Ευρωπαϊκή ομπρέλα επιλέγουν οι μεγάλοι όμιλοι της χώρας που έχουν διεθνοποιηθεί για να συνεχίσουν να πρωταγωνιστούν στην παγκόσμια αγορά, όσο τα σύννεφα στην ελληνική αλλά και τη διεθνή οικονομία πυκνώνουν. Για τις μεγάλες επιχειρήσεις, όπως η «Τιτάν» προσφάτως, η Βιοχάλκο, η S&B Βιομηχανικά Ορυκτά, η Coca Cola 3E και η ΦΑΓΕ νωρίτερα, που κατάφεραν να κατακτήσουν τις αγορές του κόσμου, η μετανάστευση της έδρας είναι μονόδρομος αν θέλουν να συνεχίσουν την αναπτυξιακή τους προοπτική. Το ρίσκο της χώρας και το υψηλό κόστος χρήματος, προφανώς, επιτάχυναν περισσότερο τις αποφάσεις των κολοσσών της ελληνικής βιομηχανίας, αφού ο διεθνής ανταγωνισμός επιβάλλει πλέον μια πιο αναγνωρίσιμη επιχειρηματική ταυτότητα και συμμετοχή στα κέντρα λήψης αποφάσεων. Αλλωστε, δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι όλες αυτές επέλεξαν ως έδρα χώρες τις κεντρικής Ευρώπης, όπως το Λουξεμβούργο, η Ελβετία και το Βέλγιο. Ο εξωστρεφής προσανατολισμός της εταιρείας και η αναβάθμιση της πρόσβασής της σε διεθνείς αγορές κεφαλαίων ήταν οι λόγοι, σύμφωνα με τη διοίκησή της, που οδήγησαν την «Τιτάν» να αποφασίσει τη μεταφορά της έδρας της στις Βρυξέλλες και την εισαγωγή της εταιρείας στο Χρηματιστήριο Euronext Βρυξελλών, με παράλληλη διαπραγμάτευση στα Χρηματιστήρια Αθηνών και Euronext Παρισίων.
Το κόστος χρήματος στην Ελλάδα είναι υψηλό. Τα επιτόκια δανεισμού επιβαρύνονται με το ρίσκο της χώρας είτε δανείζεσαι από τράπεζα είτε μέσω ομολόγων. Οι ελληνικές επιχειρήσεις που είναι εκτεθειμένες στον διεθνή ανταγωνισμό και χρειάζονται κεφάλαια, δεν μπορούν να σηκώσουν δωρεάν ρευστότητα από το μικρό και ρηχό ελληνικό Χρηματιστήριο. Είναι πλέον μια αναδυόμενη αγορά, που δεν το πλησιάζουν μακροπρόθεσμοι επενδυτές, ενώ φαινόμενα τύπου Folli Follie καθιστούν επιφυλακτικά ακόμη και τα hedge funds, σημειώνουν τραπεζικοί κύκλοι. Πηγαίνοντας σε ένα ευρωπαϊκό χρηματιστήριο αλλάζεις κατηγορία, λένε οι ίδιοι, υποστηρίζοντας ότι οι ελληνικές τράπεζες μπορούν να δανείσουν μεγάλες εταιρείες του μεγέθους της «Τιτάν» ή της Βιοχάλκο. Είναι όμως σαφές ότι οι ελληνικές τράπεζες έχουν υψηλότερο κόστος χρήματος. Αναφέρουν χαρακτηριστικά ότι η διαφορά επιτοκίου στον δανεισμό από ελληνικές τράπεζες για τέτοιου μεγέθους επιχειρήσεις σε σχέση με τις ευρωπαϊκές είναι της τάξης των 10-12 μονάδων βάσης, ενώ και η έκδοση ενός ομολογιακού θα επιβαρυνόταν με το ρίσκο της χώρας.
«Ολα ξεκίνησαν από τον τρόπο και το κόστος χρηματοδότησης. Δεν μπορούσαμε να αντλήσουμε τα απαραίτητα κεφάλαια από το ελληνικό Χρηματιστήριο», είχε δηλώσει ο Οδυσσέας Κυριακόπουλος λίγο μετά τη μεταφορά της έδρας της S&B στο Λουξεμβούργο. Ενδεικτική είναι, επίσης, η δήλωσή του με αφορμή την έκδοση ομολόγου που ακολούθησε: «Αν και το ομόλογο εκδόθηκε στο Λουξεμβούργο, η εταιρεία “πλήρωσε” την αβεβαιότητα που επικρατούσε τότε στην ελληνική οικονομία, παρά το γεγονός ότι το 95% του τζίρου μας προέρχεται από τις αγορές του εξωτερικού», είχε πει.
