχείο Μόσχας αποφάσισε να διακόψει πλήρως την κοινωνία με το Οικουμενικό Πατριαρχείο. Η διάσταση των δύο αναμένεται να περάσει σε όλα τα Ορθόδοξα Πατριαρχεία και Εκκλησίες, που θα κληθούν, έστω και σε δεύτερο χρόνο, να λάβουν θέση.
Ειδικότερα, χθες στο Μινσκ της Λευκορωσίας συνεδρίασε η Ιερά Σύνοδος της Ρωσικής Εκκλησίας, πρώτη φορά μετά και την επίσημη ανακοίνωση του Οικουμενικού Πατριαρχείου ότι θα προχωρήσει στη χορήγηση αυτοκεφαλίας στην Εκκλησία της Ουκρανίας. Η Ρωσική Εκκλησία αποφάσισε, τελικά, να διακοπεί κάθε κοινωνία με το Οικουμενικό Πατριαρχείο της Κωνσταντινούπολης. Είχε προηγηθεί, στα μέσα Σεπτεμβρίου, η απόφαση της Ρωσικής Εκκλησίας να σταματήσει ο Πατριάρχης Μόσχας Κύριλλος να συλλειτουργεί με τον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο, όπως και οι μητροπολίτες των δύο πλευρών. Με τη χθεσινή απόφαση δεν θα συλλειτουργούν ιερείς της Ρωσικής Εκκλησίας με ιερείς του Οικουμενικού Πατριαρχείου, ενώ ούτε οι πιστοί της θα μπορούν να εκκλησιάζονται σε ναούς του Οικουμενικού Πατριαρχείου, «μέχρι την άρση των αντικανονικών αποφάσεων που πήρε το Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως», όπως ανέφερε το Πατριαρχείο της Μόσχας.
«Eπιβουλή»
Μετά τη συνεδρίαση, ο μητροπολίτης Ιλαρίων δήλωσε ότι «η Ρωσική Ιερά Σύνοδος δεν είχε άλλη επιλογή παρά να διασπάσει τους δεσμούς με το Πατριαρχείο στην Κωνσταντινούπολη», ενώ το Πατριαρχείο Μόσχας στην ανακοίνωσή του έκανε λόγο για «επιβουλή» του Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως στην κανονιστική επικράτεια της Ρωσικής Εκκλησίας. «Η αποδοχή διαλόγου με σχισματικούς και πρόσωπα στα οποία έχει επιβληθεί ανάθεμα από εκκλησία άλλης δικαιοδοσίας, η επιβουλή σε ξένα κανονιστικά όρια, η προσπάθεια αποποίησης δικών της ιστορικών αποφάσεων και υποχρεώσεων, όλα αυτά θέτουν το Πατριαρχείο της Κωνσταντινουπόλεως έξω από τα όρια του κανονιστικού πεδίου και προς μεγάλη μας λύπη κάνει πλέον για εμάς αδύνατη την επαφή της ευχαριστίας με τους ιεράρχες, τους πνευματικούς και τους πιστούς…», τόνισε το Πατριαρχείο Μόσχας.
Η απόφαση πάντως δεν μπορεί να θεωρηθεί σχίσμα στην Ορθοδοξία, καθώς δεν υπάρχει κάποια δογματική διαφορά μεταξύ των δύο Εκκλησιών. Από την άλλη όμως, θα προκληθούν κραδασμοί στις σχέσεις των Ορθόδοξων Εκκλησιών. Το σύνολο της Ορθοδοξίας συγκροτούν 14 Πατριαρχεία και Αυτοκέφαλες Εκκλησίες: Οικουμενικό, Αλεξανδρείας, Αντιοχείας, Ιεροσολύμων, Ρωσίας, Ρουμανίας, Σερβίας, Βουλγαρίας, Γεωργίας, Κύπρου, Ελλάδος, Αλβανίας, Πολωνίας, Τσεχίας και Σλοβακίας. Οταν θα εκλεγεί επικεφαλής της νέας Ουκρανικής Εκκλησίας και θα κληθεί να παραλάβει από το Οικουμενικό Πατριαρχείο τον Τόμο Αυτοκεφαλίας (την ιδρυτική διακήρυξη της Εκκλησίας), τα υπόλοιπα 12 Πατριαρχεία και Εκκλησίες –πλην του Οικουμενικού και της Μόσχας– θα κληθούν να αποδεχθούν τη νέα Εκκλησία. Η στάση καθενός εκ των 12 θα αποτελέσει μέτρο της ισχύoς των δύο.
Το θέμα έχει σαφώς πολική διάσταση. Ενδεικτικά ο πρόεδρος της Ρωσίας Βλαντιμίρ Πούτιν το έθεσε πρόσφατα στα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας, λέγοντας ότι οι αποφάσεις του Οικουμενικού Πατριαρχείου θα επηρεάσουν τη ζωή των πιστών της Ρωσικής Εκκλησίας στην Ουκρανία.