«Ο Μαραθώνιος ταιριάζει στον Ελληνα, γιατί προϋποθέτει την ψυχική αντοχή και εμείς, ως λαός που έχουμε περάσει πολλά, έχουμε την αντοχή στο αίμα μας».
Στην πολύ μικρή ομάδα αυτών που μπορούν να μιλήσουν για τον Μαραθώνιο στην Ελλάδα αναμφισβήτητα περιλαμβάνεται το όνομα της Μαρίας Πολύζου. Του κοριτσιού που, όταν έτρεχε στους δρόμους της πόλης περί τα τέλη της δεκαετίας του 1980, αντιμετωπιζόταν με περιέργεια, αν όχι με χλεύη. Η Μαρία Πολύζου κλείνει σήμερα τα 50 της χρόνια και ως δώρο γενεθλίων στον εαυτό της θα τρέξει αύριο, για μία ακόμη φορά, την αυθεντική διαδρομή.
Στα χρόνια που μεσολάβησαν από τη δεκαετία του ’80, η Πολύζου έχει πετύχει πολλά. Είναι η πρώτη Ελληνίδα που αγωνίστηκε σε μαραθώνιο δρόμο, σε Ολυμπιακούς Αγώνες, στην Ατλάντα, υπήρξε πρωταθλήτρια επί είκοσι συναπτά έτη και κάτοχος του πανελληνίου ρεκόρ με 2:33:40.
Καθώς αυξάνεται ο αριθμός όσων, γύρω μου, αποφασίζουν αίφνης να τρέξουν τον Μαραθώνιο, το ερώτημα προς τη Μαρία Πολύζου είναι προφανές. Πώς ένας 40άρης-50άρης αποφασίζει ξαφνικά να διανύσει τον μαραθώνιο. «Πρόκειται για ένα προσωπικό στοίχημα σε μία καίρια στιγμή για ένα άτομο. Γνωρίζω εκατοντάδες μαραθωνοδρόμους που, πίσω τους, κρύβονται προσωπικές ιστορίες». «Ετρεξαν τον μαραθώνιό τους» λέει η Πολύζου, με μία εμφανώς μεταφορική διάθεση, «είτε γιατί πέρασαν μία δύσκολη κατάσταση, έχασαν έναν δικό τους άνθρωπο ή τη δουλειά τους, είτε για κάποιον ευχάριστο λόγο. Ο Μαραθώνιος είναι ένα υπέροχο ταξίδι. Είναι η επιβεβαίωση ότι είμαι εδώ».
Για την Πολύζου, ο μισός Μαραθώνιος έχει ήδη διανυθεί από τη στιγμή που θα αποφασίσεις να τον τρέξεις. «Ο Μαραθώνιος είναι σώμα, ψυχή και πνεύμα. Εχω δει θαύματα να γίνονται, ανθρώπους να βελτιώνονται σε πολλά επίπεδα. Στον Μαραθώνιο ανακαλύπτεις ένα κομμάτι του εαυτού σου που δεν το ήξερες. Θα τριφτείς στην άσφαλτο, θα εξαντληθείς… και μόνον το γεγονός ότι ανακαλύπτεις από το τι είσαι πλασμένος, την εσωτερική σου δύναμη και το νόημα που βρίσκεις στο τέρμα της διαδρομής, αυτό δεν σε αφήνει τον ίδιο άνθρωπο».
Της επισημαίνω ότι ακούγεται σαν ψυχοθεραπεία. Κάτι που και η ίδια δεν αρνείται: «Ναι, είναι ψυχοθεραπεία, αν και δεν μου αρέσει η λέξη… αλλά είναι σίγουρο ότι με το τρέξιμο θεραπεύεσαι, είτε ξέρεις τι θεραπεύεις είτε όχι». Αλλωστε, όπως προσθέτει, υπάρχει και η φυσιολογία. «Ο οργανισμός μας μετά 20-25 λεπτά άσκησης, παράγει ενδορφίνες… αρχίζεις να νιώθεις καλά, χαρούμενος, να γελάς, σαν να έχεις πιει ένα ποτηράκι κρασί», περιγράφει γελώντας, και προσθέτει «το κρατάς αυτό μέσα σου, λες πάω στο τρέξιμο γιατί νιώθεις καλά εκεί, γιατί έλυσα το πρόβλημά μου, νιώθω πιο ξεκούραστος ή δουλεύω καλύτερα».
