MICHELLE OBAMA
Becoming. Η δική μου ιστορία
μτφρ. Ρηγούλα Γεωργιάδου,
Τάκης Δρεπανιώτης
εκδ. Aθενς Bookstore publications, σελ. 502
Τι μαθαίνει κανείς από την αυτοβιογραφία της τέως Πρώτης Κυρίας των Ηνωμένων Πολιτειών Μισέλ Ομπάμα, την οποία αυτή τη στιγμή διαβάζουν εκατομμύρια αναγνώστες σε όλη την υφήλιο; Παιδικά χρόνια σε μια ταχέως υποβαθμιζόμενη εργατική γειτονιά του Σικάγου, καθώς οι λευκοί κάτοικοι μετακινούνται στα προάστια. Μια στενότερη και μια ευρύτερη έγχρωμη οικογένεια η οποία νοιάζεται και ανατρέφει με αρχές και τρυφερότητα τα παιδιά της. Μια πεισματάρα προικισμένη μικρή Μισέλ αποφασισμένη να επιτύχει – και η οποία στα είκοσι πέντε χρόνια της κατορθώνει με πτυχία από το Πρίνστον και το Χάρβαρντ να γίνει καλοπληρωμένο στέλεχος σε έναν από τους δικηγορικούς κολοσσούς των ΗΠΑ.
Το πρώτο μέρος της αυτοβιογραφίας περιέχει χρήσιμες πληροφορίες για την αμερικανική ζωή των κατώτερων κοινωνικών στρωμάτων. Ομολογώ, ωστόσο, πως βρίσκω πιο ενδιαφέρουσα την ιστορία του «Ενα δέντρο μεγαλώνει στο Μπρούκλιν» (1943) της Μπέτι Σμιθ με τις περιπέτειες της μικρής Φράνσι Νόλαν στις αρχές του περασμένου αιώνα από το success story της Αφροαμερικάνας Μισέλ Ρόμπινσον Ομπάμα. Διότι, παρά τις δυσκολίες, η αυτοβιογραφούμενη ηρωίδα δείχνει προορισμένη να επιτύχει στον ένα και μοναδικό δρόμο που ήταν εξ αρχής σε θέση να χαράξει: πολύ καλές σπουδές για να ξεφύγει από τους περιορισμούς της έγχρωμης καταγωγής και συμμετοχή σε μία από τις εταιρείες που σε εκτοξεύουν στις ελίτ των υψηλά αμειβόμενων Αμερικανών. Το δηλώνει, άλλωστε, ρητά και η κατά τα άλλα υποστηρικτική μητέρα της Μισέλ όταν λέει: «Βγάλε χρήματα και μετά φροντίζεις για την ευτυχία».
Το ενδιαφέρον στο «Becoming» αρχίζει όταν η Μισέλ συναντά τον Μπαράκ και αρχίζει να αναζητεί κάποιον άλλον δρόμο, αρχίζει να θέτει άλλους στόχους, αρχίζει να προσπαθεί να διαμορφώσει έναν διαφορετικό εαυτό – επιλέγοντας την εθελοντική εργασία, τις μη κερδοσκοπικές οργανώσεις, μιαν όχι αυτονόητη καριέρα. Το ενδιαφέρον αρχίζει όταν η Μισέλ προσπαθεί να συμφιλιωθεί με την ιδέα πως δεν θα ζήσει τη συμβατική ζωή της μέσης οικογένειας που είχε φανταστεί, όταν παλεύει να δημιουργήσει μια παραδειγματική περσόνα ενώπιον ενός πολιτικού συστήματος και ενός συστήματος ΜΜΕ που με κακόβουλη διάθεση και νοσηρή περιέργεια την ελέγχει προκειμένου να της βρει ψεγάδια.
Το ενδιαφέρον προκύπτει όταν, έχοντας αναδειχθεί σε δημόσια φιγούρα, η Μισέλ αποφασίζει όχι να αναμειχθεί στην πολιτική απέναντι στην οποία επανειλημμένως δηλώνει δυσπιστία, αλλά να διδάξει με τα λόγια και τις πράξεις της. Ενώ λοιπόν παλεύει να μην αμελήσει τα δυο της παιδιά, συμμετέχει στην προεκλογική εκστρατεία Ομπάμα εκθέτοντας πλήρως τον εαυτό της – τις προσωπικές ανασφάλειες, τα οικογενειακά διλήμματα, τις δυσκολίες να ξεπεράσει προκαταλήψεις αιώνων απέναντι στην αφροαμερικανική καταγωγή της. Και αργότερα, από τη θέση της Πρώτης Κυρίας, ξεκινά τεράστιους αγώνες για τη δημιουργία θεσμών εμψύχωσης των νεαρών ηλικιών που ανήκουν σε μη προνομιούχες ομάδες ή για την καταπολέμηση του τεράστιου αμερικανικού προβλήματος της παιδικής παχυσαρκίας πείθοντας τις αλυσίδες των φαστ φουντ να περιορίσουν τα ανθυγιεινά συστατικά και δημιουργώντας έναν παραδειγματικό λαχανόκηπο στις ανοικτές εκτάσεις του Λευκού Οίκου.
Το «Becoming» κινεί το ενδιαφέρον μας, καθώς η Μισέλ Ομπάμα συντονίζει το βλέμμα της με το δικό μας. Τι συμβαίνει μέσα στους περίκλειστους χώρους του Λευκού Οίκου, πώς ζουν οι άνθρωποι της πιο υψηλής εξουσίας, πώς είναι να παραχωρείς πλήρως την ελευθερία των κινήσεών σου στις απαιτήσεις του φαίνεσθαι και της εθνικής ασφάλειας; Η συγγραφέας μάς καθιστά κοινωνούς εμπειριών που ήταν και για αυτήν πρωτόγνωρες – της ερεθιστικής, προκλητικής, φαντασμαγορικής ζωής που γνώρισε ως δημόσιο πρόσωπο.