Χιούγκο Ντίξον*: Οι πιθανότητες αυξάνονται
Αν το Ηνωμένο Βασίλειο δεν μπορεί να καταλήξει σε μια συμφωνία με την Ε.Ε., θα αποχωρήσει ατάκτως, χωρίς συμφωνία, σωστά; Οχι. Υπάρχει ένα τρίτο σενάριο: να μην αποχωρήσει τελικά το Ηνωμένο Βασίλειο από την Ε.Ε.
Είναι αλήθεια ότι η Τερέζα Μέι δυσκολεύεται πολύ να βρει κοινό τόπο με τις Βρυξέλλες ο οποίος να είναι αποδεκτός από το βρετανικό Κοινοβούλιο. Ηταν κοντά στη συμφωνία πριν από μία εβδομάδα, αλλά αναγκάστηκε να κάνει πίσω εξαιτίας της αντίθεσης πολλών στο υπουργικό της συμβούλιο. Το αποτέλεσμα ήταν η Σύνοδος Κορυφής της περασμένης εβδομάδας να μην πετύχει τίποτα – και η άτυπη Σύνοδος Κορυφής για το Brexit που είχε προγραμματιστεί για τον Νοέμβριο να ακυρωθεί.
Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι το Ηνωμένο Βασίλειο θα βουτήξει στην άβυσσο τον επόμενο Μάρτιο. Παρά τα γενναία λόγια περί της προτίμησής της για τη μη συμφωνία έναντι μιας κακής συμφωνίας, η Μέι δεν επιθυμεί μια άτακτη έξοδο. Το ίδιο ισχύει για το υπουργικό συμβούλιο, τους περισσότερους βουλευτές των Συντηρητικών αλλά και της αντιπολίτευσης.
Οταν οι βουλευτές κοιτάξουν τον γκρεμό, είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα κάνουν πίσω – όπως ο Αλέξης Τσίπρα τον Ιούλιο του 2015, που προτίμησε την «κωλοτούμπα» από την έξοδο από το ευρώ.
Η τρίτη επιλογή, η μη αποχώρηση, θα προκύψει τότε ως η προφανής λύση. Ο κύριος τρόπος να επιτευχθεί αυτό είναι να ρωτηθεί ο λαός αν εξακολουθεί να θέλει να φύγει.
Το δημοψήφισμα του 2016 ήταν μια επιλογή μεταξύ της πραγματικότητας της παραμονής στην Ε.Ε. και μιας φανταστικής εκδοχής της αποχώρησης. Ενα νέο δημοψήφισμα, όταν ολοκληρωθούν οι διαπραγματεύσεις, θα είναι μια επιλογή μεταξύ δύο πραγματικοτήτων.
Η κοινή γνώμη γυρίζει υπέρ της εκστρατείας μας για ένα δεύτερο δημοψήφισμα. Διοργανώσαμε μια μεγάλη διαδήλωση υπέρ του αιτήματος αυτού. Πολιτικοί στηρίζουν την εκστρατεία. Αν η πρωθυπουργός δεν μπορεί να καταλήξει σε συμφωνία –ή αν δεν μπορεί να πείσει τους βουλευτές να εγκρίνουν τη συμφωνία την οποία θα υπογράψει–, η αντιπολίτευση σύσσωμα και ένας αριθμός Συντηρητικών βουλευτών είναι πιθανό να στηρίξουν ένα νέο δημοψήφισμα.
Δεν αρκεί βέβαια να προκηρυχθεί – το φιλοευρωπαϊκό στρατόπεδο θα πρέπει να το κερδίσει. Αλλά οι πιθανότητες να αποτραπεί το Brexit είναι ήδη μεγάλες και διαρκώς αυξάνονται.
* Ο κ. Χιούγκο Ντίξον είναι αναπληρωτής πρόεδρος του People’s Vote.
