Δεν μπορούμε να διαβάσουμε τη ζωή όπως έναν πίνακα με αριθμούς. Δεν ιχνογραφούνται όλες οι συνθήκες, οι καταστάσεις, οι θέσεις, με δείκτες. Εντούτοις κανένα επιχείρημα δεν δείχνει ν’ αξίζει όσο ένας αριθμός, που είναι πάντα εύγλωττος, ισχυρός, ισοπεδωτικός.
Χαμηλό επίπεδο διαβίωσης λόγω της εξαιρετικά χαμηλής αποτελεσματικότητας της κυβέρνησης. Χαμηλή οικονομική ισχύς λόγω της υψηλής ανεργίας και του χαμηλού ρυθμού ίδρυσης νέων επιχειρήσεων. Οι άνεργοι ξεπέρασαν τον Οκτώβριο το 1 εκατ., 64.362 περισσότεροι από πέρυσι το ίδιο διάστημα. Μόλις το 4,8% του πληθυσμού 18-64 ετών (320.000 άτομα) δήλωσε το 2017 έναρξη επιχείρησης ή αυτοαπασχόληση, από 5,7% το 2016. Ταυτόχρονα, το 4,7% του πληθυσμού (310.000 άτομα) διέκοψε την επιχειρηματική δραστηριότητα (έναντι 3,8% το 2016). Μόλις το 13,7% του γενικού πληθυσμού διαβλέπει επιχειρηματικές ευκαιρίες στη χώρα, μια από τις χαμηλότερες επιδόσεις σε παγκόσμιο επίπεδο. Συνεχής η διαρροή νέων με προσόντα και η κατρακύλα της Ελλάδας όσον αφορά τη δυνατότητα συγκράτησης ή προσέλκυσης ταλαντούχων ατόμων (από την 38η θέση στην παγκόσμια κατάταξη το 2014 έπεσε στην 44η το 2018).
Οι αριθμοί βάζουν μια τάξη στο χάος, ιχνογραφούν μια εικόνα. Ομως δεν αρκούν, ενώ επιδέχονται διαφορετικές ερμηνείες, όταν πέφτουν θύματα των αποκλινουσών «αναγνώσεών» τους από αντιμαχόμενες πλευρές. Για να είναι αποδοτική η όποια πολιτική, χρειάζεται εκείνο το αποκύημα της σοφίας που εκπορεύεται από την εμβάθυνση στις ανθρώπινες καταστάσεις αλλά και την αναγνώριση ολέθριων πολιτικών συνηθειών και λαθών – π.χ. σχέδια που ανατρέπονται από την ιδεολογική ακαμψία (η κυβέρνηση δεν αγαπά την ιδιωτική πρωτοβουλία), την ψηφοθηρία, τις αυξήσεις στους ημέτερους μετακλητούς και συμβασιούχους, τις αντιαναπτυξιακές περικοπές, την παροχολογία, την προεκλογική πυρεξία. Κατά την προεκλογική περίοδο, τη μεσοβασιλεία της κρατικής παραλυσίας, όταν γίνονται ορατές μόνο οι ασχήμιες, οι φαυλότητες, οι κακουργίες, οι Αρχές αφοπλίζονται, οι υπηρεσίες καρκινοβατούν, παραλύει κάθε μεταρρύθμιση, κάθε κίνηση προς τη βιωσιμότητά μας ως μονάδων και ως χώρας. Αν αυτά έπαυαν, ίσως να μην ενέπνεαν τόσο τρόμο οι αριθμοί, και να ανατρεπόταν το σκοτεινό στατιστικό μας πεπρωμένο.