«Τώρα», δηλαδή εντός των επομένων περίπου 17 μηνών, ή «ποτέ» –με άλλα λόγια όχι πριν από το 2028-2029, θα καταστεί δυνατόν, βάσει των συνταγματικών προβλέψεων και προθεσμιών, να αλλάξει το άρθρο 16 που απαγορεύει την ίδρυση και λειτουργία μη κρατικών πανεπιστημίων.
Ως γνωστόν, πρώτη προϋπόθεση για την αναθεώρηση διατάξεων του Συντάγματος είναι το να αποφασίσει η παρούσα Βουλή με τουλάχιστον 151 ψήφους ποιες εξ αυτών πρέπει να αναθεωρηθούν. Τότε στην επόμενη θα είναι αναγκαίες 180 ψήφοι, προκειμένου να αποφασιστεί και το ακριβές περιεχόμενο της αναθεώρησης. Αντιστοίχως, αν στην παρούσα διασφαλιστεί πλειοψηφία 180 βουλευτών, τότε στην επόμενη θα αρκούν απλώς 151 ψήφοι.
Από τα προαναφερόμενα προκύπτει ότι ειδικότερα επί του επίμαχου άρθρου 16 θα πρέπει στην παρούσα Βουλή να υπάρξουν τουλάχιστον 151 θετικές ψήφοι ώστε να συμπεριληφθεί στα προς αναθεώρηση άρθρα. Αν όμως, όπως φαίνεται, τέτοια «πλειοψηφία» δεν διαμορφωθεί εξαιτίας της αρνήσεως κυρίως του ΣΥΡΙΖΑ να αλλάξει, τότε «ξεδιπλώνονται» τα ακόλουθα σενάρια:
1ο σενάριο
Η επόμενη Βουλή προχωρά στην πρώτη σύνοδό της κανονικά στην αναθεώρηση των υπόλοιπων άρθρων που θα έχουν κριθεί αναθεωρητέα. Τότε νέα εκκίνηση διαδικασίας για αναθεώρηση του Συντάγματος δεν μπορεί να γίνει πριν παρέλθουν πέντε έτη, δηλαδή πριν από το 2025. Η Βουλή εκείνης της περιόδου θα αρχίσει πάλι τη συζήτηση, αλλά τελικές αποφάσεις θα κληθεί να λάβει η επόμενή της, δηλαδή η Βουλή που θα προκύψει έπειτα από νέες εκλογές – δηλαδή όχι πριν από το 2028, στον βαθμό φυσικά που οι κοινοβουλευτικές περίοδοι θα είναι τετραετείς.
2ο σενάριο
Στην επόμενη Βουλή, η τότε πλειοψηφία μπορεί να «σταθμίσει» το κατά πόσον θα είναι πολιτικά ορθό, προκειμένου ακριβώς να μη χαθεί πολύτιμος χρόνος για μεγάλες συνταγματικές μεταρρυθμίσεις – μεταξύ των οποίων είναι και για το άρθρο 16, να μην ολοκληρωθεί η διαδικασία ούτε για εκείνα που θα έχουν κριθεί προς αναθεώρηση, οπότε θα αρχίσει εκ νέου και αμέσως η κοινοβουλευτική διαδικασία από μηδενική βάση, ώστε να συμπεριληφθούν στη συζήτηση και εκείνα που απορρίφθηκαν από τη σημερινή πλειοψηφία. Κάτι τέτοιο μπορεί, όπως συζητείται στο Περιστύλιο, να επιτευχθεί με δύο τρόπους:
– Ο πρώτος είναι να μη διαμορφωθεί η αναγκαία πλειοψηφία στην ψηφοφορία της Ολομέλειας με τη σύνθεσή της που θα προκύψει από τις προσεχείς βουλευτικές εκλογές, οπότε και θα θεωρηθεί ότι η διαδικασία δεν ολοκληρώθηκε. Συνεπώς, θα μπορεί αμέσως να ξεκινήσει νέα.
– Ο δεύτερος, που σχολιάζεται και ως πιο «παρακινδυνευμένος» πολιτικά αφού στηρίζεται σε ερμηνεία των διατάξεων του ισχύοντος Συντάγματος, προβλέπει απλώς το να μη δρομολογηθούν οι διαδικασίες στην προθεσμία που τίθεται «εντός της πρώτης συνόδου», δηλαδή έως το καλοκαίρι του 2020, οπότε και πάλι θα θεωρηθεί ότι δεν ολοκληρώθηκε η διαδικασία (διατυπώνεται από ορισμένους «γαλάζιους»). Τότε θα αρχίσει αμέσως νέα. Με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, πάντως, η αναθεώρηση θα ολοκληρωθεί στη μεθεπόμενη Βουλή, δηλαδή περί το 2025.
3ο σενάριο
Η επόμενη κυβέρνηση να αλλάξει «νομοθετικά» το τοπίο της ανώτατης εκπαίδευσης, ακόμα και χωρίς αλλαγή του «16».