Το δράμα ταιριάζει στο Westminster

Το δράμα ταιριάζει στο Westminster

6' 28" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Στις 28 Οκτωβρίου του 1971, 69 Εργατικοί βουλευτές με πρωτοστάτη τον φιλοευρωπαϊστή Ρόι Τζένκινς, έκαναν τη μεγαλύτερη κοινοβουλευτική ανταρσία στη μέχρι τότε ιστορία του Εργατικού Κόμματος: ψήφισαν με τους Συντηρητικούς υπέρ της ΕΟΚ.

Πριν από την ψηφοφορία είχαν απειληθεί με «άσκηση φυσικής βίας» από τους Εργατικούς Whips, τους επικεφαλής των κοινοβουλευτικών ομάδων που είναι επιφορτισμένοι με την επιβολή της κομματικής πειθαρχίας. Με σκοπό την πρόκληση εκλογών, το Εργατικό Κόμμα, υπό την ηγεσία του Χάρολντ Γουίλσον, καταψήφισε τη συμφωνία ένταξης που είχε φέρει στη Βουλή ο Συντηρητικός πρωθυπουργός Τέντι Χιθ. Οι Whips σεβάστηκαν τελικά τους διαφωνούντες συντρόφους τους, αλλά ο φιλοευρωπαϊστής αρχηγός των Φιλελευθέρων, Τζέρεμι Θορπ, δεν γλίτωσε από τη μήνι τους. Προπηλάκισαν εκείνον. 

Τα περιστατικά της 28ης Οκτωβρίου του 1971 είναι γνωστά μόνο στους κοινοβουλευτικούς κύκλους. Οι ξεναγοί της Βουλής (η περιήγηση κοστίζει περίπου 30 ευρώ το άτομο) έχουν πολύ πιο δραματικές ιστορίες να διηγηθούν στο ένα εκατομμύριο ετήσιους επισκέπτες του κτιρίου: τον γερμανικό βομβαρδισμό του κοινοβουλίου στο παλάτι του Westminster το 1941, τη δολοφονία του πρωθυπουργού Σπένσερ Πέρσιβαλ, «δι’ ασήμαντον αφορμήν», στην είσοδο της παλιάς αίθουσας συνεδριάσεων το 1812, τη θανατική καταδίκη του βασιλιά Καρόλου Α΄, υπογεγραμμένη από τους 59 «βασιλοκτόνους» το 1647. 

Οι οχτώ αιώνες αδιάλειπτης λειτουργίας του Westminster (οι πρώτες συνεδριάσεις έγιναν στα μέσα του 13ου αιώνα) δεν έχουν μόνο ανεκδοτολογική αξία ούτε συνιστούν απλώς το φόντο της σημερινής δραστηριότητας του κοινοβουλίου. Η οργανική σχέση του κτιρίου με τον θεσμό που φιλοξενεί διαμορφώνει με συναρπαστικό τρόπο τη συμπεριφορά και τις πρακτικές των σημερινών του ενοίκων. 

Εποχή Τσόρτσιλ

Μετά τον βομβαρδισμό, ο Ουίνστον Τσόρτσιλ έδωσε εντολή η νέα αίθουσα της Βουλής να μη χτιστεί ως ημικύκλιο, όπως συμβαίνει στα άλλα ευρωπαϊκά κοινοβούλια, αλλά να διατηρηθούν τα αντικριστά έδρανα ανάμεσα στην κυβέρνηση και την αντιπολίτευση, ώστε να μη χαθεί η αμεσότητα των συνεδριάσεων. Κάθε Τετάρτη μεσημέρι, στην «ώρα του πρωθυπουργού», οι δύο αρχηγοί διαφωνούν πρόσωπο με πρόσωπο. Η απόσταση που τους χωρίζει είναι περίπου τρία μέτρα. Η παράδοση λέει ότι απέχουν μεταξύ τους τόσο ώστε τα ξίφη τους να μην ακουμπήσουν, αν τα προτάξουν ταυτόχρονα. Ξίφη δεν υπάρχουν, εξακολουθούν όμως να προβλέπονται στον εξοπλισμό των βουλευτών. «Όταν μπήκα στη Βουλή, διαπίστωσα ότι μπορεί να μην είχα ακόμη λάπτοπ, αλλά ήταν διαθέσιμη μια θήκη για το σπαθί μου, σε περίπτωση που ήθελα να μονομαχήσω», έγραψε πρόσφατα ο πρώην αρχηγός των Φιλελεύθερων Δημοκρατών, Νικ Κλεγκ.

Η εγγύτητα δεν εξασφαλίζει απλώς την αμεσότητα του διαλόγου, όπως τη φανταζόταν εξιδανικευμένη ο Τσόρτσιλ. Οι δύο αρχηγοί προσπαθούν να κερδίσουν τα πρωτοσέλιδα της επομένης και να ταπεινώσουν κατά πρόσωπο τον πολιτικό τους αντίπαλο. Η συζήτηση είναι φοβερά απαιτητική, ενίοτε άγρια. Ο πρωθυπουργός δεν ξέρει τις ερωτήσεις που θα δεχθεί από την αντιπολίτευση. 

 

Το δράμα ταιριάζει στο Westminster-1

Η Τερέζα Μέι υπερασπίζεται την πρόσφατη συμφωνία με την Ευρωπαϊκή Ένωση. Την Τρίτη θα πρέπει να ετοιμαστεί για τη μάχη όλων των μαχών. (UK Parliament/Jessica Taylor via AP)

 

Οι «ταραξίες»

Στα πίσω έδρανα τα πράγματα είναι πιο άγρια. Βουλευτές, συχνά σε συνεννόηση με τους Whips, αναλαμβάνουν τον ρόλο του ταραξία, ώστε να αποσυντονίσουν τους απέναντι. Γιουχάρουν τους άντρες και κάνουν σεξιστικές χειρονομίες στις γυναίκες. Μέχρι το 2014, οι κάμερες του BBC επιτρεπόταν να εστιάζουν μόνο σε όσους μιλούσαν στο βήμα. Οι ταραξίες έκαναν τη δουλειά τους χαμένοι μέσα στο πλήθος. Οι 650 βουλευτές δεν χωράνε στις 437 θέσεις. Στις κρίσιμες συνεδριάσεις πολλοί κάθονται στα σκαλάκια των διαδρόμων ή στριμώχνονται όρθιοι στην είσοδο.   

Ο τρόπος ψηφοφορίας δεν έχει αλλάξει από το 1771, όταν το προεδρείο είχε ανακαλύψει έναν αποτελεσματικό τρόπο καταμέτρησης προκειμένου να αποτρέψει όσους προσπαθούσαν να διπλοψηφίσουν: όλοι οι βουλευτές πρέπει να βγουν από την αίθουσα και, ανάλογα με την ψήφο τους, να διαλέξουν τον διάδρομο από τον οποίο θα ξαναμπούν προκειμένου να καταμετρηθούν. Τα «Ναι» στα δεξιά, τα «Όχι» στα αριστερά. Εκεί, οι διαφωνούντες είναι δακτυλοδεικτούμενοι και εύκολος στόχος. Στους ίδιους διαδρόμους που οι ευκαιριακοί ευρωσκεπτικιστές των Labour προπηλάκισαν τον Θορπ το 1971, είκοσι χρόνια αργότερα, το 1992, οι Whips του φιλοευρωπαϊστή Συντηρητικού Τζον Μέιτζορ κυνηγούσαν τους ευρωσκεπτικιστές συντρόφους τους που ήθελαν να καταψηφίσουν τη Συνθήκη του Μάαστριχτ. Στην τρίτη, και μέχρι στιγμής σημαντικότερη κοινοβουλευτική αναμέτρηση για το ευρωπαϊκό μέλλον της Βρετανίας, ο Άνγκους Μακνίλ, βουλευτής του φιλοευρωπαϊκού Εθνικού Κόμματος της Σκωτίας, μπέρδεψε τους διαδρόμους. Το βράδυ της 10ης Ιουνίου του 2015, βρέθηκε στην ουρά με όσους υπερψήφιζαν την πρόταση του Κάμερον για τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος. Για να αποφύγει την αρνητική δημοσιότητα και πιθανές επιπλοκές με τους Whips του δικού του κόμματος, ο Μακνίλ κλειδώθηκε σε μια τουαλέτα. 

Ακόμη και στα πιο κωμικά έθιμα, ο άγριος χαρακτήρας του κτιρίου υφέρπει αυτάρεσκα. Όταν η βασίλισσα Ελισάβετ έρχεται μία φορά τον χρόνο προκειμένου να διαβάσει τις προγραμματικές δηλώσεις για λογαριασμό της κυβέρνησης, ένας βουλευτής διανυκτερεύει στο Μπάκιγχαμ ως όμηρος, προκειμένου το Παλάτι να διασφαλίσει ότι η Ελισάβετ δεν θα απαχθεί από τους βουλευτές. Η παράδοση κρατάει από τον 17ο αιώνα, όταν η σύγκρουση Βουλής-βασιλιά Καρόλου Ι οδήγησε στον αποκεφαλισμό του τελευταίου.

Παράδοση και ανδροκρατια

Το ξεπερασμένο τελετουργικό αναδεικνύει την αίγλη του κτιρίου, αλλά ταυτόχρονα περιβάλλει με έναν βολικό εξωτισμό τον ανδροκρατούμενο θεσμό – από τους 650 βουλευτές, μόνο οι 191 είναι γυναίκες. Ο σεξισμός και οι ακρότητες θεωρούνται παιδιαρίσματα των αδιόρθωτων μελών ενός υπεραιωνόβιου ανδρικού κλαμπ. Το ποτό σε υπερβολικές ποσότητες είναι αναπόσπαστο μέρος της κουλτούρας του Westminster: βάπτισμα του πυρός για τους νέους, διαπιστευτήριο εξοικείωσης για τους παλιούς. Υπάρχουν τριάντα μπαρ στο κτίριο. Σε ένα από αυτά, το Strangers Bar, όταν ο πρώην υπουργός Brexit, Ντέιβιντ Ντέιβις, προσπάθησε να φιλήσει την Εργατική σκιώδη υπουργό Εσωτερικών Ντάιαν Άμποτ, δήθεν για να την ευχαριστήσει για τη θετική της ψήφο στο Brexit, εισέπραξε ένα μεγαλοπρεπές «fuck off». Στο ίδιο μπαρ, το 2012 ο Εργατικός βουλευτής Έρικ Τζόις, μεθυσμένος, έριξε μια κουτουλιά σε έναν Συντηρητικό βουλευτή και προσπάθησε να δείρει άλλους τρεις. 

Παραδόξως, όλα συμβαίνουν στο παλιό κτίριο. Εκεί η συμπεριφορά των βουλευτών αποκτά μια ρετρό, χαριτωμένη διάσταση και εξαγνίζεται. Αν διασχίσεις τον υπόγειο διάδρομο που συνδέει το παλάτι του Westminster με το μοντέρνο κτίριο του Portcullis House, όπου στεγάζεται η πλειονότητα των γραφείων των βουλευτών, οι άγραφοι κανόνες αλλάζουν. Στο μεγάλο αίθριο του κτιρίου το αλκοόλ εξαφανίζεται και όλα ανακτούν τον πολιτικώς ορθό χαρακτήρα τους. Στα στρογγυλά τραπέζια σε στιλ καφετέριας οι βουλευτές συναντούν συναδέλφους τους, εκπροσώπους ομάδων πίεσης και κινημάτων. Τους συνοδεύουν σχεδόν πάντα οι σύμβουλοί τους, στην πλειονότητά τους 25άρηδες και 30άρηδες που προσπαθούν να ανελιχθούν μέσα στο κόμμα, όπως ακριβώς έκαναν ο Κάμερον, ο Κλεγκ ή ο Μίλιμπαντ, όλοι εργαζόμενοι σε γραφεία άλλων πολιτικών μέχρι να αναλάβουν οι ίδιοι. 

Η ψηφοφορία της Τρίτης

Στην επόμενη μεγάλη ψηφοφορία για το Brexit, την Τρίτη 11 Δεκεμβρίου, όταν το κουδούνι ακουστεί σε όλο το κοινοβούλιο, οι βουλευτές θα έχουν οχτώ λεπτά διορία ώστε να φτάσουν από το Portcullis House στην αίθουσα του Westminster και να διαλέξουν διάδρομο. Οι κυλιόμενες σκάλες που θα τους κατεβάσουν ακριβώς κάτω από το Big Ben, και από εκεί στο πέρασμα για το παλάτι, θα λειτουργήσουν σαν χρονοκάψουλα. Όχι μόνο στα έθιμα και στο τελετουργικό, αλλά και στα ιστορικά γεγονότα. Οι Εργατικοί του Κόρμπιν, όπως και ο Γουίλσον το 1971, έχουν προεξοφλήσει ότι, προκειμένου να ρίξουν την κυβέρνηση, θα καταψηφίσουν τη συμφωνία εξόδου από την ΕΕ που έφερε η Μέι από τις Βρυξέλλες. Η πρωθυπουργός μετράει ήδη τους ευρωσκεπτικιστές διαφωνούντες στο δικό της κόμμα, όπως ακριβώς έκανε και ο Μέιτζορ το 1992. 

Για πολλούς βουλευτές αυτό θα είναι το τελευταίο τους πολιτικό δράμα στους διαδρόμους που κάποτε διέσχισαν ο Τζέκινς, ο Τσόρτσιλ ή η Θάτσερ. Χτισμένο στη θέση του παλιού κοινοβουλίου που κάηκε ολοσχερώς το 1834, το παλάτι του Westminster καταρρέει. Θα εκκενωθεί σύντομα προκειμένου να ανακαινιστεί, με κόστος 3,5 δισεκατομμύρια λίρες. Αυτό θα σημάνει την έξωση για περίπου δέκα χρόνια των σημερινών του ενοίκων. Στην επικείμενη μετακόμιση οι βουλευτές προσπαθούν να πάρουν μαζί τους όσα έθιμα θεωρούν αναντικατάστατα. Ήδη ζήτησαν το πιο σημαντικό: την εξαγορά από το βρετανικό Δημόσιο μιας παμπ, ώστε να ενσωματωθεί στο παρακείμενο κτίριο που θα τους φιλοξενήσει. ■

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή