Πατριωτισμός και εθνικισμός

Πατριωτισμός και εθνικισμός

1' 32" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Διανοητική υπέρβαση απετόλμησε ο δημοσκοπικώς καταβυθιζόμενος πρόεδρος της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν, όταν προ ολίγων ημερών διακήρυξε πως «ο εθνικισμός δεν είναι πατριωτισμός και ότι ο εθνικισμός είναι η προδοσία του πατριωτισμού». Με το δέος που προκαλεί η άνοδος των νέων δεξιών κομμάτων και με το οικοδόμημα της Ευρωπαϊκής Ενώσεως να αφρολισθαίνει επικίνδυνα περίπου ακυβέρνητο, θα ακούσουμε πολλούς ηγέτες της Κεντροδεξιάς και της Αριστεράς να παραδοξολογούν νεολογίζοντες.

Εν πρώτοις, ο «πατριωτισμός» είναι η έκφραση, εντός συγκεκριμένων γεωγραφικών ορίων, του «εθνικισμού», που είναι η υπερκαλύπτουσα έννοια ή αντίληψη, διόλου κατ’ ανάγκην οριζόμενη διά του «αίματος», αλλά κυρίως διά μίας πολιτιστικής, θρησκευτικής και γλωσσικής συνάφειας.

Στις πολυεθνείς αυτοκρατορίες του παρελθόντος, όπως της Οθωμανικής, των Αψβούργων ή των τσάρων της Ρωσίας, η ιδέα τού ανήκειν σε ένα έθνος –όπως και εάν κανείς το ορίσει– παρέμεινε πάντα ζώσα μεταξύ ατόμων με αντίληψη εθνικής ιδιαιτερότητος, εκτός συγκεκριμένων γεωγραφικών ορίων.

Ο «πατριωτισμός», υπό την έννοια που προσδιορίσθηκε προηγουμένως, κατέλαβε θέση κυρίαρχη στην ευρωπαϊκή σκηνή, με τη δημιουργία «εθνικών κρατών» σε κλίμακα ευρεία, μετά τη Γαλλική Επανάσταση και ιδιαίτερα μετά τον Μεγάλο Πόλεμο του 1914-18 και τον διαμελισμό των αυτοκρατοριών των Οσμανλήδων και των Αψβούργων.

Ο εθνικισμός δεν εκδηλώνεται πάντα με την ίδια μορφή. Δεν είναι βαγόνι αμαξοστοιχίας κινούμενο σε ράγες. Προσανατολίζεται, εκ περιτροπής, στο ευπαθέστερο σημείου του εθνικού οργανισμού. Οταν το εθνικό κράτος υφίσταται υπονόμευση ή ξένη επιβουλή, παίρνει τον χαρακτήρα της ξενοφοβίας. Οταν τελεί υπό ξένη κατοχή, λαμβάνει τη μορφή απολυτρωτικής κινήσεως. Εχουμε, τέλος, τον ύψιστο εθνικισμό της Επαναστάσεως του 1821 εν Ελλάδι. Αυτά είναι θέματα που διαπραγματεύθηκαν άλλοι απείρως αξιότερα από τον υπογράφοντα, εδώ και αιώνες.

Ο εθνικισμός, που ενισχύεται στις ημέρες μας σε όλη την Ευρώπη, είναι συνέπεια της εκπτώσεως του «ευρωπαϊκού ιδεώδους» και της αδυναμίας και της αισχίστης διαχειρίσεως των προβλημάτων από την κατεστημένη πολιτική τάξη και δεν είναι δυνατόν να αντιμετωπισθεί με διανοητικές ακροβασίες, όπως αυτή του κ. Εμανουέλ Μακρόν.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή