Συνθέτης με πηγαία μελωδικότητα, στιχουργός με αφηγηματική αμεσότητα, σολίστ του μπουζουκιού, ευφάνταστος εκσυγχρονιστής του ρεμπέτικου, ο Βασίλης Τσιτσάνης ακόμη και σήμερα, 34 χρόνια από τον θάνατό του, παραμένει από τους πιο πολυπαιγμένους δημιουργούς. Τα περισσότερα μουσικά προγράμματα σε πίστες και μουσικές σκηνές έχουν πάντα κάποιο από τα τραγούδια του, ενώ όλο και συχνότερα γίνονται διασκευές από νεότερους δημιουργούς. Οταν μάλιστα ακούς και ξένους καλλιτέχνες όπως η 30χρονη Ολλανδή βιολίστρια Εμι Στορμς να παίζουν ή να μιλούν γι’ αυτόν, πώς ανακάλυψαν τα τραγούδια, είναι ένας λόγος παραπάνω να συγκινηθείς. Δεν είναι βέβαια η μόνη.
«Οταν βάζεις στους ξένους μουσικούς να ακούσουν δέκα ελληνικά τραγούδια, τις περισσότερες φορές αυτό στο οποίο στέκονται και θέλουν να ξανακούσουν είναι του Τσιτσάνη», λέει ο Σωτήρης Λυκουρόπουλος, μουσικός εκδότης, ιδρυτής της Seed Point και εκπρόσωπος της οικογένειας, μεταφέροντας την εμπειρία που έχει στις συναντήσεις αυτές με τους ανθρώπους της μουσικής βιομηχανίας.
Ολες αυτές τις δεκαετίες που μεσολάβησαν από τον θάνατο του Τσιτσάνη έγιναν, όπως λέει, πολλές νέες εκτελέσεις κοντά στο ύφος του, αλλά κι άλλες διαφορετικές όπως των Ιμάμ Μπαϊλντί, των Γκάτζο Ντίλο, της Ελεωνόρας Ζουγανέλη και πολλών ακόμη. «Τρεισήμισι δεκαετίες είναι ένα μεγάλο διάστημα όπου με τις διασκευές του έργου του, ο συνθέτης έχει επανασυστηθεί στις νεότερες γενιές. Με την οικογένειά του υπήρξε έντονος προβληματισμός για το πώς θα μπορούσαμε να παρουσιάσουμε τα τραγούδια του με δύο άξονες.
Οπως εκείνος τα προσδιόρισε στη δεκαετίες του ’30 και του ’40, αλλά και με τις δεύτερες επανεκτελέσεις των τραγουδιών του. Παρών στα λαϊκά πάλκα και τη δεκαετία του ’60, επί της ουσίας διασκευάζει τα τραγούδια που είχε ηχογραφήσει τα πρώτα χρόνια της καριέρας του. Ομως και στη συνέχεια, στο “Χάραμα” πια, κάνει νέες διασκευές».
Προβολή του έργου του
Η ίδρυση της «Ορχήστρας Βασίλης Τσιτσάνης» είναι επιθυμία της οικογένειας, των παιδιών του, Βικτωρίας και Κώστα, βήμα που έπρεπε να γίνει. Σκοπός είναι η σωστή παρουσίαση των τραγουδιών του. Η ορχήστρα έχει βασικό σκοπό την προβολή του έργου του υπό την καθοδήγηση του Μανώλη Πάππου, δεξιοτέχνη του μπουζουκιού και γνώστη του έργου του μεγάλου δημιουργού.
«Ο Πάππος είναι μια εμβληματική φυσιογνωμία, πρόσωπο που κρατήθηκε στις βάσεις του λαϊκού. Σκοπός είναι να δημιουργηθεί ένας πυρήνας μουσικών, ένα νέο άφθαρτο δυναμικό που θα προσεγγίσει το έργο στους άξονες του Τσιτσάνη, όπως εκείνος το προσδιόρισε. Θέλουμε να γνωρίζουν πώς έπαιζε ο Τσιτσάνης. Εχει σημασία, για παράδειγμα, πώς έπαιξε την “Αρχόντισσα”. Πρώτα μαθαίνεις το έργο ενός δημιουργού και μετά αρχίζεις να το πειράζεις», σημειώνει ο κ. Λυκουρόπουλος.
Η πρώτη εμφάνιση της «Ορχήστρας Βασίλης Τσιτσάνης» θα γίνει στις 4 και 5 Δεκεμβρίου στο Μέγαρο Μουσικής στο πλαίσιο του κύκλου «Γέφυρες» (Δ. Μαραγκόπουλος) και αποτελεί συμπαραγωγή της PROSPERO και του ΜΜΑ με ερμηνεύτριες τη Δήμητρα Γαλάνη, που είχε συνεργαστεί με τον συνθέτη και τη Νατάσσα Μποφίλιου. Μια μουσική συνάντηση που επίσης έχει ενδιαφέρον. Αλλωστε από τη Δήμητρα Γαλάνη ο συνθέτης ζήτησε το 1973 να τραγουδήσει το «Ακρογιαλιές δειλινά», λέγοντάς της «εσύ είσαι λαϊκή τραγουδίστρια και δεν το ξέρεις», ενώ δύο χρόνια αργότερα συνεργάστηκαν στον δίσκο «Σκοπευτήριο», σε τραγούδια που έγραψε γι’ αυτήν. Αργότερα εμφανίστηκαν μαζί στο «Θεμέλιο».
«Αυτή η ορχήστρα είναι μια “πρόσκληση”’ για συνάντηση για συνθέτες καταξιωμένους όπως ο Σταύρος Ξαρχάκος ή νεότερους όπως ο Κωνσταντίνος Βήτα κ.ά., με σκοπό να γεννηθούν από τα καινούργια πράγματα ακόμη και πιο κλασικές φόρμες. Θέλουμε να προκαλέσουμε συνεργασίες και νέα έργα όπως μία σουίτα εμπνευσμένη από το έργο του Τσιτσάνη», λέει ο Σωτήρης Λυκουρόπουλος. Ομως πόσο βιώσιμη μπορεί να είναι μία ακόμη ορχήστρα σήμερα;
«Τη στηρίζει η οικογένεια και στην πορεία θα χρηματοδοτείται από την περιουσία της, τις συναυλίες». Στόχος είναι και η αγορά του εξωτερικού.
Εννέα μουσικοί αποτελούν τον βασικό της πυρήνα και θα κάνει την αρχή στην Αθήνα και έπειτα στη Θεσσαλονίκη. «Ο Τσιτσάνης αγάπησε πολύ το πάλκο. Οπως είπε ο Σαββόπουλος, “κατέβηκε από το πάλκο μόνο για να πεθάνει”. Για τους παλιούς δημιουργούς το πάλκο ήταν σχολείο. Εκεί δοκίμαζαν τα τραγούδια τους». Αυτές τις βραδιές θα παρουσιαστούν πρώτη φορά και κάποιες ζωγραφιές που έκανε η Ζωή Τσιτσάνη, η σύζυγος του συνθέτη, όταν εκείνος ήταν στο πάλκο.