Την ανάγκη να γεφυρωθεί το χάσμα μεταξύ ελληνικών πανεπιστημίων και επίδοξων επιχειρηματιών, ώστε να ενισχυθεί το ελληνικό οικοσύστημα των νεοφυών επιχειρήσεων, επισημαίνει σε συνέντευξη που παραχώρησε στην «Κ» η δρ Μαρία Μπουντρογιάννη, κοσμήτωρ του G. Raymond Chang School of Continuing Education στο Πανεπιστήμιο Ryerson του Καναδά. Παράλληλα, η ίδια αναφέρθηκε στην άντληση νέων κεφαλαίων, στην προσέλκυση νέων επενδυτών αλλά και στις επιχειρηματικές συνεργασίες που συνήψαν οι τρεις ελληνικές startups του προγράμματος Egg της Eurobank στο πλαίσιo συμμετοχής τους στον επιχειρηματικό επιταχυντή νεοφυών επιχειρήσεων (accelerator) DMZ, του Πανεπιστημίου Ryerson του Καναδά. Eτσι, σταδιακά, μέσω της συμμετοχής τους στο DMZ, τον περασμένο Σεπτέμβριο, που αποτελεί τον κορυφαίο σε παγκόσμια κατάταξη accelerator για startup, ξεκινάει και η αντίστροφη μέτρηση για την ωρίμανσή τους.
– Ποια είναι η γνώμη σας για τις τρεις startups Exit Bee, VesselBot και Cloudpharm, που συμμετείχαν πρόσφατα στο πρόγραμμα DMZ; Τι ευκαιρίες προέκυψαν για αυτές μετά ή κατά τη διάρκεια της παραμονής τους εκεί; Υπήρξε ενδιαφέρον από επενδυτές;
– Ηταν πολύ ευχάριστο να συναντήσω από κοντά τους επιχειρηματίες και να γνωρίσω τις startups τους, δεδομένου ότι καθένας από αυτούς έχει εξαιρετικές πιθανότητες επιτυχίας. Κατά τη διάρκεια αυτών των τριών εβδομάδων που βρέθηκαν οι ομάδες στο Τορόντο, ο καθένας τους είχε πολλές ευκαιρίες να δημιουργήσει νέες επιχειρηματικές συνεργασίες και να αναπτύξει τις επιχειρηματικές του δεξιότητες. Οι ομάδες παρακολούθησαν σεμινάρια που δόθηκαν από τους CEO μεγάλων εταιρειών του Καναδά και έλαβαν καθοδήγηση από ειδικευμένα στελέχη εντός του DMZ για θέματα όπως η διαχείριση πωλήσεων, η άντληση κεφαλαίων, η τοποθέτηση και διαχείριση προϊόντος. Επίσης παρευρέθηκαν και στο φεστιβάλ καινοτομίας και τεχνολογίας, Elevate Toronto, διάρκειας μίας εβδομάδας, όπου ήρθαν σε επαφή με πολλά επενδυτικά σχήματα. Μία μάλιστα ομάδα ταξίδεψε στην επαρχία Σασκάτσουαν για να συναντήσει πιθανούς επενδυτές, ενώ άλλη ταξίδεψε μέχρι το Μόντρεαλ. Για την ακρίβεια ήδη μία από τις startups ετοιμάζεται να εδραιώσει την παρουσία της στο Τορόντο και να προσλάβει τοπικό διευθυντή πωλήσεων. Στο τέλος της φιλοξενίας τους, το Τhe Chang School διοργάνωσε εκδήλωση για τους επιχειρηματίες στην οποία συμμετείχαν εκπρόσωποι της Eurobank, καθώς και πολλοί επιτυχημένοι επιχειρηματίες με έδρα το Τορόντο. Σε αυτούς προστίθενται οι διαχειριστές επενδυτικών σχημάτων, καθώς και εκπρόσωποι του επιχειρηματικού κόσμου. Εκεί παρευρέθηκε επίσης και ο νέος γενικός πρόξενος της Ελλάδας στο Τορόντο Βίκτωρ Μαλιγκούδης.
– Πώς κρίνετε την προώθηση της επιχειρηματικότητας μέσα στα ελληνικά πανεπιστήμια; Τι βελτιωτικές κινήσεις μπορούν να γίνουν;
– Eίναι γνωστό σε όλους ότι η επιχειρηματικότητα είναι ζωτικής σημασίας για την τόνωση της οικονομίας. Σύμφωνα με έκθεση του GEM για το 2016, 41,7% των Ελλήνων πιστεύουν ότι διαθέτουν τη γνώση, τις ικανότητες και την εμπειρία που χρειάζεται για να ξεκινήσουν μία μικρή επιχείρηση. Αυτό αποτελεί ένδειξη ότι οι Ελληνες διαθέτουν επιχειρηματικό πνεύμα. Είναι απαραίτητο όμως να γεφυρώσουμε το χάσμα μεταξύ πανεπιστημίων και επίδοξων επιχειρηματιών. Η νέα πρωτοβουλία του Equifund είναι ένα συναρπαστικό βήμα για τους φιλόδοξους επιχειρηματίες όλων των ηλικιών. Πιστεύω ότι είναι ιδιαίτερα υποσχόμενο για τους επιχειρηματίες που φοιτούν στο πανεπιστήμιο, καθώς έχουν την ευκαιρία να συνεργαστούν με συνομήλικους που μοιράζονται τις ίδιες απόψεις. Ταυτόχρονα, θα ενθάρρυνα τα εκπαιδευτικά ιδρύματα να αναπτύξουν προγράμματα καθοδήγησης, όπου οι φοιτητές μπορούν να αποκτήσουν εργασιακή εμπειρία σε ΜμΕ και να μάθουν από επιτυχημένους επιχειρηματίες.
