Ποια θα είναι η πορεία της Ευρώπης στο προσεχές μέλλον; Ποια θα είναι τα χαρακτηριστικά και ο ρόλος της στο ραγδαία μεταλλασσόμενο παγκόσμιο περιβάλλον; Κανείς δεν μπορεί να κάνει προβλέψεις με βεβαιότητα μεγάλη, ωστόσο φαίνεται σήμερα πως τέσσερις σημαντικοί παράγοντες θα επηρεάσουν μεσοπρόθεσμα την προοπτική της Ευρώπης. Ο πρώτος είναι η διάσταση που θα πάρει το ρήγμα μεταξύ της Αμερικής και της Ευρώπης. Ο δεύτερος είναι οι κινήσεις που μπορεί να πυροδοτήσει για την υπόλοιπη Ευρώπη το Brexit. Ο τρίτος είναι ο άνθρωπος που θα καθίσει μεθαύριο στην καρέκλα της Μέρκελ. Ο τέταρτος παράγοντας είναι το αποτέλεσμα της αναμέτρησης στις ευρωεκλογές. Το ποσοστό δηλαδή που θα αποσπάσουν τον Μάιο οι δυνάμεις των εθνικιστών και των λαϊκιστών, οι οποίες αντιστρατεύονται την ευρωπαϊκή ενοποίηση.
Σημαντικότερος πρώτος παράγοντας είναι οι γεωπολιτικές εξελίξεις, με επίκεντρο τη Δύση και τις σχέσεις της Ευρώπης με τις Ηνωμένες Πολιτείες. Η Αμερική προετοιμάζεται για μια πολύ μεγάλη αναμέτρηση με την Κίνα, σε όλα τα επίπεδα. Ποια θα είναι η θέση της Ευρώπης στη σύγκρουση αυτή; Η Δύση θα μείνει διαιρεμένη ή θα πραγματοποιηθούν σε υπερεθνικό επίπεδο αλλαγές μεγάλες, που θα επιτρέψουν στην ευρωπαϊκή ήπειρο να έχει έναν ρόλο αξιοσημείωτο και να αποκομίσει οφέλη σε αυτόν τον σκληρό πόλεμο που μόλις ξεκίνησε; Διότι, πράγματι, η Ευρώπη θα πρέπει να ξαναβρεί μια βάση καλής συνεννόησης με τις Ηνωμένες Πολιτείες. Αλλά, για να συμβεί ξανά αυτό, χρειάζεται να γίνει η Ευρώπη παγκόσμια δύναμη και αυτό μπορεί να το επιτύχει μόνο γερά ενωμένη.
Ο δεύτερος παράγοντας, λοιπόν, αλληλένδετος με τον πρώτο, είναι να θέσει τα θεμέλια μιας δύναμης διεθνούς διαμετρήματος και το Brexit να αποτελέσει μια ευκαιρία. Η έξοδος της Βρετανίας αποτελεί μια θηριώδη οικονομική και γεωπολιτική μεταβολή, η οποία θα πρέπει οπωσδήποτε να συσπειρώσει την ηπειρωτική Ευρώπη στους στρατηγικούς βραχίονες της άμυνας και της εξωτερικής πολιτικής. Εκεί που κι η Βρετανία άλλωστε είχε το πλεονέκτημα. Κατακερματισμένη η Ευρώπη θα είναι στον αυριανό κόσμο κι άλλο υποβαθμισμένη. Στην άγρια διεθνή σκακιέρα, δεν μετράς ούτε χωρίς νόμισμα ούτε χωρίς στρατό! Η Ευρώπη έχει ανάγκη μιας ενιαίας πολιτικής γραμμής απέναντι στις παγκόσμιες εξελίξεις. Για να μην ακροβατεί με το μέλλον της.
Στο πλαίσιο αυτό, έχει τεράστια σημασία το μήνυμα που θα εκπέμψει το Βερολίνο. Η Γερμανία έχει τον ηγετικό ρόλο των εξελίξεων στη Γηραιά Ηπειρο και δεν μπορεί κανείς να μην το λαμβάνει υπόψη. Αυτή είναι η καθοριστικότερη ίσως παράμετρος, όσα λάθη (ορισμένα δραματικά) και εάν έκαναν οι Γερμανοί στη διαχείριση της κρίσης τα τελευταία εννέα χρόνια. Το χάσμα των αντιθέσεων, για παράδειγμα, μεταξύ των χωρών του Νότου και του Βορρά, διευρύνθηκε. Και για τούτο φέρουν μεγάλη ευθύνη. Δικαιολογημένα, λοιπόν, τα φώτα του ενδιαφέροντος στρέφονται τις επόμενες εβδομάδες στο πρόσωπο που θα διαδεχθεί την Αγκελα Μέρκελ στην ηγεσία του CDU.
Και αυτός είναι ο τρίτος παράγοντας που συζητάμε σήμερα για το μέλλον της Ευρώπης. Διότι, ο νικητής ή η νικήτρια της προσεχούς εκλογής θα διαδεχθεί αργότερα τη Μέρκελ και στην καγκελαρία, επηρεάζοντας αποφασιστικά τις τύχες ολόκληρης της Γηραιάς Ηπείρου. Θα είναι στο τιμόνι η Καρενμπάουερ ή ο Μερτς; Η Γερμανία θα παραμείνει έτσι κι αλλιώς η καρδιά στο παιγνίδι, αλλά η διαδρομή, η λάμψη και η κοσμοαντίληψη του εκάστοτε καγκελαρίου είναι μια ξεχωριστή υπόθεση.
Τέταρτος παράγοντας, τέλος, ο οποίος θα επηρεάσει αναμφίβολα τα πράγματα, είναι τα αποτελέσματα των ευρωεκλογών του Mαΐου. Η μάχη μπορεί να αποδειχθεί κρίσιμη για την προοπτική της ενοποίησης. Στην περίπτωση που το στρατόπεδο των αντιευρωπαϊκών κομμάτων κερδίσει ποσοστά δυσανάλογα μεγάλα σε σχέση με τον σημερινό συσχετισμό δυνάμεων, εύκολα αντιλαμβάνεται κανείς ότι το όλο οικοδόμημα θα ταρακουνηθεί συθέμελα και πολλές διαδικασίες θα μπλοκαριστούν άμεσα.