Οι Ηνωμένες Πολιτείες επέστρεψαν, μετά μία δεκαετία, στην κορυφή του καταλόγου με τις πλέον ανταγωνιστικές οικονομίες, σύμφωνα με την ετήσια έκθεση του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ (WEF) του Νταβός.
Ο νέος κατάλογος περιλαμβάνει 140 οικονομίες που κατατάσσονται σύμφωνα με τις επιδόσεις τους με βάση 98 κριτήρια, που χωρίζονται σε 12 «πυλώνες», όπως θεσμικό πλαίσιο, υποδομές, μακροοικονομική σταθερότητα, αγορά προϊόντων, υγεία, δεξιότητες εργαζομένων, αγορά εργασίας, χρηματοπιστωτικό σύστημα, δυναμισμός επιχειρήσεων κ.ά. Στην πρώτη δεκάδα βρίσκονται πέντε χώρες της Ε.Ε. (Γερμανία, Ολλανδία, Ηνωμένο Βασίλειο, Σουηδία και Δανία). Τα πιο ισχυρά στοιχεία της αμερικανικής οικονομίας που ενισχύουν την ανταγωνιστικότητά της είναι η επιχειρηματική κουλτούρα και το χρηματοπιστωτικό της σύστημα, σύμφωνα με την έκθεση.
Οι αμερικανικές εταιρείες παίρνουν υψηλό βαθμό για την ταχύτητα με την οποία υιοθετούν αλλαγές, ωστόσο οι ΗΠΑ παίρνουν χαμηλό βαθμό όσον αφορά την ανεξαρτησία του δικαστικού συστήματος, την καταπολέμηση της διαφθοράς, την υγεία και την ασφάλεια. Οι ΗΠΑ βαθμολογήθηκαν με 85,6 βαθμούς με άριστα το 100 και ήταν μία από τις τρεις πρώτες χώρες σε επτά από τους 12 πυλώνες.
Η επιχειρηματική κουλτούρα στις ΗΠΑ οδήγησε σε υψηλή βαθμολογία στον τομέα του επιχειρηματικού δυναμισμού, ενώ υψηλή ήταν η βαθμολογία για την αγορά εργασίας και το χρηματοπιστωτικό σύστημα.
Αντιθέτως οι ΗΠΑ βαθμολογήθηκαν πολύ χαμηλά, μόλις στη 46η θέση, στον πυλώνα της υγείας διότι το προσδόκιμο ζωής είναι μόλις 67,7 έτη. Χαμηλή θέση είχαν και όσον αφορά την ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης και την καταπολέμηση της διαφθοράς (16η θέση). Ακολουθεί η Σιγκαπούρη με δυνατά σημεία την ανοιχτή στάση που τηρεί στην οικονομία και τις πολύ καλές υποδομές, όπως το σύστημα μεταφορών που θεωρείται το καλύτερο στον κόσμο. Παράλληλα, θεωρείται η χώρα που είναι καλύτερα προετοιμασμένη για το ψηφιακό μέλλον.
Η Γερμανία αναρριχήθηκε στην τρίτη θέση με δυνατά της στοιχεία την καινοτομία (1η θέση), τη μακροοικονομική σταθερότητα, τις δεξιότητες των εργαζομένων και τον δυναμισμό των επιχειρήσεών της (2η θέση πίσω από τις ΗΠΑ). Η Γερμανία, ωστόσο, κατατάσσεται μόλις στην 31η θέση όσον αφορά την προσαρμογή στην τεχνολογία πληροφορικής και επικοινωνίας (ICT), και στο χρηματοπιστωτικό της σύστημα.
Ο Κλάους Σβαμπ, ιδρυτής του WEF και εκτελεστικός πρόεδρός του, τόνισε πως σε λίγα χρόνια οι χώρες θα χωρίζονται σε όσες «κατανοούν τις καινοτόμους μεταμορφώσεις και σε όσες δεν τις καταλαβαίνουν. Μόνο αυτές οι οικονομίες που αναγνωρίζουν τη σημασία της τέταρτης βιομηχανικής επανάστασης θα είναι σε θέση να προσφέρουν ευκαιρίες στους λαούς τους».
Η Ελβετία υποχώρησε στην τέταρτη θέση μετά μία δεκαετία στην κορυφή, ενώ στην πέμπτη θέση κατετάγη η Ιαπωνία. Η Κίνα, δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου, κατετάγη στην 28η θέση και η Αργεντινή στην 81η, τη χαμηλότερη για χώρα-μέλος της ομάδας των «20».
Ανησυχητικό στοιχείο είναι πως από τις 140 οικονομίες που εξετάστηκαν, οι 117 εξακολουθούσαν να έχουν σοβαρά προβλήματα όσον αφορά την ποιότητα του θεσμικού τους πλαισίου και τη λειτουργία των θεσμικών τους οργανισμών, γεγονός που επηρέασε σημαντικά την ανταγωνιστικότητά τους. Σοβαρό πρόβλημα εντοπίζεται και στη μετατροπή καινοτόμων ιδεών σε εμπορικά προϊόντα, με 103 χώρες να λαμβάνουν βαθμολογία χαμηλότερη από 50 βαθμούς.
Ψηφιακή επανάσταση
Σύμφωνα με την έκθεση, παράγοντες όπως ανθρώπινο κεφάλαιο, καινοτομία, προσαρμοστικότητα κυβερνήσεων και εταιρειών σε αλλαγές γίνονται όλο και σημαντικότεροι για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας.
Το πόσο καλά θα προσαρμοστούν οι διάφορες χώρες στη λεγόμενη τέταρτη βιομηχανική επανάσταση (με βασικό στοιχείο τη συνέχιση της ψηφιακής επανάστασης και, κυρίως, την υποχώρηση των συνόρων μεταξύ φυσικού κόσμου, ψηφιακού και βιολογικού) θα καθορίσει κατά πόσο θα ευημερήσουν ή θα μείνουν στάσιμες.
Οσες αποτύχουν θα πρέπει να περιμένουν διεύρυνση του χάσματος στην αγορά εργασίας και ενίσχυση της κοινωνικής έντασης. Η υψηλή ανταγωνιστικότητα μιας οικονομίας συνδέεται όχι απλώς με υψηλότερο εισόδημα, αλλά και με καλύτερες κοινωνικοοικονομικές επιδόσεις και τελικά με ευτυχέστερο βίο, σύμφωνα με το WEF.
Σε μια εποχή κατά την οποία ενισχύονται ο οικονομικός προστατευτισμός και η αντίδραση κατά της παγκοσμιοποίησης, γίνεται όλο και μεγαλύτερη η σημασία παραγόντων όπως η παραγωγικότητα και η ανοιχτή δομή μιας οικονομίας, σύμφωνα με την έκθεση.
Παράλληλα, οι κυβερνήσεις θα πρέπει να προστατεύσουν όσους πλήττονται από την παγκοσμιοποίηση.