Η παγκόσμια κοινότητα και η Ελλάδα βιώνουν το τελευταίο διάστημα μια υγειονομική κρίση με πρωτόγνωρες και αβέβαιες κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις. Η πανδημία δοκιμάζει καθημερινά την ετοιμότητα και την υπευθυνότητα όλων μας.
Αρχικός στόχος, να αποφευχθεί η μετάδοση του ιού και να αποτραπεί, στη συνέχεια, μια ανεξέλεγκτη αρνητική πορεία κοινωνικών και οικονομικών εξελίξεων.
Η κοινωνία δοκιμάστηκε και εξακολουθεί να δοκιμάζεται, η επισφάλεια και η αβεβαιότητα εντείνονται. Σε αυτό το κλίμα, η ενίσχυση της πρόνοιας και της κοινωνικής αλληλεγγύης αποτελεί αυτονόητη υποχρέωση του κράτους. Πρώτη μέριμνά μας η υποστήριξη σε πολίτες που βρίσκονται κάτω ή στο όριο της αξιοπρεπούς διαβίωσης, είναι αντιμέτωποι με το φάσμα της ακραίας φτώχειας ή διαμένουν σε προνοιακές δομές.
Στο υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, από την πρώτη μέρα της υγειονομικής κρίσης, εργαστήκαμε εντατικά και με υπευθυνότητα ώστε όλοι όσοι έχουν ανάγκη τη στήριξη της πολιτείας λόγω των ειδικών συνθηκών που επικράτησαν, να μη στερηθούν την αναγκαία αυτή βοήθεια. Κι ενώ η προσπάθεια συνεχίζεται, ταυτόχρονα κάνουμε απολογισμό όσων πραγματοποιήσαμε μέχρι σήμερα:
Κοινωνικά επιδόματα: Θεσπίσαμε την αυτοδίκαιη και αυτόματη παράταση των κοινωνικών επιδομάτων, για όσο διάστημα κριθεί απαραίτητο.
Διευκόλυνση πολιτών: Απλοποιήσαμε τις γραφειοκρατικές διαδικασίες, στον βαθμό που αυτό ήταν εφικτό. Αναστείλαμε την απαίτηση υποβολής νέας αίτησης, πρόσθετων δικαιολογητικών και την αναγκαιότητα της φυσικής παρουσίας των δικαιούχων στα κέντρα κοινότητας και στους δήμους, ώστε να μειώσουμε την ανάγκη των πολιτών να βρίσκονται εκτός σπιτιού. Εφαρμόσαμε –για πρώτη φορά σε τέτοιο εύρος– εξατομικευμένη πληροφόρηση μέσω αποστολής SMS και e-mail σε πάνω από 120.000 συμπολίτες μας.
Εκτακτη οικογενειακή ενίσχυση: Θεσπίσαμε έκτακτη εισοδηματική ενίσχυση ύψους 100 έως 300 ευρώ για τα ανήλικα παιδιά δικαιούχων του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος. Αγωνιώντας για την παιδική φτώχεια και αναγνωρίζοντας τις έκτακτες ανάγκες που προέκυψαν λόγω των κλειστών σχολείων, και των δυσμενέστερων επιπτώσεων αυτών για τις ευάλωτα οικονομικά οικογένειες, έχουμε δρομολογήσει το έκτακτο βοήθημα αυτό για το τέλος Μαΐου. Αναμένεται να επωφεληθούν τουλάχιστον 213.000 συμπολίτες μας, ανάμεσά τους και οι μονογονεϊκές οικογένειες. Το ποσό θα είναι αφορολόγητο, ακατάσχετο και δεν θα συμψηφίζεται με τυχόν χρέη ή οφειλές.
Πρόγραμμα δωρεάν διανομής τροφίμων: Σε συνεργασία με την τοπική αυτοδιοίκηση συνεχίσαμε την παροχή τροφίμων μέσω του Ταμείου Επισιτιστικής Βοήθειας στους Απόρους (ΤΕΒΑ). Είναι χαρακτηριστικό πως, παρά τις τεχνικές δυσκολίες λόγω της πανδημίας, το πρόγραμμα διανομής τροφίμων ΤΕΒΑ υλοποιείται φέτος με μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα, καθώς πραγματοποιούνται συνολικά περισσότερες διανομές σε σύγκριση με πέρυσι. Με ανοιχτά τα σούπερ μάρκετ και τις λαϊκές αγορές, νιώσαμε την υποχρέωση η διανομή δωρεάν τροφίμων στους πλέον οικονομικά ευάλωτους συμπολίτες να ενταθεί και να προσαρμοστεί στις νέες συνθήκες. Σε συνεργασία με τους δήμους σε όλη την επικράτεια, οι δικαιούχοι του προγράμματός μας μπόρεσαν να παραλάβουν τα τρόφιμα που δικαιούνται κατ’ οίκον, με ασφάλεια και χωρίς καθυστερήσεις. Η διανομή υλοποιήθηκε με επιτυχία στους περισσότερους δήμους, με ειδικά συνεργεία χωρίς ταλαιπωρία και κίνδυνο για τους δικαιούχους.
Η πανδημία κατέστησε επιτακτική την ενίσχυση του ανθρώπινου δυναμικού των προνοιακών δομών, ώστε να διασφαλιστεί το υψηλό επίπεδο των υπηρεσιών που παρέχουν, αλλά και να έχουν εξατομικευμένη φροντίδα οι συμπολίτες μας με αναπηρία και οι ηλικιωμένοι.
Θωρακίσαμε πρωτίστως τις κλειστές προνοιακές δομές με 500 νέες θέσεις εργασίας, στις απολύτως απαραίτητες ειδικότητες, για την εύρυθμη λειτουργία τους στην αυξημένη προστασία που απαιτούσαν οι περιστάσεις. Σε συνεργασία με τις διοικήσεις των κέντρων κοινωνικής πρόνοιας και των άλλων εποπτευόμενων φορέων, οι προσλήψεις έγιναν με ταχείες διαδικασίες και ολοκληρώθηκαν μέσα σε λίγες ημέρες και έτσι το νέο προσωπικό ανέλαβε άμεσα τα καθήκοντά του σε 50 δομές σε όλη την επικράτεια, έχοντας προηγουμένως υποβληθεί στις σχετικές εξετάσεις για την COVID-19 ώστε να διασφαλιστεί η υγεία φιλοξενούμενων και εργαζομένων.
Ενισχύσαμε τα κέντρα κοινωνικής πρόνοιας επίσης με υγειονομικό υλικό, μάσκες και είδη απολύμανσης, διασφαλίσαμε την τήρηση όλων των σχετικών οδηγιών του ΕΟΔΥ και διαμορφώσαμε ειδικά πρωτόκολλα για τη διαχείριση πιθανού κρούσματος. Ως εκ του αποτελέσματος, είμαστε από τις λίγες χώρες στον κόσμο χωρίς καμία απώλεια συνανθρώπων μας σε δομές φιλοξενίας ηλικιωμένων ή ανθρώπων με αναπηρία.
Η πανδημία θα αφήσει σε όλους μας βαθιά ίχνη. Μετά την άρση του lockdown, μπαίνοντας πλέον στη δεύτερη φάση, αυτήν της σταδιακής άρσης των περιοριστικών μέτρων, τον πρώτο ρόλο έχει η ατομική ευθύνη. Η στάση του καθενός μας καθορίζει την έκβαση της συλλογικής μας προσπάθειας.
Στον ευαίσθητο τομέα της πρόνοιας υπάρχουν πολλά ακόμη που πρέπει να γίνουν. Στις πρωτόγνωρες συνθήκες αυτές, όμως, το στοίχημα για την αποτελεσματικότητα του κράτους πρόνοιας κερδήθηκε. Η κοινωνική αλληλεγγύη λειτούργησε. Το δίχτυ κοινωνικής προστασίας ενισχύθηκε. Μείναμε όλοι στο σπίτι χωρίς να αφήσουμε, όμως, κανέναν μόνο, κανέναν απροστάτευτο και συνεχίζουμε με την ίδια ένταση και υπευθυνότητα.
* Η κ. Δόμνα Μιχαηλίδου είναι υφυπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων.