Πριν από λίγες εβδομάδες παρέλαβαν το «ευρωπαϊκό Όσκαρ»: το Eurimages Co-Production Award, την ύψιστη διάκριση για Ευρωπαίο κινηματογραφικό παραγωγό, φέρνοντας μια μεγάλη επιτυχία στη χώρα. Ο Γιώργος Καρναβάς και ο Κωνσταντίνος Κοντοβράκης, οι άνθρωποι πίσω από την εταιρεία Heretic, είναι οι πρώτοι Έλληνες και οι νεότεροι στην ιστορία που το καταφέρνουν. Υπάρχουν κάποιοι που εκπλήσσονται όταν σε αυτή την οικονομική συγκυρία δύο Έλληνες παραγωγοί «κλέβουν» ένα τέτοιο βραβείο από κινηματογραφικές δυνάμεις όπως η Γαλλία ή η Γερμανία. Και υπάρχουν και κάποιοι που τους ξέρουν – και αυτούς και τη δουλειά τους. Οπότε δεν τους κάνει καμία εντύπωση.
Οι ίδιοι πάντως παραδέχονται ότι εξεπλάγησαν. «Ήρθε από το πουθενά. Όταν έφτασε το mail που μας ενημέρωνε ότι έχουμε κερδίσει το βραβείο, νόμιζα ότι είναι ιός και δεν άνοιγα το συνημμένο», λέει ο Γιώργος Καρναβάς γελώντας. Εκ των υστέρων όμως αντιλαμβάνονται τι είναι αυτό που τους έκανε να ξεχωρίσουν. «Υποθέτω ο τρόπος με τον οποίο μπήκαμε στην αγορά», λέει ο Κωνσταντίνος. «Με μια λογική ότι παίζουμε επί ίσοις όροις με τους συναδέλφους μας από οποιαδήποτε άλλη χώρα».
«Wasted Youth»
Ήταν 2011 όταν συνεργάστηκαν πρώτη φορά. Τότε απασχολούνταν ακόμα στις προηγούμενες εργασίες τους: ο Καρναβάς δούλευε σε μια εταιρεία διοργάνωσης εκδηλώσεων και ο Κοντοβράκης στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης. Όμως το 2011 ενεπλάκησαν στην παραγωγή μιας ελληνικής ταινίας που άφησε το στίγμα της. Το «Wasted Youth», σε σκηνοθεσία του Αργύρη Παπαδημητρόπουλου, ήταν η απαρχή της συνεργασίας τους κι αυτό που τους έπεισε ότι θέλουν να στραφούν στην παραγωγή ταινιών, αλλά και ότι θέλουν να συνεργαστούν. Το 2013 ίδρυσαν την Heretic, που ξεκίνησε ως εταιρεία παραγωγής, αλλά σύντομα απέκτησε και τμήμα πωλήσεων και consulting. Από τότε έχουν κάνει την παραγωγή σε 19 ταινίες, έχουν αναλάβει ως ατζέντηδες άλλες 23 και συνολικά έχουν κερδίσει 32 διεθνή βραβεία. Με αποκορύφωμα αυτό που ήρθε στο κλείσιμο της χρονιάς. To περίοπτο Eurimages Co-Production Award – Prix Eurimages απονέμεται σε παραγωγούς που έχουν προαγάγει τον τρόπο με τον οποίο συμπαράγονται οι ταινίες στην Ευρώπη. Και ακριβώς αυτό κάνουν οι δυο τους.
