Τα στερεότυπα που χρησιμοποιούμε στον προφορικό ή τον γραπτό λόγο μας δεν μας τα υπαγορεύουν πάντα η πνευματική νωχέλεια και η ρουτίνα. Αρκετές φορές, όταν δραματικά γεγονότα μάς αφήνουν άναυδους και τρομαγμένους, τα κλισέ είναι μια κάποια λύση της αμηχανίας, ένα ξόρκι της μοιρολατρικής σιωπής, αλλά και μια δήλωση της βαθύτερης επιθυμίας μας. Αυτήν ακριβώς τη λειτουργία υπηρετεί το στερεότυπο «συγκλονισμένη (ή σοκαρισμένη) η ελληνική κοινωνία…», συνηθισμένο σε περιστατικά που παγώνουν το μυαλό. Θέλουμε να έχει συγκλονιστεί η κοινωνία, η ελληνική ή οποιαδήποτε άλλη, κατά βάθος όμως ξέρουμε ότι ο συγκλονισμός δεν αφορά το σύνολό της. Ξέρουμε επίσης ότι το σοκ δεν κρατάει πολύ, δεν αφήνει μνήμη και δεν διδάσκει.
Συμβαίνει ό,τι ακριβώς και με τις κηδείες. Κάθε φορά που ακούμε τη νεκρώσιμη ακολουθία, συνειδητοποιούμε εκ νέου τη ματαιότητα των ανθρωπίνων και δασκαλεύουμε σιωπηρά τον εαυτό μας ν’ αλλάξει ρότα, να φέρεται του λοιπού σεμνότερα, ηπιότερα, ίσως και τιμιότερα. Στην επόμενη κηδεία καθίζουμε και πάλι την αφεντιά μας στο θρανίο για να της παραδώσουμε αυστηρά το ίδιο μάταιο μάθημα.
Τις τελευταίες μέρες, κι αν εμπιστευτούμε τους τίτλους των εφημερίδων και τους εκφωνητές των δελτίων ειδήσεων, η ελληνική κοινωνία έχει συγκλονιστεί από το άγριο έγκλημα της Ρόδου, από τη δολοφονία της Ελένης Τοπαλούδη. Δολοφονία διπλή – πρώτα τη χτύπησαν στο κεφάλι με το σίδερο κι ύστερα την πέταξαν στη θάλασσα για να την πνίξουν, ενόσω τους ικέτευε να την πάνε σε νοσοκομείο. Ναι, όσοι δεν καταναλώνουν και τον θάνατο σαν αδιάφορη είδηση σοκαρίστηκαν. Και είναι πάμπολλοι αυτοί. Ανάμεσά τους όμως εξακολουθούν να κυκλοφορούν κάμποσες δίποδες ύαινες, που δυστυχώς τα τελευταία χρόνια έχουν αποκτήσει ένα επιπλέον όπλο: το πληκτρολόγιο του κομπιούτερ. Παλιά θα πέταγαν το δηλητήριό τους στην παρέα τους ή στο καφενείο, αν η συζήτηση στρεφόταν σε επεισόδιο βιασμού, φονικού ή μη: «Γυρεύοντας πήγαινε». «Τα ’θελε και τα ’παθε».
Κλισέ είναι κι αυτά. Τα κλισέ της κακότητας. Της αρρενοπρεπούς κακότητας. Η οποία τώρα πια διαβρώνει ραγδαία τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, επιβάλλοντας τα κριτήριά της, τις αξίες, τα δόγματά της σ’ έναν απέραντο ψηφιακό χώρο και δολοφονώντας. Την τρίτη δολοφονία της Ελένης Τοπαλούδη τη διέπραξαν από κοινού τα δικτυωμένα θρασίμια, που σκυλεύουν έναν νεκρό άνθρωπο κρυμμένα πίσω από τη διαδικτυακή ανωνυμία. Και δεν είναι απίθανο να δηλώνουν συγκλονισμένοι στο καφενείο.