– Τι ποσοστό βιωσιμότητας έχουν οι επιχειρήσεις που πέρασαν από το DMZ;
– Από την ίδρυση του το 2010, το DMZ έχει υποστηρίξει 336 startups, οι οποίες έχουν αντλήσει συνολικά 474 εκατ δολ. έχοντας δημιουργήσει 3.246 θέσεις εργασίας. Το πρόγραμμα έχει σημειώσει εξαιρετική επιτυχία της τάξεως του 80%.
– Ποιες κινήσεις θα μπορούσαν να γίνουν από την πλευρά της πολιτείας για την ενίσχυση του οικοσυστήματος των ελληνικών startups μέσα στα επόμενα χρόνια;
– Στο πλαίσιο της Συνόδου Κορυφής του ευρωπαϊκού Νότου, στις αρχές Ιουνίου, ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης και υπουργός Οικονομίας και Ανάπτυξης, Γιάννης Δραγασάκης, ανακοίνωσε ότι μεγάλο μέρος του αναπτυξιακού σχεδίου της κυβέρνησης επικεντρώνεται στην επιχειρηματικότητα. Ευτυχώς, η πρόσφατη μεταρρύθμιση όσον αφορά την έκδοση αδειών λειτουργίας έχει απομακρύνει ένα τεράστιο εμπόδιο για τη σύσταση νέας επιχείρησης στην Ελλάδα. Για αυτό, κατά τη γνώμη μου, η κυβέρνηση πρέπει να δώσει επιπλέον έμφαση στην εκπαίδευση και τη σύνδεσή της με την επιχειρηματικότητα. Η εξ αποστάσεως εκπαίδευση είναι ένα εξαιρετικό εργαλείο που βοηθά εκπαιδευμένους όλων των ηλικιών να αναπτύξουν τις επιχειρηματικές τους δεξιότητες. Στο πανεπιστήμιό μας (The Chang School) προσφέρουμε 30 προγράμματα πιστοποίησης, τα οποία μπορούν να ολοκληρωθούν εξ αποστάσεως με ειδικά διαμορφωμένη ύλη. Ενα από αυτά είναι το πρόγραμμα πιστοποίησης επιχειρηματικότητας και μικρών επιχειρήσεων. Επιπλέον, σε συνεργασία με το WeWork, η πόλη του Τορόντο πρόσφατα ανακοίνωσε τη δημιουργία του Toronto Startup Passport, που επιτρέπει σε επιχειρηματίες με έδρα το Τορόντο να αποκτήσουν πρόσβαση σε χώρους εργασίας σε ολόκληρο τον κόσμο. Εκτιμώ ότι μία τέτοια συνεργασία θα ήταν ωφέλιμη για τους Ελληνες επιχειρηματίες.
– Από ποιους κλάδους της ελληνικής οικονομίας θα μπορούσαν να αναδειχθούν νέες επιχειρήσεις που να ανταποκρίνονται στις ανάγκες της νέας εποχής;
– Η επιχειρηματικότητα στην Ελλάδα διέρχεται δημιουργική φάση. Υπάρχουν κάποια εξαιρετικά και καινοτόμα προγράμματα που υποστηρίζουν τους επιχειρηματίες σε λιγότερο παραδοσιακούς επιχειρηματικούς τομείς, όπως είναι ο τουρισμός και ο αγροδιατροφικός τομέας. Είναι χαρακτηριστικό ότι τον περασμένο Μάιο, το ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος δώρισε 27,4 εκατ. δολ. στο Πανεπιστήμιο Rutgers για το τριετές πρόγραμμα «Νέα γεωργία για τη νέα γενιά». Μέρος αυτής της χρηματοδότησης θα κατευθυνθεί για την κατασκευή εκπαιδευτικών εγκαταστάσεων τελευταίας τεχνολογίας όπως αγροδιατροφικά επωαστήρια και καινοτόμα κέντρα διατροφής σε τοπικό επίπεδο. Θέλω επίσης να επικροτήσω το πρόγραμμα «Life Skills: αναπτύσσοντας κοινωνικούς επιχειρηματίες», το οποίο είναι ένα σεμινάριο έξι ωρών με στόχο να εκπαιδεύσει τους Ελληνες μαθητές Λυκείου να αναπτύξουν τις κοινωνικές τους δεξιότητες ως εν δυνάμει επιχειρηματίες. Αυτό είναι απαραίτητο για τη μετάδοση ηθικών αξιών σε νέους ανθρώπους, υποστηρίζοντας ταυτόχρονα την ανάπτυξη των επιχειρηματικών τους δεξιοτήτων.