ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ-ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ. Ετοιμοι για μια μεγάλη μάχη ανάμεσα στις χώρες του Bορρά και του Νότου θα προσέλθουν αύριο στις Βρυξέλλες οι υπουργοί Οικονομικών για το Eurogroup, στο οποίο θα συζητηθεί η εμβάθυνση της Eυρωζώνης και συγκεκριμένα κατά πόσον τα κράτη-μέλη, που θα χρειαστούν οικονομική βοήθεια στο μέλλον, θα πρέπει να έχουν αναδιαρθρώσει –και με ποιο τρόπο– το χρέος τους.
Από τη μια βρίσκονται Ιταλία, Πορτογαλία και Ελλάδα, οι χώρες που θεωρούν ότι θα ήταν καταστροφικό να υπάρχει υποχρεωτική ελάφρυνση του χρέους ενός κράτους-μέλους πριν βρεθεί σε πρόγραμμα του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Στήριξης (ΕΣΜ), και από την άλλη Ολλανδία, Ιρλανδία, Φινλανδία και οι βαλτικές χώρες. Οι υπουργοί Οικονομικών θα κληθούν να λάβουν αποφάσεις επί του θέματος καθώς πρέπει να προετοιμάσουν τη σχετική Σύνοδο Κορυφής των ηγετών που θα πάρει τις τελικές αποφάσεις στο πλαίσιο εμβάθυνσης της Ευρωζώνης μέσα στον Δεκέμβριο.
Οι χώρες του Νότου τονίζουν ότι η υποχρεωτική ελάφρυνση χρέους προτού ένα κράτος-μέλος μπει σε πρόγραμμα προσαρμογής θα λειτουργούσε σαν «αυτοεκπληρούμενη προφητεία», καθώς θα επέσπευδε την οικονομική κρίση στην οποία ήδη θα βρίσκεται η χώρα με ανάγκη οικονομικής ενίσχυσης. Συγκεκριμένα, ορισμένοι υποστηρίζουν ότι το χρονικό πλαίσιο στο οποίο συζητείται μια τέτοια μεταρρύθμιση είναι λάθος, καθώς στην Ιταλία αρχίζουν να ανεβαίνουν οι τόνοι και μια μετωπική σύγκρουση με τις Βρυξέλλες δεν είναι απίθανη, ενώ την ίδια στιγμή η Ελλάδα έχει βγει μόλις από πρόγραμμα προσαρμογής και ακόμα δεν έχει πρόσβαση στις αγορές. Ομως, για τους περισσότερους αυτό το διάστημα, πριν από τις ευρωπαϊκές εκλογές και ενώ η οικονομία της Eυρωζώνης βρίσκεται σε ανάπτυξη, είναι η μονή κατάλληλη ώρα για να ληφθούν τέτοιες δύσκολες αποφάσεις.
Οι χώρες του Βορρά υποστηρίζουν ότι ο ESM θα πρέπει να αποκτήσει μεγαλύτερη αυτονομία όσον αφορά τις αποφάσεις για την αναδιάρθρωση χρέους και ζητούν να υπάρχουν αλλαγές στα δικαιώματα των ομολογιούχων σε μελλοντικά «κουρέματα». Γι’ αυτούς, είναι ιδιαίτερα σημαντικό οι ιδιώτες ομολογιούχοι να δέχονται «κούρεμα» πριν από οποιοδήποτε δάνειο δοθεί σε μια χώρα που βρίσκεται σε κρίση, έτσι ώστε να εξασφαλίζεται ότι σε κανένα κράτος δεν θα παραμένει μεγάλο χρέος στο τέλος ενός προγράμματος διάσωσης. Επίσης, με αυτό τον τρόπο τα δάνεια που θα δίνονται σε κράτη-μέλη δεν θα σπαταληθούν για την εξυπηρέτηση ενός μη βιώσιμου χρέους.
Γάλλοι και Γερμανοί έχουν άλλη θέση, που εκφράστηκε σε μια κοινή πρόταση η οποία παρουσιάστηκε τον Ιούνιο. Εκεί τονίζεται η ενίσχυση των ρητρών συλλογικής δράσης, δηλαδή να ενισχυθούν οι αποφάσεις της πλειοψηφίας των ομολογιούχων για αλλαγή των όρων ενός ομολόγου, κάτι το οποίο είναι υποχρεωτικό για κρατικά ομόλογα που εκδίδονται στην Ευρωζώνη από το 2013.
Συγχρόνως, Γαλλία και Γερμανία ζητούν από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας να «διευκολύνει» τον διάλογο μεταξύ των κρατών-μελών και των ιδιωτών επενδυτών, όταν επιδιώκονται αλλαγές στους όρους αποπληρωμής. Παρόλο που αυτός ο όρος είναι παρόμοιος με αυτόν που εφαρμόζει σήμερα το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, η πρόταση είναι ο ESM να έχει ακόμα μεγαλύτερες δικαιοδοσίες, καθώς τα δάνεια που αναμένεται να δώσει σε περιπτώσεις ανάγκης θα είναι πολύ μεγαλύτερα από αυτά που δίνει το ΔΝΤ.