Στέκομαι, για λίγο ακόμη, στον προσωπικό άθλο του Μαραθωνίου. Και το πόσο μόνος νιώθει ένας δρομέας. «Ολοι μαζί τρέχουμε, αλλά όλοι είμαστε μόνοι μας. Ο καθένας θα πρέπει να κοιτάξει εσωτερικά να αντλήσει τη δική του δύναμη, να τιθασεύσει το μυαλό του για να φτάσει στο τέρμα. Είναι μοναχικό, όχι με την έννοια του καταθλιπτικού, αλλά με την έννοια της δημιουργίας… μέσα από τη διαδρομή αυτή είσαι μόνον με τον εαυτό σου, και ίσως είναι από τις σπάνιες φορές που συμβαίνει αυτό».
Η Πολύζου ένιωσε κατεξοχήν το συναίσθημα της μοναξιάς, όταν εν μέσω καύσωνα τον Ιούλιο του 2010, αποφάσισε να επαναλάβει τον Φειδιππίδειο άθλο. Στην επέτειο των 2.500 χρόνων από τη Μάχη του Μαραθώνα, έτρεξε τα 524 χιλιόμετρα της απόστασης Αθήνα – Σπάρτη – Μαραθώνας, ούσα η μόνη γυναίκα που το έχει επιτύχει. Μου περιγράφει την εξάντληση στα όρια του… θανάτου που βίωσε: «Δεν υπήρχε τίποτε σωματικά. Ο μόνος τρόπος που μπορούσα να το διαχειριστώ ήταν να λέω δεν είμαι σώμα, είμαι ψυχή και να εναντιώνομαι στο μικρό ανθρώπινο σώμα που δεν μπορεί να ανταποκριθεί στη δύναμη της ψυχής…».
Εκτός από προπονήτρια, η Μαρία Πολύζου είναι μέλος και της οργανωτικής επιτροπής του Μαραθωνίου της Αθήνας. Της «αυθεντικής διαδρομής», που όμως δεν περιλαμβάνεται στους «χρυσούς» μαραθωνίους της παγκόσμιας ομοσπονδίας. Εκεί φιγουράρει ο μαραθώνιος της Κωνσταντινούπολης, που επίσης διεξάγεται αύριο!
«Η διοργάνωση της Αθήνας είναι άρτια, δεν έχει απολύτως τίποτε να ζηλέψει από άλλες πόλεις», σημειώνει η Πολύζου, υπογραμμίζοντας ότι πολύ έγκυρα έντυπα περιλαμβάνουν την Αθήνα στους 10 σημαντικότερους αθλητικούς προορισμούς. Εδώ όμως αρχίζουν τα… αλλά. Η Αυθεντική Διαδρομή είναι δύσκολη, άρα ένας δρομέας δεν θα έρθει για να κάνει ρεκόρ. Επίσης, υπάρχει μικρή κινητοποίηση των φιλάθλων. «Ο Μαραθώνιος δεν είναι μόνον από την Αγ. Παρασκευή μέχρι το Καλλιμάρμαρο, είναι στα δύσκολα κομμάτια νωρίτερα. Περνάει μία φορά τον χρόνο από την πόλη σου, βγες και χειροκρότησε, ενθάρρυνε», σημειώνει και ανακαλεί στη μνήμη της τα εκατομμύρια φιλάθλων στη Βοστώνη. Και, βέβαια, είναι και η οικονομική παράμετρος. Για να μπεις στις λίστες της IAAF χρειάζεται να φέρεις κορυφαίους δρομείς. «Και εδώ υστερούμε, είναι πολύ ακριβοί», εξηγεί η Πολύζου, αφού τα πρωτοκλασάτα ονόματα, που τρέχουν δύο μαραθωνίους τον χρόνο και έχουν πίσω τους επιτελεία και χορηγούς, κοστολογούνται σε ένα και δύο εκατομμύρια ευρώ την εμφάνιση. Η κάτοχος της καλύτερης ελληνικής επίδοσης στην Αυθεντική Διαδρομή με χρόνο 2:39:10, δεν κρύβει ότι ένας ισχυρός χορηγός θα μπορούσε να είναι το μέσο προσέλκυσης κορυφαίων δρομέων, δεδομένου ότι τα οικονομικά της χώρας και του ΣΕΓΑΣ δεν αρκούν.
Αναφέρει με πικρία πως η Ελλάδα άφησε το brand «Μαραθώνιος» να τυγχάνει εμπορικής εκμετάλλευσης, χωρίς η χώρα γέννησής του να κερδίζει το παραμικρό. «Το χάσαμε το brand “Marathon”, δεν γυρίζει πίσω, ούτε μπορείς να αρχίσεις τώρα να εκδίδεις τιμολόγια… Εμείς πρέπει να γινόμαστε καλύτεροι κάθε χρόνο και όχι, απλώς, να στηριζόμαστε στο ότι εμείς προσφέραμε τον Μαραθώνιο στον κόσμο».