Εικόνες της Αθήνας, φύλακες της μνήμης

Εικόνες της Αθήνας, φύλακες της μνήμης

2' 34" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Η τελευταία από τις εκθέσεις του 2018 που παρουσιάζει το Μουσείο Μπενάκη είναι φωτογραφική. Σε μία από τις ωραίες αίθουσες της Πινακοθήκης Γκίκα, πολύ κοντά στην πλατεία Συντάγματος, ο επισκέπτης έχει τη σπάνια ευκαιρία, χάρη σε μια ασπρόμαυρη εικόνα, να ξαναδεί την πλατεία που μόλις προσπέρασε, και να διανύσει σε μια στιγμή απόσταση 114 χρόνων. Περιδιαβαίνοντας την έκθεση και απολαμβάνοντας τη συλλογή, αυτός ο ίδιος επισκέπτης –όλοι εμείς– θα έχει αρκετές φορές ένα συναίσθημα deja vu ανακαλύπτοντας σημεία και στοιχεία από μια πόλη που θα έπρεπε να γνωρίζει, αλλά η οποία πλέον έχει χαθεί. Με τη σταθερή της ροπή προς την αμνησία, η Αθήνα επιμένει να ζει αποκλειστικά στο παρόν, καταστρέφοντας κάθε μαρτυρία του παρελθόντος της.

Κατά αυτή την έννοια, η έκθεση «Alexander Lamont Henderson. Ταξιδιωτικές φωτογραφίες του 1904», που παρουσιάζει για πρώτη φορά στο ελληνικό κοινό τις εικόνες που αποτύπωσε ο διακεκριμένος Βρετανός φωτογράφος Αλεξάντερ Χέντερσον (Alexander Lamont Henderson, 1838-1907) κατά τη διάρκεια της επίσκεψής του στη χώρα μας, είναι σημαντική. Περιέχει μοναδικά τεκμήρια για τη φυσιογνωμία του τόπου, σπάνιους θησαυρούς για τους μελετητές της Ιστορίας και της φωτογραφικής τέχνης. Οταν ο Αλεξάντερ Χέντερσον έφτασε στην Αθήνα, τους πρώτους μήνες του 1904, είδε μια νεαρή πρωτεύουσα σε εξέλιξη, η οποία διαμόρφωνε τη φυσιογνωμία της.

Εικόνες της Αθήνας, φύλακες της μνήμης-1

Ο φωτογραφικός φακός του Χέντερσον καταγράφει την καθημερινότητα, στρέφοντας το βλέμμα στην Αθήνα των μεγαλοαστών αλλά και των λαϊκών ανθρώπων.

Ο πρώην βασιλικός φωτογράφος, στον οποίο η βασίλισσα Βικτωρία είχε απονείμει τον τίτλο, συνταξιούχος πλέον, ήρθε στην Ελλάδα για ταξίδι αναψυχής. Στην επιλογή των θεμάτων του είναι εμφανείς η ικανότητα και η τεχνική του έμπειρου φωτογράφου, που συνδυάζονται με τη χαλαρότητα του ταξιδιώτη. Ο φακός του στρέφεται μακριά από τα εικονογραφικά στερεότυπα της εποχής, παραλείποντας τη συστηματική αποτύπωση των αρχαίων μνημείων. Πέρα από τις πανοραμικές απόψεις της Αθήνας με τα πρώτα νεοκλασικά κτίρια να προβάλλουν ολοκαίνουργια, ο Χέντερσον εστίασε στην καταγραφή της κοινωνικής ζωής της πόλης και της καθημερινότητάς της. Είδε τις κυρίες της αστικής τάξης να βολτάρουν στο υπέροχο Νέο Φάληρο της Μπέλ Επόκ, αλλά και τους λαϊκούς ανθρώπους: πλανόδιους πωλητές, λουστράκια, ακροβάτες στην πλατεία Συντάγματος.

Εχοντας προφανώς πρόσβαση στο βασιλικό περιβάλλον, έκανε μερικές πολύ ενδιαφέρουσες λήψεις στα βασιλικά ανάκτορα της Αθήνας –νυν Βουλή– και του Τατοΐου. Οι εικόνες παρουσιάζουν για πρώτη φορά το εσωτερικό αυτών των ανακτορικών κατοικιών –διάκοσμος, τοιχογραφίες, επίπλωση– πριν η πυρκαγιά του 1909 καταστρέψει το παλάτι και οι μετατροπές για τον εκσυγχρονισμό της έπαυλης του Τατοΐου αλλοιώσουν την όψη του.

Εικόνες της Αθήνας, φύλακες της μνήμης-2

O Henderson πέθανε το 1907 και δυστυχώς ένα μέρος του αρχείου του καταστράφηκε κατά τη διάρκεια του B΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Ενα μικρό τμήμα του έργου του που βρέθηκε στο οικογενειακό σπίτι με την ένδειξη «Holiday snaps», διαφύλαξε ο γαμπρός του δημιουργού. Το σύνολο αυτό, πιθανόν και το μοναδικό δείγμα δουλειάς του φωτογράφου που σώθηκε, περιελάμβανε περίπου 4.000 θέματα κυρίως από τα ταξίδια που πραγματοποίησε τα τελευταία χρόνια της ζωής του. Ανάμεσα σε αυτά βρέθηκαν οι 86 γυάλινες διαφάνειες από την Ελλάδα, που σήμερα αποτελούν μέρος της φωτογραφικής συλλογής του Μουσείου Μπενάκη. Για τις ανάγκες της έκθεσης, έγινε ειδική επεξεργασία στο υλικό και ένα μέρος του εκτυπώθηκε ψηφιακά.

​​Η έκθεση διαρκεί έως τις 4/5/19. Κριεζώτου 3, Αθήνα.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή