Η γυναίκα στο παράθυρο της εκκλησίας μού μιλούσε στα τουρκικά και δεν μπορούσα να καταλάβω τι μου έλεγε. Ομως ο τόνος ήταν αποτρεπτικός και ολίγον αγενής. Εχοντας απόλυτη άγνοια της γλώσσας αυτής, αν έπρεπε να μαντέψω τα λόγια της, θα ήταν: «Είμαστε κλειστά. Φύγετε!». Στεκόμουν, λυπημένη, έξω από τον όμορφο Αγιο Δημήτριο στο Κουρού Τσεσμέ (Ξηροκρήνη) στην Κωνσταντινούπολη, ένα παλαιό ελληνικό προάστιο πάνω στον Βόσπορο. Σκέφθηκα ότι μιας και ήταν οι παραμονές της γιορτής του Μυροβλήτη θα ήταν ωραίο να μπορούσα να δω το εσωτερικό, αλλά και το ονομαστό της αγίασμα που είναι από τα δημοφιλέστερα ανάμεσα στους σύγχρονους μουσουλμάνους.
Η επιθυμία μου προσέκρουσε στο γεγονός ότι είναι ανοιχτά μόνον τα πρωινά του Σαββάτου και στην αγένεια των ανθρώπων που φυλάνε τον ναό. Με πεσμένα τα φτερά, αναγκάστηκα να αναζητήσω περισσότερες πληροφορίες για τον ναό και τη γειτονιά στην παρήγορη πηγή της βιβλιογραφίας. Οπως συμβαίνει πολύ συχνά στην Κωνσταντινούπολη, η παρούσα εικόνα μιας περιοχής είναι ένα πέπλο που καλύπτει σχεδόν πλήρως την Ιστορία. Και μπορεί να υποψιαζόμουν ότι το ξύλινο παμπάλαιο σπίτι που επέλεξα να καταλύσω μέσω Airbnb, πρέπει να ανήκε σε Ρωμιούς, τίποτε τριγύρω όμως δεν μαρτυρούσε την ελληνική παρουσία εκτός από τον ερμητικά κλειστό Αγιο Δημήτρη.
Δίπλα του, ήταν η αρμενική εκκλησία του Τιμίου Σταυρού, επίσης κλειδαμπαρωμένη. Τα δύο κτίρια περιστοιχίζονταν από ανθοπωλεία, κομμωτήρια, μπακάλικα και βέβαια παραθαλάσσια καφέ πάνω στον Βόσπορο. Εκεί ακριβώς βρίσκεται και ένα νησάκι που έχει η ποδοσφαιρική ομάδα της Γαλατάσαραϊ, με πισίνες και άλλα αξιοθέατα που είναι ανοιχτό τη θερινή περίοδο. Προφανώς υπήρχε και η Κρήνη από την οποίαν πήρε το όνομά της η περιοχή.
Εντέλει τη μνήμη των Ρωμιών διέσωσε ο συγγραφέας Θρασύβουλος Παπαστρατής στο θαυμάσιο βιβλίο του «Οι Γειτονιές του Βοσπόρου». Εκεί έμαθα πως η Ξηροκρήνη ήταν αρχικά αγαπημένο θέρετρο των Ελλήνων ηγεμόνων της Βλαχίας και της Μολδαβίας αλλά και πολλών Φαναριωτών. Μαυρογορδάτοι, Καλλιμάχηδες, Σούτζοι, Μουρούζηδες και Υψηλάντηδες κατοικούσαν στα μέγαρά της. Η ακτινοβολία της ήταν τέτοια που το 1803 μεταφέρθηκε εκεί η Μεγάλη του Γένους Σχολή από το Φανάρι μέχρι και το 1825. Η εκκλησία του Αγίου Δημητρίου είχε καταστραφεί και ξανακτιστεί πολλές φορές με τελευταίες φθορές εκείνες από τα Σεπτεμβριανά. Οσο για το αγίασμα που για να το πάρεις πρέπει να κατεβείς σε μια σκοτεινή στοά 40 μέτρων μέσα στη γη, θεωρείται πράγματι ιερό. Παραμονές της εορτής αυτού του ξεχασμένου ναού, καλό είναι να θυμόμαστε πως υπάρχουν εκκλησίες σε μέρη όπου πια δεν ζουν πιστοί…