Γιάκομπ Κίρκεγκααρντ*: Διαιώνιση του διχασμού
Οι διαπραγματεύσεις για το Brexit βρίσκονται σε τέλμα, καθώς οι «27» της Ε.Ε. περιμένουν να δουν πώς η Τερέζα Μέι σκοπεύει να περάσει τη δική τους εκδοχή της συμφωνίας αποχώρησης από το βρετανικό Κοινοβούλιο. Εν τω μεταξύ, στο Ηνωμένο Βασίλειο εξελίσσεται μια αυξανόμενα ηχηρή εκστρατεία υπέρ ενός δεύτερου δημοψηφίσματος.
Ενα νέο δημοψήφισμα θα μπορούσε να διατηρήσει το Ηνωμένο Βασίλειο στην Ε.Ε. Τα υπόλοιπα κράτη-μέλη θα αποδέχονταν την αλλαγή γνώμης των Βρετανών. Κάτι τέτοιο, ωστόσο, απαιτεί να ληφθεί η απόφαση από τον βρετανικό λαό πριν από το τέλος της ενδιάμεσης περιόδου του άρθρου 50 της Συνθήκης της Ε.Ε. (30.3.2019) – το δημοψήφισμα δεν μπορεί να επαναφέρει τη χώρα στην Ε.Ε. αν έχει ήδη φύγει. Θα ήταν εφικτή μια παράταση λίγων εβδομάδων της ενδιάμεσης περιόδου, ώστε να διεξαχθεί η προεκλογική εκστρατεία, η οποία όμως δεν θα μπορούσε να επεκταθεί πέρα από τις ευρωεκλογές στις 23-26 Μαΐου. Τα υπόλοιπα μέλη της Ε.Ε. έχουν ήδη συμφωνήσει για το πώς θα μοιράσουν μεταξύ τους τις έδρες του Ηνωμένου Βασιλείου.
Το χρονικό παράθυρο για την προκήρυξη ενός δεύτερου δημοψηφίσματος είναι συνεπώς στενό, ειδικά δεδομένου ότι η βρετανική νομοθεσία επιβάλλει μια χρονοβόρο διαδικασία –σύμφωνα με πρόσφατη ερμηνεία, τουλάχιστον 22 εβδομάδων– για τη διατύπωση του ερωτήματος, την ψήφιση του σχετικού νομοσχεδίου και την προεκλογική εκστρατεία.
Συνεπώς, αν δεν προκηρυχθεί στις επόμενες εβδομάδες, ένα νέο δημοψήφισμα θα καταστεί ανέφικτο. Δεν υπάρχει κάποιος λόγος να πιστέψουμε ότι η κ. Μέι θα συμφωνήσει σε κάτι τέτοιο, καθώς γνωρίζει ότι οι καθυστερήσεις στις διαπραγματεύσεις θα οδηγήσουν σε αδυναμία διεξαγωγής του.
Εν τω μεταξύ, οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι το Remain θα επικρατούσε οριακά σε ένα ενδεχόμενο νέο δημοψήφισμα – πολύ μακριά από το 67-33 με το οποίο τελικά εγκρίθηκε η Συνθήκη της Λισσαβώνας από τους Ιρλανδούς το 2009 ή ακόμα και το 57-43 υπέρ της Συνθήκης του Μάαστριχτ στο επαναληπτικό δημοψήφισμα του 1993.
Αρα ελλοχεύει ο κίνδυνος μια νέα ψηφοφορία να μη διευθετήσει το ζήτημα, αλλά να αφήσει τη χώρα ακόμα πιο διχασμένη. Για πολλούς αυτό θα είναι ένα αποδεκτό τίμημα για την παραμονή της Βρετανίας στην Ε.Ε., αλλά θα είχε μακροπρόθεσμες και απρόβλεπτες συνέπειες για το βρετανικό πολιτικό σύστημα.
* Ο κ. Γιάκομπ Κίρκεγκααρντ είναι senior fellow στο Peterson Institute for International Economics.