Οι Καρναβάς και Κοντοβράκης σε αυτά τα πέντε χρόνια όχι μόνο προήγαγαν τις συμπαραγωγές, αλλά ουσιαστικά βρήκαν νέους, δικούς τους δρόμους για να το κάνουν. Εφευρετικοί, εργασιομανείς, μέσα σε όλα, κατάφεραν να συνδυάσουν όσα και όποια χρηματοδοτικά συστήματα μπορούσαν προκειμένου να κάνουν συμπαραγωγές out of the box. Έχουν συνεργαστεί με εννέα διαφορετικές χώρες ως παραγωγοί και με αμέτρητους διαφορετικούς φορείς. Mόνο φέτος, η ταινία τους «Οι θεριστές», σε σκηνοθεσία Ετιέν Καλός, σε συμπαραγωγή Ελλάδας, Νότιας Αφρικής, Γαλλίας και Πολωνίας, βρέθηκε στο επίσημο πρόγραμμα των Καννών, ενώ το «Ακίνητο ποτάμι» του Άγγελου Φραντζή, που θα βγει στο σινεμά τον Μάρτιο, κέρδισε το βραβείο Κριτικών στη Θεσσαλονίκη. Ο «Γιος της Σοφίας» της Ελίνας Ψύκου πήρε το μεγάλο βραβείο στο Φεστιβάλ της Τραϊμπέκα και το βραβείο Καλύτερης Ταινίας της Ελληνικής Ακαδημίας Κινηματογράφου.
«Οι θεριστές»
Θέμα νοοτροπίας, όχι χώρας
Πόσο δύσκολο είναι να τα καταφέρεις ως Έλληνας παραγωγός; «Δεν είναι θέμα ευκολίας ή δυσκολίας. Είναι θέμα νοοτροπίας», λέει ο Κωνσταντίνος. «Δύο σημαντικά μαθήματα πήραμε αυτά τα πέντε χρόνια: αυτή η δουλειά έχει τις δυσκολίες της όπου κι αν βρίσκεσαι και το ότι από τη στιγμή που αρχίζεις να λες ότι φταίει η Ελλάδα, καταλήγεις σε μια μεμψίμοιρη κατάσταση και, αντί να βελτιώνεις τη δουλειά σου, ψάχνεις για φταίχτες. Εφόσον επιλέξαμε να είμαστε εδώ, πρέπει να βρούμε τρόπο να είμαστε αποτελεσματικοί».
«Πάντα υπάρχει δυνατότητα να κάνεις πράγματα», λέει ο Γιώργος. «Εδώ γίνονται ταινίες στη Συρία. Υπάρχουν παθογένειες που μας δυσκολεύουν, όμως ας μην ξεχνάμε ότι είμαστε σε ένα μέρος προνομιούχο: που ακόμα θεωρεί ότι οι τέχνες είναι ένα σημαντικό πράγμα για την κοινωνία (η κάνουλα του Κέντρου Κινηματογράφου και της ΕΡΤ δεν έκλεισε ποτέ, ακόμα και μέσα στην κρίση). Και δεύτερον, ότι μπορείς να μιλήσεις ελεύθερα, να κάνεις τις ταινίες που θες χωρίς περιορισμούς. Κι έπειτα, ας είμαστε ειλικρινείς, αυτό το πράγμα δεν θα μπορούσε να στηθεί πριν από δέκα χρόνια. Τα πάντα κόστιζαν πολύ και έχανες τη στόχευσή σου. Τώρα δεν είσαι επιχειρηματίας, αυτή η φάση έχει πεθάνει. Τώρα πρέπει να είσαι τεχνίτης. Είσαι παραγωγός; Πήγαινε στο γύρισμα, δούλεψε, διάβασε το σενάριο, πες τη γνώμη σου, μάθε τη δουλειά. Κι αυτό έχει αντίκτυπο στην ποιότητα. Δεν είναι τυχαίο ότι οι ελληνικές ταινίες στη διάρκεια των τελευταίων χρόνων βελτιώθηκαν».
Και η μεταξύ σας σχέση; Πόσο εύκολο είναι να συνεργάζεσαι τόσο στενά; «Είμαστε σαν παντρεμένο ζευγάρι. Η σχέση συνεργασίας είναι μια συνεχής δουλειά και διαπραγμάτευση. Διαφωνούμε συχνά σε πολλά πράγματα, άλλωστε είναι μια δουλειά όπου δεν συγκρίνεις βεβαιότητες, όλα είναι υποκειμενικά. Εάν όμως μοιράζεσαι την ίδια μορφή πίστης με τον άλλον, τότε τα βρίσκεις».
«Γιός της Σοφίας»