Η επικείμενη απόφαση της βρετανικής Βουλής των Κοινοτήτων, στις 11 Δεκεμβρίου, για τη συμφωνία αποχώρησης του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ε.Ε., την οποία συνήψε η πρωθυπουργός Μέι, θα επιβεβαιώσει ότι, ειδικά στις επίμαχες αποφάσεις, το παλαιότερο σώμα δημοκρατικής εκπροσώπησης στον κόσμο δεν είναι δεδομένο για κανέναν πρωθυπουργό. Η αριθμητική είναι δυσμενής για την κ. Μέι. Εκτιμάται ότι 90 Συντηρητικοί βουλευτές θα την καταψηφίσουν. Το ίδιο θα κάνουν και οι Βορειοϊρλανδοί κυβερνητικοί εταίροι, η πλειονότητα του Εργατικού Κόμματος και, φυσικά, οι ευρωπαϊστές Φιλελεύθεροι. Είναι σχεδόν βέβαιο ότι η πρωθυπουργός θα υποστεί ήττα. Αυτό που είναι άγνωστο είναι το μέγεθός της. Είναι, επίσης, σχεδόν βέβαιο ότι η Βουλή θα αποτρέψει τη μη συμφωνία με την Ε.Ε., εφόσον, όπως τόνισε τόσο ο υπουργός Οικονομικών όσο και η Τράπεζα της Αγγλίας, θα είναι «καταστροφική» για το Ηνωμένο Βασίλειο.
Η αβεβαιότητα θα ενταθεί μετά τη διαφαινόμενη αρνητική ψήφο. Τι μέλλει γενέσθαι; Εφόσον ηττηθεί, η κυβέρνηση θα πρέπει να επανέλθει στη Βουλή, μέσα σε τρεις εβδομάδες, με νέο σχέδιο. Το πεδίο λύσεων ορίζεται εντός δύο παραμέτρων: την αποφυγή της μη συμφωνίας και την απόρριψη της συμφωνίας που εισηγήθηκε η κ. Μέι. Η Βουλή υπερψήφισε πριν από λίγες ημέρες μια σημαντική τροπολογία που δίνει τη δυνατότητα στην ίδια τη Βουλή να προτείνει (και άτυπα να επιβάλει) εναλλακτικές λύσεις. Ποιες είναι αυτές; Οι εξής τρεις: η επαναδιαπραγμάτευση της συμφωνίας Μέι, το μοντέλο Νορβηγίας ή ένα νέο δημοψήφισμα. Ολες έχουν τα προβλήματά τους. Θεωρώ επικρατέστερη την τρίτη λύση. Η Ε.Ε. δεν θα δεχθεί ουσιαστική αναδιαπραγμάτευση της επιτευχθείσας συμφωνίας, παρά μόνο μερικές λεκτικές, κυρίως, βελτιώσεις. Το έχει δηλώσει σαφώς και το έχει αποδείξει στην πράξη – δεν ανοίγει κεφάλαια που έκλεισαν (το έμαθε και ο κ. Τσίπρας το 2015). Επιπλέον, δεν έχει λόγο να το κάνει (το ρολόι τρέχει για το Ηνωμένο Βασίλειο) και δεν θα διακινδυνεύσει να υποσκάψει την ενότητα των «27». Είναι αμφίβολο αν η Ε.Ε. θα δεχθεί το μοντέλο της Νορβηγίας για μια μεγάλη χώρα όπως η Βρετανία. Είναι ακόμα πιο αμφίβολο, όμως, αν θα υπάρξει πλειοψηφία στη Βουλή των Κοινοτήτων, στο μέτρο που το μοντέλο αυτό συνεπάγεται εισφορές στον κοινοτικό προϋπολογισμό, αποδοχή κανόνων της Ε.Ε. και ελεύθερη μετακίνηση ανθρώπων. Και τα τρία ήταν ανάθεμα για τους οπαδούς του Brexit. Τι απομένει; Ενα νέο δημοψήφισμα. Η Μέι και μερικοί άλλοι πολιτικοί το θεωρούν «προδοσία» της λαϊκής ετυμηγορίας του πρώτου δημοψηφίσματος. Θα δυσκολευθούν, ωστόσο, να το αποτρέψουν. Συντηρητικοί βουλευτές το προτείνουν ήδη ως την καλύτερη λύση. Το Εργατικό Κόμμα θα συρθεί, τελικά, σε αυτή την επιλογή (το προανήγγειλε ο σκιώδης υπουργός Οικονομικών κ. Μακντόνελ). Στην αρχιτεκτονική της δημοκρατικής λήψης αποφάσεων, όταν το αρμόδιο σώμα (η Βουλή) αδυνατεί να αποφασίσει, ο λόγος επιστρέφει στον κυρίαρχο λαό. Οχι για να ανατρέψει το αποτέλεσμα του πρώτου δημοψηφίσματος, αλλά γιατί, όταν δεν υπάρχει άλλη διέξοδος, τον τελευταίο λόγο τον έχουν οι εκλογείς. Αυτοί άρχισαν την περιπέτεια του Brexit, αυτοί θα την τελειώσουν.
* Ο κ. Χαρίδημος Κ. Τσούκας (www.htsoukas.com) είναι καθηγητής στα πανεπιστήμια Κύπρου και Γουόρικ.