Αναβάλλεται επ’ αόριστον το σύστημα υποχρεωτικών παραπομπών από οικογενειακό γιατρό των ασθενών που χρειάζονται εξειδικευμένη φροντίδα. Αν και στον σχεδιασμό του υπουργείου Υγείας ήταν το σύστημα αυτό να ισχύσει από την 1η Ιανουαρίου 2019, οι καθυστερήσεις στην ανάπτυξη και στελέχωση επαρκούς αριθμού τοπικών μονάδων υγείας –μικρά ιατρεία της γειτονιάς– και κυρίως η άρνηση των γιατρών να συνεργαστούν ως οικογενειακοί, είχε ως αποτέλεσμα να προκριθεί, τουλάχιστον σε πρώτη φάση, ένα πολύ πιο ήπιο μοντέλο, κατά το οποίο οι πολίτες που παραπέμπονται από τον οικογενειακό στον ειδικό γιατρό θα έχουν ως «μπόνους» την πιo γρήγορη εξυπηρέτησή τους έναντι όσων κλείνουν ελεύθερο ραντεβού. Μάλιστα αυτό το «μπόνους» θα ισχύσει μόνο σε περιοχές με στοιχειωδώς καλή κάλυψη των πολιτών από οικογενειακό γιατρό όπως π.χ. τα Ιωάννινα, και μόνο για τα ραντεβού στα Κέντρα Υγείας. Η «Κ» σκιαγραφεί τη σημερινή κατάσταση του νέου συστήματος πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας, έναν χρόνο σχεδόν μετά τη λειτουργία των πρώτων τοπικών μονάδων υγείας, αλλά και το τι θα ισχύει από τις αρχές του έτους:
Πόσες τοπικές μονάδες υγείας έχουν ανοίξει έως σήμερα;
Σήμερα λειτουργούν 101 τοπικές μονάδες υγείας σε αστικές περιοχές της χώρας, ενώ εντός του Ιανουαρίου 2019 το υπουργείο Υγείας ετοιμάζεται να ανοίξει άλλες 20. Ο σχεδιασμός είναι να ανοίξουν συνολικά 239 μονάδες σε αστικές περιοχές έως το τέλος του 2019.
Πόσοι είναι οι διαθέσιμοι οικογενειακοί γιατροί μέσω του νέου συστήματος πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας;
Εως και το τέλος Νοεμβρίου στις υπάρχουσες τοπικές μονάδες υγείας υπηρετούσαν περίπου 250 οικογενειακοί γιατροί, ενώ σύμφωνα με το υπουργείο Υγείας είναι σε εξέλιξη οι διαδικασίες διορισμού επιπλέον 250 γιατρών και οι οποίες θα ολοκληρωθούν εντός του Ιανουαρίου. Υπενθυμίζεται ότι έως τώρα έχουν γίνει δύο προκηρύξεις ενδιαφέροντος για 1.195 θέσεις γιατρών στις ΤΟΜΥ με χαμηλή ανταπόκριση από ενδιαφερομένους. Ρόλο οικογενειακού έχουν αναλάβει και 640 συμβεβλημένοι με τον ΕΟΠΥΥ παθολόγοι, γενικοί γιατροί και παιδίατροι (μόλις εγκρίθηκε η υπογραφή συμβάσεων με επιπλέον 70 γιατρούς). Ο αριθμός αυτός είναι μικρός συγκριτικά με 2.800 γιατρούς που «ψάχνει» το υπουργείο για να καλύψει τις ανάγκες. Σταδιακά δραστηριοποιούνται ως οικογενειακοί γιατροί και οι παθολόγοι, γενικοί γιατροί και παιδίατροι των κέντρων υγείας, μονάδων υγείας (πρώην ΠΕΔΥ) και περιφερειακών ιατρείων, οι οποίοι υπολογίζονται σε 2.350. Πολλοί εξ αυτών, κυρίως στην Αθήνα, πάντως αρνούνται να αναλάβουν ρόλο οικογενειακού.
Πόσοι πολίτες έχουν εγγραφεί σε οικογενειακούς γιατρούς έως σήμερα;
Σύμφωνα με τα στοιχεία του υπουργείου Υγείας, έως τα τέλη Νοεμβρίου σε οικογενειακό γιατρό είχαν εγγραφεί 725.000 πολίτες, ενώ εκκρεμούσε η έγκριση και 290.000 αιτήσεων πολιτών για εγγραφή. Σχεδόν το ένα τρίτο των αιτήσεων (εγκεκριμένων ή μη) αφορούσε σε οικογενειακό γιατρό των τοπικών μονάδων υγείας. Από τις αρχές του 2018 έως σήμερα οι επισκέψεις πολιτών στους οικογενειακούς γιατρούς των ΤΟΜΥ ανέρχονται σε περίπου 350.000. Εξ αυτών μόλις το 1%-1,5% χρειάστηκε να παραπεμφθεί σε νοσοκομείο ή σε γιατρό άλλης ειδικότητας.
Πού εντοπίζονται τα μεγαλύτερα κενά σε οικογενειακούς γιατρούς;
Το μεγάλο έλλειμμα καταγράφεται στην Αθήνα, όπου αφενός η πλειονότητα των ιδιωτών παθολόγων, γενικών γιατρών και παιδιάτρων, που είχε έως το τέλος Ιουλίου σύμβαση με τον ΕΟΠΥΥ, αρνήθηκε να συνεργαστεί (έως και την περασμένη Τετάρτη οι συμβεβλημένοι οικογενειακοί γιατροί-παιδίατροι στην Αθήνα ήταν μόλις 266), αφετέρου, πολλοί γιατροί των μονάδων υγείας (πρώην ΠΕΔΥ) δεν αναλαμβάνουν ρόλο οικογενειακού παρά τις «εντολές» του υπουργείου. Αντίθετα, καλή εφαρμογή έχει το σύστημα σε περιοχές της Πάτρας, της Θεσσαλονίκης αλλά και στα Ιωάννινα, όπου οι οικογενειακοί γιατροί καλύπτουν μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού που αγγίζει το 50%.
Τι αλλάζει από την 1η Ιανουαρίου 2019;
Οπως ανέφερε στην «Κ» ο αναπληρωτής γενικός γραμματέας του υπουργείου Υγείας Σταμάτης Βαρδαρός, σταδιακά και μόνο στις περιοχές όπου υπάρχει σχετικά καλή κάλυψη του πληθυσμού από οικογενειακούς γιατρούς, οι εγγεγραμμένοι πολίτες θα έχουν μεγαλύτερη ευκολία και ταχύτητα στον προγραμματισμό ραντεβού σε ειδικό γιατρό κέντρου υγείας ή μονάδας ΠΕΔΥ, εφόσον έχουν παραπεμπτικό. Εάν η αναμονή για έναν π.χ. ενδοκρινολόγο είναι ένας μήνας για τον πολίτη που θα αναζητήσει μόνος του ραντεβού, εάν κλείσει το ραντεβού με παραπεμπτικό από τον οικογενειακό γιατρό, θα είναι το πολύ δέκα ημέρες. Τις επόμενες ημέρες αναμένεται να εκδοθεί εγκύκλιος από το υπουργείο Υγείας για τις λεπτομέρειες στην αναδιοργάνωση του συστήματος των ραντεβού στα κέντρα υγείας.
Πώς θα γίνεται η πρόσβαση των πολιτών στα τακτικά εξωτερικά ιατρεία των νοσοκομείων και στους συμβεβλημένους γιατρούς ειδικοτήτων του ΕΟΠΥΥ;
Οπως γίνεται και σήμερα. Στα νοσοκομεία δεν αναμένεται να αλλάξει κάτι ως προς τον προγραμματισμό των ραντεβού στα εξωτερικά ιατρεία, ενώ το ίδιο ισχύει και για τους συμβεβλημένους με τον ΕΟΠΥΥ γιατρούς (τουλάχιστον έως να υπογραφεί η νέα σύμβαση). Σημειώνεται ότι αυτή την περίοδο είναι σε εξέλιξη διάλογος μεταξύ του Πανελλήνιου Ιατρικού Συλλόγου και του υπουργείου Υγείας για τη νέα σύμβαση των ιδιωτών γιατρών ειδικοτήτων (πλην παθολόγων, γενικών γιατρών και παιδιάτρων) με τον ΕΟΠΥΥ. Το υπουργείο έχει προτείνει οι γιατροί να αποζημιώνονται με υψηλότερο τίμημα για την επίσκεψη μέσω παραπομπής, σε μία προσπάθεια να οδηγήσουν τους ίδιους τους γιατρούς να ζητούν από τους πολίτες παραπεμπτικό από οικογενειακό γιατρό.
Τι πρέπει να κάνουν οι πολίτες;
Κατά το υπουργείο Υγείας, ανεξαρτήτως της ισχύος ή μη του συστήματος παραπομπών, οι πολίτες θα πρέπει να επιδιώξουν να εγγραφούν σε οικογενειακό γιατρό, κατά προτίμηση ηλεκτρονικά, μέσω του πληροφοριακού συστήματος rdv.ehealthnet.gr, με τη χρήση των κωδικών του taxisnet και επιβεβαίωση με τον ΑΜΚΑ, ή σε κάποια δημόσια δομή πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας (ΤΟΜΥ, Κέντρο Υγείας, περιφερειακό ιατρείο).