Αυτοί που ασχολούνται σοβαρά –και σχεδόν αποκλειστικά- με το κινεζικό real estate στην Ελλάδα ήταν υπ’ατμόν αυτή την εβδομάδα μετά τις αποκαλύψεις για την δράση του κ. Παπαευαγγέλου. Και αυτό γιατί όπως παραδέχονται δυο από αυτούς στην «Κ» η μέθοδος για την οποία κατηγορείται ο πρώην αντιπρόεδρος του Jumbo– τουλάχιστον ως προς τα POS- είναι αυτή που χρησιμοποιούσαν και εκείνοι εδώ και περίπου ενάμιση χρόνο. «Είναι δεδομένο πως υπάρχουν capital control στην Κίνα οπότε στην πραγματικότητα εάν υπάρχει πρόβλημα δεν θα έπρεπε να είναι στην χρήση του POS αλλά στο πρόγραμμα χρυσής βίζας στο σύνολο του» λέει ένας δικηγόρος που θέλει να διατηρήσει την ανωνυμία του και ουδεμία σχέση έχει με τον κ. Παπαευαγγέλου ή την εταιρία του.
Η δική του εμπλοκή με το κινέζικο real estate ξεκίνησε πριν πέντε χρόνια όταν ένα μεσιτικό γραφείο του ανέθεσε ένα «κινεζικό» συμβόλαιο. Πλέον οι αγοραπωλησίες σε Κινέζους αποτελούν μεγάλο κομμάτι της δραστηριότητας του: «Φτάσαμε το καλοκαίρι να κάνουμε συμβόλαια εκατομμυρίων ευρώ κάθε μήνα» σημειώνει. Και δεν αποτελεί εξαίρεση, από όταν ξεκίνησε το πρόγραμμα το 2013, 1.700 σπίτια έχουν πουληθεί αποκλειστικά σε Κινέζους για 4,552 βίζες (στους αγοραστές και μέλη της οικογένειας τους). Με αξία τουλάχιστον 250.000 ευρώ το κάθε ακίνητο, έχουν μπει στην ελληνική αγορά το λιγότερο 425 εκατομμύρια ευρώ από την Κίνα (και αυτό χωρίς να υπολογίσει κανείς τα χρήματα που δίνονται σε φόρους, συμβολαιογράφους, δικηγόρους, μεσίτες και άλλα κόστη που ανεβάζουν το συνολικό ποσό στα 450 εκ. το λιγότερο)
Το θέμα των κινεζικών capital controls είχε απασχολήσει τον δικηγόρο από την πρώτη στιγμή: «Οι Κινέζοι έχουν δυνατότητα να εξάγουν μόνο 50.000 δολάρια τον χρόνο. Αυτό σημαίνει πως εάν θέλουν να κάνουν μια καθ’όλα νόμιμη αγορά στο εξωτερικό θα έπρεπε να περιμένουν χρόνια» εξηγεί. Παρόλαυτα ήταν γνωστό σε όλους πως υπάρχουν τρόποι αυτό να παρακαμφθεί: Κάποιοι το έκαναν μέσω Χονγκ Κονγ: Το καθεστώς αυτής της «ημι-αυτόνομης» περιοχής, επιτρέπει να γίνονται εμβάσματα στο εξωτερικό χωρίς έλεγχο. Δεν είχαν όλοι όμως αυτή την δυνατότητα οπότε είτε χρησιμοποιούσαν κάποια μετρητά ή ζητούσαν από συγγενείς, φίλους ή ενδιάμεσους, να τους κάνουν εξυπηρέτηση:
Να στείλουν σε λογαριασμό που είχαν ανοίξει στην Ελλάδα κάποιο ποσό ο καθένας (το οποίο θα τους επέστρεφαν στην Κίνα συχνά με κάποιο τόκο) ώστε να συγκεντρωθεί το τίμημα για την αγορά.
Η χρήση του POS ξεκίνησε αρχικά για τις προκαταβολές. Οι περισσότεροι Κινέζοι είχαν πάνω από μια κάρτα και σε πολλές περιπτώσεις μεγάλα όρια, οπότε γρήγορα συνειδητοποίησαν πως είχαν την δυνατότητα να γίνει η πληρωμή του συνολικού τιμήματος αποκλειστικά από χρεωστικές ή πιστωτικές κάρτες. Και έτσι έγινε. Ο δικηγόρος θυμάται τις πρώτες συζητήσεις με συναδέλφους και ανθρώπους της αγοράς για αυτή την μέθοδο ακόμα και τους ενδοιασμούς:
«Τι διαφορά έχει εάν ο Κινέζος αγοράσει ένα πανάκριβο κόσμημα με κάρτα» υποστήριζε κάποιος. «Μα για τέτοιες αγορές δεν ισχύουν capital control, Το κράτος τους δεν επιτρέπει όμως επενδύσεις στο εξωτερικό άνευ αδείας» αντέτεινε κάποιος άλλος. Κάποιοι επέμεναν πως υπάρχουν όροι χρήσης και οι χρεωστικές κάρτες μπορούν να χρησιμοποιούνται για καταναλωτικά αγαθά και όχι για αγορές ακινήτων, παρόλαυτα σχεδόν όλοι συμφωνούσαν πως παρότι πράγματι παρακάμπτονταν τα capital control της Κίνας, η διαδικασία -όσο αφορά την Ελλάδα- ήταν διάφανη: «Τα χρήματα μεταφέρονταν από τράπεζα σε τράπεζα και σίγουρα μας φαινόταν προτιμότερο αυτό από το να στέλνουν διάφοροι εμβάσματα καθώς τότε κανείς δεν θα γνώριζε την προέλευση των χρημάτων.» εξηγεί.
