Το μαύρο πουλί της απώλειας

Το μαύρο πουλί της απώλειας

3' 19" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

MAX PORTER

«Η θλίψη είναι ένα

πράγμα με φτερά»

μτφρ. Ιωάννα Αβραμίδου

εκδ. Πόλις, σελ. 122

Το μαύρο πουλί της απώλειας-1

Τον Ιανουάριο του 1845 βλέπει το φως της δημοσιότητας ένα καταραμένο ποίημα, με τίτλο «Το κοράκι». Το αφηγηματικό αυτό ποίημα πραγματεύεται την απώλεια. Ενας παράφορα ερωτευμένος άνδρας δέχεται την επίσκεψη ενός κορακιού που μιλάει.

Σκοπός να συντροφευθεί, να παρηγορηθεί από την αδιανόητη τρέλα του νου που προκαλεί η απώλεια της αγαπημένης του Λεονόρας. Ο δημιουργός του λέγεται Εντγκαρ Αλαν Πόε. Και το ποίημα θα περάσει στην αθανασία.

Το 2016, ένας Βρετανός συγγραφέας ονόματι Μαξ Πόρτερ, επιμελητής σε βρετανικό εκδοτικό οίκο, θα ασχοληθεί με το ίδιο θέμα. Ο ήρωάς του, ένας σύζυγος και πατέρας με δύο γιους, θρηνεί τον θάνατο της νεαρής συζύγου του. Την πρώτη βραδιά του πένθους, θα δεχθεί μια επίσκεψη από ένα μαύρο πτηνό που μιλάει.

Είναι ένα κοράκι. Μπαίνει στο σπίτι και εγκαθίσταται. Και εκεί αρχίζει ένα παιχνίδι εσωτερικών φωνών ανάμεσα στον πατέρα, στους δύο γιους και στο κοράκι γύρω από το ζήτημα της απώλειας της συζύγου και μητέρας.

Το κοράκι του Πόε φαίνεται να υποκινεί την απελπισία του άνδρα, αλλά και το κοράκι του Πόρτερ φαίνεται ότι τρέφεται από τη θλίψη. Ο συγγραφέας ανακαλύπτει έναν τριχοτομημένο τρόπο να διαχειριστεί το πένθος και το τραύμα που ανοίγει η απώλεια. Μια νέα γυναίκα πεθαίνει και αφήνει πίσω της δύο μικρά αγόρια, έναν σύζυγο και μια καθημερινότητα που της άξιζε να συνεχίζει να τη ζει. Μισοτελειωμένες συζητήσεις, φαγητά που έμειναν στη μέση, σκανταλιές των αγοριών που δεν διορθώθηκαν, βραδινές ιστορίες που περιμένουν να ολοκληρωθούν, ένας έρωτας που δεν είχε προλάβει να φθαρεί.

Εκείνη, όμως, χάνεται. Και αφήνει τα πάντα μισά, μετέωρα, εκτεθειμένα. Ενα τεράστιο κενό ζητεί να γεμίσει. Αυτός ο χρόνος είναι ο πιο δύσκολος στις απώλειες. Διότι τα βήματα του παρελθόντος θυμίζουν την απώλεια, και το παρόν δεν έχει ακόμα τρόπο να βιωθεί. Ο άνδρας του Πόρτερ κλείνει την πόρτα του σπιτιού του για να αφήσει απέξω την απώλεια, εκείνη όμως βρίσκει τον τρόπο και τρυπώνει. Το κοράκι μπαίνει για να του υπενθυμίζει, σχεδόν να του διεγείρει το πένθος. Γίνεται ο άλλος του εαυτός, η σκοτεινή συνείδηση.

Διακειμενικός διάλογος

Τα λόγια του κορακιού ανοίγουν ένα διακειμενικό διάλογο με στοιχεία από την πρότερη ζωή του ζευγαριού ακόμα και με λέξεις, φράσεις από κλασικά κείμενα και συγγραφείς. Στόχος είναι η υπερρεαλιστική αφήγηση ενός κατακερματισμένου εαυτού που πενθεί αλλά δεν ξέρει πώς βιώνεται αυτό το πένθος.

Είναι γεγονός ότι οι άνθρωποι που παλεύουν με την απώλεια έχουν να αφηγηθούν διαφορετικές ιστορίες για τον τρόπο που πραγματεύθηκαν το πένθος τους. Κανείς δεν ξέρει να περιγράψει ακριβώς έναν τρόπο, γι’ αυτό και τα στάδια του πένθους μπορεί να διαφοροποιηθούν χρονικά και υφολογικά ανάλογα με τον άνθρωπο, τη στιγμή και το μέγεθος της απώλειας.

Ο Πόρτερ κατορθώνει, άλλωστε τον τίμησαν γι’ αυτό το πρώτο του βιβλίο με το βραβείο Ντίλαν Τόμας, να μας κάνει να αισθανθούμε ψυχικά τη σχέση των παιδιών με τη μητέρα τους, τη σχέση του ζευγαριού και τι θα λείψει από τη ζωή των ηρώων με έναν τρόπο όχι στατικό, αλλά αφαιρετικό, κατακερματισμένο και εσωτερικό.

Οι αφηγήσεις των παιδιών είναι εξαιρετικά επιτυχημένες, ίσως οι πιο εύστοχες του βιβλίου, που μαρτυρούν το μεγάλωμα, την επιθετικότητα, τη ζωή που συνεχίζει να τρέχει καλπάζοντας μαζί με αυτό το χάσμα της μητρικής απώλειας που θα χαίνει για πάντα εντός τους.

Οι σαράντα ημέρες

Οσο προχωράει το βιβλίο γίνεται αντιληπτό ότι η εσωτερική πορεία οδηγεί προς την απελευθέρωση, να πεταχθούν οι στάχτες, το δικό μας σαρανταήμερο μνημόσυνο, που τις πρώτες σαράντα μέρες δεν αφήνει ο ζωντανός το νεκρό να αναπαυθεί και ούτε εκείνος τον ζωντανό.

Το τελετουργικό της ρίψης της στάχτης φέρνει μια συμφιλίωση στην ψυχή των συγγενών. Μαζί με τις στάχτες στην ατμόσφαιρα, επιτρέπει ο αγαπημένος νεκρός τη ζωή στους αγαπημένους ζωντανούς. Μέσα από αυτή την επώδυνη διαδικασία, που είναι άγνωστο πόσο θα διαρκέσει και από τι ατραπούς θα περάσει, η αγάπη είναι αυτή που επιβιώνει.

Και τελικά δεν είναι η θλίψη που έχει φτερά, αλλά η αγάπη που κατοικεί μέσα στους ανθρώπους, και ενώνει τον κόσμο θνητών και τεθνεώτων με μια διάφανη κλωστή.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή