Εδώ και δεκαετίες γνωρίζουμε πως το κλειδί για το μέλλον της ιατρικής περίθαλψης είναι η αποκρυπτογράφηση του γενετικού κώδικα. Πράγματι, εάν ο ιατρικός κόσμος είχε τη δυνατότητα να προβλέψει τη δομή των πρωτεϊνών αποκλειστικά και μόνο από ένα φωτογραφικό δείγμα του DNA ενός ασθενή, τότε η ανθρωπότητα θα είχε καταφέρει να γεννήσει ένα συναρπαστικό ιατρικό θαύμα. Μια πρόσφατη και πρωτοποριακή ανακάλυψη μας φέρνει ένα βήμα πιο κοντά σε αυτό το θαύμα, ωστόσο πίσω της δεν βρίσκεται ακριβώς η ανθρωπότητα αλλά… η τεχνητή νοημοσύνη. Ο λόγος για το AlphaFold, ένα αυτοματοποιημένο, νευρωνικό δίκτυο που σχεδιάστηκε από την εταιρεία DeepMind της Google, και το οποίο σε πρόσφατο διαγωνισμό ιατρικής πρόγνωσης κατάφερε να προβλέψει με ακρίβεια 25 από τα 43 σχήματα πρωτεϊνών, αντλώντας πληροφορίες μονάχα από δείγματα γενετικής ακολουθίας. Οι ανθρώπινοι ανταγωνιστές του AlphaFold, από την άλλη, κατάφεραν να προβλέψουν μόλις τρεις.
Οι πρωτεΐνες είναι ίσως οι βασικότεροι παράγοντες οποιουδήποτε ζωντανού οργανισμού, όντας υπεύθυνες για την καταπολέμηση των ασθενειών, τη σύσπαση των μυών, τον μεταβολισμό της τροφής σε ενέργεια και την εκπομπή οποιουδήποτε σήματος για τον οργανισμό. Το μοναδικό τρισδιάστατο σχήμα της κάθε πρωτεΐνης καθορίζει τελικά και τη λειτουργία της και έτσι η δυνατότητα πρόβλεψης της τελικής μορφής τής κάθε πρωτεΐνης αποτελεί κλειδί για τον κόσμο της επιστήμης. Με όπλο αυτή τη γνώση, ο ιατρικός κόσμος θα μπορούσε να διαγνώσει έγκαιρα δεκάδες ασθένειες, να αντικαταστήσει κατεστραμμένες και προβληματικές πρωτεΐνες, και να κατασκευάσει εξατομικευμένες πρωτεϊνικές δομές ειδικά για τις ανάγκες του κάθε ασθενούς.
Μέχρι πρότινος, η αποκρυπτογράφηση του γενετικού κώδικα φάνταζε σαν μακρινό σενάριο επιστημονικής φαντασίας, ωστόσο όλα άλλαξαν όταν μπήκε στην εξίσωση η φιλόδοξη DeepMind. Η θυγατρική εταιρεία της Google είχε ήδη κερδίσει τις παγκόσμιες εντυπώσεις όταν ένα λογισμικό της κατάφερε να παίξει το αρχαίο και πολύπλοκο παιχνίδι στρατηγικής Go καλύτερα από κάθε ανθρώπινο πρωταθλητή σε ολόκληρο τον πλανήτη. Δύο χρόνια μετά, η εταιρεία άφησε για λίγο τα παιχνίδια και επικεντρώθηκε στον πραγματικό κόσμο, μετατοπίζοντας τους πόρους και το ανθρώπινο δυναμικό της στον τομέα της ιατρικής πρόβλεψης και επιτυγχάνοντας εντυπωσιακά αποτελέσματα. Ηδη, η DeepMind συνεργάζεται με την εθνική υπηρεσία Υγείας της Βρετανίας και έχει λανσάρει μια πρωτοποριακή εφαρμογή που ειδοποιεί σε πραγματικό χρόνο τους γιατρούς και τις νοσοκόμες για οποιαδήποτε αλλαγή στην κατάσταση ενός ασθενούς.
«Είμαστε ιδιαίτερα υπερήφανοι για την πρωτοφανή αυτή πρόοδο στην ικανότητα υπολογιστικών μεθόδων για την πρόβλεψη της δομής των πρωτεϊνών», ανέφερε η εταιρεία στο επίσημο δελτίο Τύπου που ανήρτησε στο Διαδίκτυο. «Παρόλο που υπάρχει ακόμη ένα μακρύ μονοπάτι μέχρι να έχουμε μετρήσιμο αντίκτυπο στη θεραπεία των ασθενειών, γνωρίζουμε ότι οι δυνατότητες είναι τεράστιες και ανυπομονούμε να δούμε τους τρόπους με τους οποίους η τεχνολογία και οι αυτόματες μηχανές μας μπορούν να κάνουν τη διαφορά», προσθέτει.
Παρά τα ενθαρρυντικά αποτελέσματα του λογισμικού της εταιρείας, δεν μοιράζονται όλοι την ίδια ανυπομονησία για το μέλλον της αυτοματοποιημένης ιατρικής διάγνωσης. Αλλωστε, οι τεχνολογικοί τιτάνες της εποχής μας έχουν ήδη πρόσβαση σε εκατοντάδες προσωπικά δεδομένα και οι κοινωνικές ανησυχίες για την προστασία της ιδιωτικότητας ολοένα και αυξάνονται. Οσο εντυπωσιακές είναι οι ιατρικές προοπτικές που ανοίγονται χάρη στην τεχνητή νοημοσύνη τόσο τρομακτικό φαντάζει και ένα μέλλον όπου ο γενετικός κώδικας του κάθε πολίτη, με όλες τις ανατριχιαστικά αποκαλυπτικές λεπτομέρειες που τον συνοδεύουν, θα βρίσκεται στα χέρια μιας εταιρείας τεχνολογίας.