Ωφέλησε η Αγκελα Μέρκελ την Ελλάδα;

Ωφέλησε η Αγκελα Μέρκελ την Ελλάδα;

3' 32" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

ΠΑΥΛΟΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΔΗΣ*: Κρίσιμες θετικές παρεμβάσεις

Η ​​θητεία της καγκελαρίου Αγκελα Μέρκελ ήταν θετική για τη χώρα μας σε τρεις πολύ κρίσιμες στιγμές. Η πρώτη ήταν όταν συναίνεσε στην παροχή της πρώτης οικονομικής βοήθειας τον Μάιο του 2010. Δεν θα πρέπει να ξεχνούμε ότι η γνώμη των οικονομολόγων στη Γερμανία ήταν ότι η Ελλάδα δεν έπρεπε να λάβει βοήθεια.

Η κ. Μέρκελ πήρε τότε μια γενναία απόφαση με πραγματικό πολιτικό κόστος. Για παράδειγμα, ο πρόεδρος της γερμανικής κεντρικής τράπεζας Αξελ Βέμπερ παραιτήθηκε διαμαρτυρόμενος τον Μάιο του 2011, όπως έκανε και το μέλος του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Γιούργκεν Σταρκ τον Σεπτέμβριο του ίδιου έτους.

Η δεύτερη στιγμή ήταν το 2012 με τη διαγραφή μεγάλου μέρους του ελληνικού χρέους προς ιδιώτες (το λεγόμενο PSI) και την αναδιάρθρωση των ωριμάνσεων και επιτοκίων του επισήμου χρέους τον Νοέμβριο του 2012. Και τότε υπήρξαν αντιδράσεις.

Η τρίτη στιγμή ήταν η διαπραγμάτευση με τον Αλέξη Τσίπρα το 2015. Ο Ελληνας πρωθυπουργός ζητούσε να αλλάξουν οι κανόνες της Ευρωζώνης, ενώ υπογράφοντας την παράταση του μνημονίου τον Φεβρουάριο του 2015 και αμέσως μετά αναιρώντας την υπογραφή του, δημιούργησε βαρύτατο κλίμα για την Ελλάδα. Η κ. Μέρκελ έδειξε τότε υπομονή και κατανόηση. Δεν απάντησε στις προσβολές και στις ακρότητες της ρητορικής του πρωθυπουργού, ενώ επικοινώνησε απευθείας μαζί του όταν ο κ. Γ. Βαρουφάκης είχε απομονωθεί τον Απρίλιο του 2015. Η επιμονή της δικαιώθηκε. Ο κ. Τσίπρας έκανε τη γνωστή κυβίστηση και δεν μας πήγε στη δραχμή.

Πιστεύω ότι η Γερμανία είχε καθήκον να κάνει περισσότερα προς όφελος των βεβαρημένων μελών της Ευρωζώνης. Είναι συνυπεύθυνη για την ελλιπή αρχιτεκτονική της, ενώ παραμένει η μεγάλη κερδισμένη. Είναι όμως αμφίβολο αν άλλος Γερμανός ηγέτης θα μπορούσε να έχει δείξει περισσότερη αλληλεγγύη προς την Ελλάδα, δεδομένων των προκαταλήψεων και της σύγχυσης της κοινής γνώμης.

Η καγκελάριος τελικά υιοθέτησε τις πιο προωθημένες φιλοευρωπαϊκές θέσεις που ήταν τότε δυνατές, όπως ακριβώς έκανε και στο μεταναστευτικό.

Και στις δύο περιπτώσεις προστάτευσε τα μακροπρόθεσμα συμφέροντα της χώρας της, αναλαμβάνοντας άμεσο πολιτικό κόστος. Και μόνο γι’ αυτό αξίζει τον θαυμασμό μας.

* Ο κ. Παύλος Ελευθεριάδης είναι καθηγητής Δημοσίου Δικαίου στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης.

ΣΤΑΘΗΣ ΚΟΥΒΕΛΑΚΗΣ*: Ευθύνη για την καταστροφή

Π​​όσοι άραγε, ακόμη και μεταξύ αυτών που αποδέχονται την αναγκαιότητα των ασκούμενων πολιτικών, μπορούν σήμερα να ισχυριστούν ότι η εποχή Μέρκελ έφερε κάποιο όφελος για την Ελλάδα; Ας αναλογιστούμε ότι ο ίδιος ο Ντάισελμπλουμ δήλωσε πρόσφατα ότι «η Ελλάδα προφανώς δεν αποτελεί success story… τα προγράμματα που εφαρμόστηκαν είχαν πολύ μεγάλη διάρκεια, ήταν πολύ σκληρά, με πολλές αποτυχίες». Ως ηγεμονική δύναμη στην Ευρώπη, με κεντρικό ρόλο στη διαχείριση της όλης ευρωπαϊκής κρίσης, η Γερμανία φέρει καθοριστική ευθύνη για την οικονομική και κοινωνική καταστροφή που έφεραν στη χώρα μας οκτώ χρόνια μνημονίων.

Μόνο τυχαίο δεν είναι, λοιπόν, αν τα ονόματα της Μέρκελ και του εμβληματικού της υπ. Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε προκαλούν αποστροφή στη μεγάλη πλειοψηφία της ελληνικής κοινωνίας. Σύμφωνα με έρευνα της Pulse («Κ», 15.10.2018), 63% θεωρεί αρνητική τη στάση της Γερμανίας έναντι της χώρας μας – μόνο η Τουρκία έχει πιο αρνητική εικόνα.

Αυτή η εικόνα, ωστόσο, δεν αποτελεί ελληνική ιδιαιτερότητα – ισχύει, περισσότερο ή λιγότερο, στις περισσότερες χώρες της (Δυτικής κυρίως) Ευρώπης. Και δικαίως. Οι ευρωπαϊκές κοινωνίες καταλαβαίνουν όλο και πιο καθαρά ότι ο τρόπος με τον οποίο λειτουργεί η «μηχανή» της Ε.Ε., και ειδικότερα της ΟΝΕ, αποτελεί βασικό εργαλείο για την εμπέδωση της οικονομικής ισχύος της Γερμανίας και τη δημιουργία εντεινόμενων αποκλίσεων και ανισοτήτων εντός της Ευρώπης. Κορυφαία έκφραση αυτής της τάσης αποτελούν τα γιγαντιαία πλεονάσματα της Γερμανίας και τα συνεπακόλουθα ελλείμματα της περιφέρειας, στην οποία προφανώς συγκαταλέγεται και η Ελλάδα. Τα αποτελέσματα γνωστά: κρίση χρέους, μνημόνια, καταστροφή της δημοκρατίας.

Καθ’ όλη τη διάρκεια της μακράς παραμονής της στην καγκελαρία, η Μέρκελ υπηρέτησε πιστά αυτό το σχέδιο. «Κλειδί» της επιτυχίας του είναι, μαζί με το ευρώ, η διαρκής καθήλωση των γερμανικών μισθών και η αλματώδης αύξηση της πρόσκαιρης απασχόλησης. Η Γερμανία που θα αφήσει πίσω της η Μέρκελ μετράει 17% φτώχεια στο σύνολο του πληθυσμού και 10% στους μισθωτούς. Εκτός από τους μεγάλους επιχειρηματικούς όμιλους της χώρας της, ελάχιστοι στην Ευρώπη θα νοσταλγήσουν την πολιτεία της Μέρκελ. Οσο για την Ελλάδα, θα μείνει ανεξίτηλα συνδεδεμένη με μία από τις πιο τραυματικές περιόδους της πρόσφατης ιστορίας της.

* Ο κ. Στάθης Κουβελάκης είναι reader στην Πολιτική Θεωρία στο Πανεπιστήμιο του King’s στο Λονδίνο.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή