«Οι ασάφειες, οι μικροπολιτικοί στόχοι, η απαξίωση, η εξουσιομανία και η προσωποποίηση των προβλημάτων δεν μας αφορούν και όσοι τα επικαλούνται προκαλούν το δημόσιο αίσθημα». Μια τέτοια φράση, κανονικά, δεν θα έπρεπε να έχει θέση σε μια ανακοίνωση η οποία εκδίδεται με σκοπό να εκφράσει την άποψη και θέση της ηγεσίας του υπουργείου Πολιτισμού.
Ο στόχος της ανακοίνωσης ήταν να εμποδίσει κάθε ίχνος προσωπικού τόνου, να βάλει τα πράγματα σε σωστή βάση και να κρατήσει την αντιπαράθεση σε θεσμικό επίπεδο, αλλά μάλλον το αντίθετο αποτέλεσμα έφερε, καθώς δεν έλειψαν οι χαρακτηρισμοί που όταν δεν αποδίδονταν, υπονοούνταν. Βέβαια, για να είμαστε δίκαιοι, ούτε σε μια ανακοίνωση διευθύντριας του μεγαλύτερου μουσείου σύγχρονης τέχνης της χώρας θα έπρεπε να έχει θέση το παρακάτω απόσπασμα:
«Αντιλαμβάνομαι ότι ο καθένας δικαιούται να μην εκτιμά ή επιθυμεί τη συνεργασία με συγκεκριμένα πρόσωπα. Oμως κανείς δεν δικαιούται να προβαίνει σε “δολοφονίες χαρακτήρων” δημοσίως, για να εξυπηρετήσει μικροπολιτικούς και άλλους στόχους».
Τις προηγούμενες ημέρες η υπουργός Πολιτισμού Μυρσίνη Ζορμπά και η απερχόμενη διευθύντρια του ΕΜΣΤ Κατερίνα Κοσκινά κατάφεραν να παρουσιάσουν ως προσωπική διαμάχη μια υπόθεση δημοσίου συμφέροντος. Εχουμε ένα πολύπαθο μουσείο που παραμένει κλειστό, κανείς δεν μπορεί να πει με βεβαιότητα πότε θα λειτουργήσει, και αυτό που περισσότερο φάνηκε να μετράει για την υπουργό και τη διευθύντρια είναι να αναλάβουν το μίνιμουμ των ευθυνών.
Αν έχουμε ξαναζήσει κάτι αντίστοιχο; Αμέτρητες φορές. Είναι πάρα πολλά τα παραδείγματα, δεν έχει νόημα η παράθεση ονομάτων. Παρά τη γενικότερη και πολυεπίπεδη κρίση, γνωστές νοοτροπίες δεν έχουν αλλάξει. Και πάλι, σε υψηλό θεσμικό επίπεδο, βρίσκουν θέση διαξιφισμοί, συμπάθειες και αντιπάθειες, και πάλι ευτελίζεται ο στόχος χάριν του προσωπικού συμφέροντος. Ανθρώπινο είναι ένας υπουργός να μη συγχρωτίζεται ιδανικά με τον επικεφαλής εποπτευόμενου από το υπουργείο του φορέα. Στη συμπάθεια όμως, όπως και στην αντιπάθεια, υπάρχουν όρια. Και τα όρια αυτά πρέπει να είναι ανελαστικά, να μην αυξομειώνονται κατά το δοκούν. Με τον ίδιο τρόπο τα κριτήρια πρέπει να παραμένουν αυστηρώς αντικειμενικά και οι επιλογές να διαμορφώνονται από τις ικανότητες κάποιου, την αποτελεσματικότητά του, τη συνέπεια, την εντιμότητα, την πειθαρχία.
Εχουμε πληρώσει ακριβά στο παρελθόν φιλίες, συγγένειες και κουμπαριές. Εχουμε δει τοποθετήσεις ανθρώπων σε νευραλγικές θέσεις και σε κρίσιμα υπουργεία, με μοναδικό κριτήριο τους «δεσμούς αίματος» και τα «οικόσημα». Ανθρωποι που όχι μόνον δεν παρήγαγαν έργο, αλλά ζημίωσαν και την πολιτεία.
Αν κάποια στιγμή αποφασίσουμε να λειτουργήσουμε με διαφάνεια, θεσμική αυτοσυγκράτηση, σεβασμό προς το δημόσιο συμφέρον, το πρώτο που πρέπει να θωρακίσουμε είναι τα όρια. Στο ύφος, στη συμπεριφορά, στην αντιπαράθεση.