«Μπαίνεις στην κεντρική σκηνή της Ευρώπης και προχωρείς με την ασφάλεια που σου δίνει το κεντροευρωπαϊκό ρίσκο», λέει στην «Κ» στέλεχος της Βιοχάλκο, μεταφέροντας την εμπειρία από την προ πενταετίας μεταφορά της έδρας στο Βέλγιο. Δεν είναι όμως μόνο η πρόσβαση στην εύκολη και φθηνή χρηματοδότηση, τονίζει. Είναι και το όφελος της αναγνωρισιμότητας στους πελάτες σου, οι οποίοι αντιλαμβάνονται ότι συναλλάσσονται πλέον με μια εταιρεία που είναι στο κέντρο της Ευρώπης. Επίσης, έχεις άμεση πρόσβαση στα κέντρα λήψης αποφάσεων για τον κλάδο, επισημαίνει.
«Δεν είναι κίνηση φυγής κεφαλαίων από την Ελλάδα. Φοράω το ευρωπαϊκό κουστούμι αντί για τη φουστανέλα για να περιορίσω τα ρίσκα μου σε ένα διεθνές περιβάλλον ολοένα και πιο ευμετάβλητο και απρόβλεπτο όπως έχει γίνει με τον πόλεμο των δασμών», λέει χαρακτηριστικά, περιγράφοντας τη γενικότερη κατάσταση του κλάδου διεθνώς. Το κόστος δανεισμού της Βιοχάλκο έχει μειωθεί, έχει γίνει πιο ευέλικτο λόγω πρόσβασης σε νέα χρηματοδοτικά εργαλεία και βλέπουμε τη δυνατότητα κάποια στιγμή, όταν οι συνθήκες το επιτρέψουν, πρόσβασης και στις κεφαλαιαγορές, αναφέρει.
Πρόσβαση σε ευνοϊκό δανεισμό διασφάλισε και η Coca – Cola με τη μεταφορά της έδρας της στην Ελβετία. Το 2016 προχώρησε σε επιτυχή έκδοση ομολόγου ύψους 600 εκατ. ευρώ με επιτόκιο 2,99%. Η εισαγωγή της στο Χρηματιστήριο του Λονδίνου, ένα χρηματιστήριο με υψηλή ρευστότητα, ενίσχυσε και τη ρευστότητα της εταιρείας.
Αντίστοιχα είναι τα οφέλη που προσδοκεί και η «Τιτάν» με την απόφαση για μεταφορά της έδρας στo Bέλγιο και την είσοδο της νέας μητρικής εταιρείας Titan Cement International SA στο Χρηματιστήριο Euronext των Βρυξελλών. Η διοίκηση της εταιρείας δήλωσε στους αναλυτές ότι «σκεφτόταν εδώ και πολύ καιρό τη μεταφορά της έδρας της και τώρα αποφάσισε ότι θα κόστιζε σημαντικά στον όμιλο η συνέχιση της υπάρχουσας κατάστασης». Στη συνάντηση που είχε ο διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας, κ. Δημήτρης Παπαλεξόπουλος, με τον αντιπρόεδρο της κυβέρνησης και υπουργό Οικονομίας και Ανάπτυξης Γιάννη Δραγασάκη διαβεβαίωσε ότι «η παρουσία του ομίλου «Τιτάν» στην Ελλάδα παραμένει σταθερή, τόσο σε επίπεδο εγχώριας παραγωγής, θέσεων εργασίας και επενδύσεων, όσο και μέσω της δευτερογενούς διαπραγμάτευσης στο Χρηματιστήριο Αθηνών».
Η μετανάστευση της έδρας μεγάλων πολυεθνικών εταιρειών της χώρας, σήμερα της «Τιτάν», χθες των Βιοχάλκο, S&B, Coca – Cola και ΦΑΓΕ, είναι μονόδρομος για την αναπτυξιακή τους προοπτική στις διεθνείς αγορές, που φαίνεται ότι θα τον ακολουθήσουν κι άλλες εταιρείες με έκθεση στον διεθνή ανταγωνισμό. Εμπεριέχει όμως ταυτόχρονα και ένα αρνητικό συμβολισμό για την ελληνική οικονομία και το αντιαναπτυξιακό περιβάλλον της χώρας, ο οποίος πρέπει να προβληματίσει τους αρμοδίους.