Ο δικηγόρος θυμάται επίσης πως ένας προβληματισμός που υπήρχε στην αρχή είχε να κάνει με την δυνατότητα των Κινέζων αγοραστών να αμφισβητήσουν αργότερα την χρέωση και να βρεθεί η ελληνική τράπεζα εκτεθειμένη. «Οι τράπεζες ήταν επιλεκτικές και χορηγούσαν μηχανάκια για αυτό το σκοπό μόνο σε πελάτες που εμπιστευόντουσαν» τονίζει. Επιπλέον ζητούσαν από τους πελάτες τους όταν γινόταν κάποια μεγάλη συναλλαγή να στέλνουν στο τμήμα compliance της τράπεζας, αντίγραφα αποδείξεων με την υπογραφή του αγοραστή και μια σύμβαση εντολής όπου εμφανιζόταν καθαρά ο σκοπός της συνεργασίας. Ο δικηγόρος θεωρεί δεδομένο πως οι ελληνικές τράπεζες με τις οποίες συνεργαζόταν γνώριζαν ακριβώς το τι συνέβαινε.
Κάποια στιγμή, στις αρχές του έτους, κάποιος που δραστηριοποιείται στην συγκεκριμένη αγορά, βλέποντας την έκταση που είχε πάρει η χρήση του POS και πως ακόμα και κατασκευαστές είχαν προμηθευτεί μηχανάκια, φοβήθηκε μήπως προκύψει κάποιο θέμα με τα συμβόλαια των πελατών του. Έστειλε λοιπόν ένα ερώτημα στο αρμόδιο υπουργείο για το κατά πόσο ήταν νόμιμη η χρήση τους. Η απάντηση δημοσιεύτηκε σε μια εγκύκλιο στις 24 Ιουλίου του 2018 και ξεκαθάριζε πως αυτός ο τρόπος πληρωμής δεν είναι αποδεκτός καθώς δεν εμπίπτει στην έννοια του τραπεζικού εμβάσματος. Παρόλαυτα κάποιοι βρήκαν τρόπο να συνεχίσουν την δράση τους παρακάμπτοντας αυτή την απαγόρευση. Σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ» συνέχιζαν να πραγματοποιούν την συναλλαγή μέσω του POS κάποιου μεσάζοντα και στην συνέχεια έβγαινε μια επιταγή ώστε να καταβληθεί «σωστά» το τίμημα στον πωλητή για τις ανάγκες του συμβολαίου.
Οι πρακτικές αυτές που θα ερευνηθούν τώρα απο την δικαιοσύνη, χρησιμοποιούνταν πάντως κατα κόρον μέχρι πριν λίγους μήνες. «Η Union Pay, ο κινεζικός πάροχος της Κινεζικών καρτών, ισως δεν είχε καταλάβει την έκταση της χρήσης παρότι και εκείνοι εισέπρατταν τεράστια ποσοστά (2% το λιγότερο) για κάθε χρέωση. Το καλοκαίρι πάντως θέλησαν να το μπλοκάρουν» εξηγεί ο δικηγόρος. Τον Ιούλιο, Η Union Pay έστειλε μια πρώτη επιστολή στις ελληνικές τράπεζες. Τότε, οι τράπεζες ενημέρωσαν προφορικά τους πελάτες τους πως οι Κινέζοι είχαν διαμαρτυρηθεί και πως θα έπρεπε να βρουν άλλο τρόπο για να ολοκληρώνεται η συναλλαγή. Έναν μήνα αργότερα, η union pay επανήλθε και τότε οι τράπεζες προώθησαν την επιστολή τους στους πελάτες τους. Στην προφορική τους επικοινωνία ήταν σαφέστατα πιο αυστηροί: «Ουσιαστικά μας είπαν «κόφτε το». Αυτό που τότε είχε ακουστεί ήταν πως κάποιοι είχαν στείλει μηχανάκια POS σε διάφορες πόλεις στην Κίνα.»
Έκτοτε το γραφείο του δικηγόρου που μίλησε στην «K» σταμάτησε να χρησιμοποιεί το POS και πλέον κάνει τα συμβόλαια με τον «παραδοσιακό» τρόπο. Δεν έχει δει μέχρι στιγμής κάποια μείωση στην ζήτηση των Κινέζων για ακίνητα αν και όπως λέει δεν γνωρίζει πως θα επηρεαστεί η συγκεκριμένη αγορά από την δημοσιότητα. «Ας αποφασίσουμε αν θέλουμε τα κινέζικα κεφάλαια ή όχι γιατί αν δαιμονοποιηθεί η εισροή τους, οι Κινέζοι απλά θα φύγουν και θα πάνε αλλού για να βγάλουν την βίζα» καταλήγει.