Κλιμακούμενη φυγή χωρίς προοπτική

Κλιμακούμενη φυγή χωρίς προοπτική

2' 59" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

​​Το φαινόμενο «elders drain» (διαρροή γερόντων) έφερε ξανά στο φως ρεπορτάζ του Bloomberg. Χαμηλοσυνταξιούχοι Ελληνες μεταναστεύουν στη Βουλγαρία, τη χώρα με το χαμηλότερο κόστος ζωής στην Ε.Ε., προκειμένου να επιβιώσουν αξιοπρεπώς. Αν τα πρώτα χρόνια της κρίσης, ιδίως όσοι έμεναν στη Βόρεια Ελλάδα, πήγαιναν στη Βουλγαρία μόνο για οδοντίατρο και ψώνια, με την περαιτέρω συρρίκνωση των πόρων τους μετακόμισαν στη γείτονα. Δεν ήταν εύκολο να αποκολληθούν από γνώριμα πρόσωπα, οικεία πεδία, προσωπικά σημεία αναφοράς. Προ μηνών, δημογραφική έρευνα (Ηρα Εμκε Πουλοπούλου) αποκάλυπτε μία επιπλέον πτυχή: Οικιακές βοηθοί από τα Βαλκάνια, που με την κρίση επέστρεψαν στις χώρες τους, πρότειναν σε συνταξιούχους Ελληνες με προβλήματα αυτοεξυπηρέτησης να τους φιλοξενήσουν στο σπίτι τους, στην αλλοδαπή, με αντίτιμο πολύ μικρότερο από εκείνο που απαιτείται για τροφεία σε γηροκομείο ή εσωτερική βοηθό.

«Elders drain». Τάση που, με το «brain drain» και το ασφαλιστικό αδιέξοδο λόγω της γήρανσης του πληθυσμού, δείχνει να εντείνεται. Περίπου 500.000 νέοι εγκατέλειψαν την Ελλάδα την τελευταία 8ετία, ενώ την ίδια στιγμή ο πληθυσμός των παιδιών και εφήβων 0-14 ετών μειώνεται· την τελευταία 60ετία συρρικνώθηκε στο μισό (από 28,8% σε 14,5%) ενώ τριπλασιάστηκε η αναλογία των ηλικιωμένων στο σύνολο (από 6,7% σε 21,5%)· η μέση ηλικία των Ελλήνων έφτασε, από τα 30, τα 43,5 έτη, αυξήθηκαν τα μονοπρόσωπα νοικοκυριά, οι θάνατοι ξεπέρασαν τις γεννήσεις (κατά 124.501 πέρυσι).

Οι υπερήλικες δεν αποτελούν πια την προσωποποίηση της σοφίας, τη φωτισμένη κατάληξη μιας πλούσιας σε εμπειρίες ζωής, αλλά αγκάθι και βάρος. Σε αρκετές χώρες εκτιμούν ότι οι πιέσεις στο υγειονομικό – ασφαλιστικό σύστημα θα μειωθούν αν κατά κάποιον τρόπο περιοριστούν οι ιατροφαρμακευτικές παροχές στους ηλικιωμένους, που είναι έξι φορές μεγαλύτερες από εκείνες προς τον γενικό πληθυσμό. Προ διμήνου ο πρωθυπουργός είχε μιλήσει για μείωση της δαπάνης των συντάξεων με φυσικό τρόπο, «…οι περισσότεροι είναι άνω των 70 ετών» – το 25% των συνταξιούχων είναι άνω των 81, το 32% 71 έως 80, το 39% μεταξύ 51 και 70. Και ναι, τα τελευταία χρόνια οι θάνατοι αυξήθηκαν –το χαμηλό εισόδημα επιταχύνει τα γηρατειά–, όμως οι ηλικιωμένοι δεν μειώθηκαν, το αντίθετο. Πολλαπλασιάζονται ενισχύοντας τη «βόμβα» στα θεμέλια του ασφαλιστικού συστήματος.

Το δημογραφικό είναι ασθένεια βαρύτερη, κρισιμότερη από την οικονομική κρίση. Για πρώτη φορά στην ανθρώπινη ιστορία, οι ηλικιωμένοι θα ξεπεράσουν τα παιδιά, προειδοποιεί ο ΟΗΕ. Ηλικιωμένοι με όλο και μικρότερη οικονομική επιφάνεια. Προ κρίσης πολλοί εκτιμούσαν ότι η τάξη των γερόντων στις δυτικές κοινωνίες θα αποτελούσε μια ισχυρή πολυπληθή ομάδα, η οποία, έχοντας συσσωρεύσει πλούτο και απολαμβάνοντας λόγω των επιστημονικών εξελίξεων καλή υγεία, θα ταξίδευε, θα διασκέδαζε, θα κατανάλωνε συνεισφέροντας δυναμικά στην οικονομία – μια καλπάζουσα ασημένια δύναμη. Αυτό δεν επιβεβαιώνεται πλήρως. Τουλάχιστον στην Ελλάδα. Οι ηλικιωμένοι δεν ορμούν σαν χαρούμενη ορδή πάνω στα θέρετρα. Στη φράση του ελληνικού χωροχρόνου, οι της τρίτης ηλικίας εισάγονται με υποστιγμές. Οι καταθέσεις μειώνονται, ενώ το μέσο μηνιαίο εισόδημα όσων δικαιούνται και κύρια και επικουρική σύνταξη δεν ξεπερνά τα 895 ευρώ μεικτά (723 ευρώ από κύριες συντάξεις, 171 από επικουρικές, 97 από μερίσματα). Ενας στους τέσσερις, άνθρωποι του πιθαριού και του φανού, λαμβάνουν έως 500 ευρώ, ένας στους τρεις έως 600 ευρώ από κύρια σύνταξη, ενώ υπάρχουν και 611.445 συντάξεις (2.582.800 συνταξιούχοι, 4,4 εκατ. συντάξεις) που δεν ξεπερνούν τα 373 ευρώ μεικτά.

Θα ήταν αλλιώς σε μια καταχρεωμένη χώρα με συρρικνωμένες εισφορές και ΑΕΠ, μικροπολιτικές στοχεύσεις, μεταρρυθμίσεις υπό συνεχή ανασκευή; Να μένουν οι νέοι στη χώρα τους, να γεννάνε και η οικονομία να «τρέχει» είναι ένα ωραίο όνειρο, μια ευάρεστη επινόηση του νου, σε μεγάλη απόσταση από τις μέρες των 65+. Το μη παραιτηθέν πνεύμα πασχίζει να τη μειώσει – τα όνειρα είναι ελεήμονα, δίνουν στη δίνη τη μορφή τάξης· η λάμψη τους ξεγελά και παρηγορεί. Ομως κρατούν λίγο.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή