Ως μελετητή και συλλέκτη βιβλίων του, μα κυρίως ως φανατικό αναγνώστη Στίβεν Κινγκ εδώ και τριάντα χρόνια, πάντα με απασχολούσε το γεγονός ότι κάποια στιγμή ο αγαπημένος μου συγγραφέας θα πάψει να ζει και δεν θα ξαναδιαβάσω κάτι δικό του. Ωσπου εμφανίστηκε, συγγραφικά, ο γιος του, Τζο Χιλ, τον οποίο δέχτηκα να διαβάσω, αρνητικά προκατειλημμένος ομολογώ, για να με κερδίσει ολοκληρωτικά και να έχω μια σιγουριά για το μέλλον. Κι έπειτα εμφανίστηκε και ο άλλος του γιος, ο Οουεν Κινγκ, κανένα του βιβλίο όμως δεν είχε μεταφραστεί μέχρι σήμερα στη χώρα μας. Αυτές τις μέρες, οι εκδόσεις Κλειδάριθμος προσφέρουν στο ελληνικό κοινό τρία ολοκαίνουργια και αδημοσίευτα βιβλία του Στίβεν Κινγκ, το ένα γραμμένο σε συνεργασία με τον γιο του, Οουεν.
Οι «Ωραίες κοιμωμένες» λοιπόν, των Οουεν και Στίβεν Κινγκ, είναι ένα πολυσέλιδο βιβλίο με πολλούς ήρωες (ίσως υπερβολικά πολλούς) στα χνάρια του «Θόλου» και του «The Stand» (Το Κοράκι), πεδίο που ο Κινγκ έχει αποδείξει ότι μπορεί να «κεντήσει» συγγραφικά και να σε παρασύρει βάζοντάς σε κυριολεκτικά σ’ έναν άλλον κόσμο, εξ ολοκλήρου φτιαγμένο από εκείνον. Το παρόν βιβλίο δεν αποτελεί εξαίρεση. Η παλιά μαεστρία δεν έχει χαθεί κι ας μην μπορούμε να ανιχνεύσουμε ξεκάθαρα τον ρόλο του κάθε συγγραφέα. Είμαστε ξεκάθαρα σε κλίμα, σε διάθεση και σε σύμπαν Κινγκ· κι αυτό αρκεί.
Μια απλή ιδέα
Η ιδέα αυτή τη φορά είναι εξαιρετικά απλή, τόσο καλά δοσμένη που μοιάζει συνηθισμένη, τόσο απίθανη όσο και πιθανή: όταν οι γυναίκες κοιμούνται, τυλίγονται σιγά σιγά σε κάτι που μοιάζει με κουκούλι και δεν ξυπνούν ξανά. Κι αν κάποιος προσπαθήσει να σκίσει τον ιστό, αντιδρούν με μεγάλη βιαιότητα. Το φαινόμενο, ο παράξενο αυτός ιός, εξαπλώνεται εκτός από άλλα μέρη και σε μια μικρή πόλη, και πιο συγκεκριμένα σε μια γυναικεία φυλακή. Ολες οι κρατούμενες προσβάλλονται εκτός από μία, την Ιβ. Παράλληλα οι δύο συγγραφείς ξεδιπλώνουν τις ζωές, την καθημερινότητα αλλά και τα συμβάντα των πολλών ηρώων στη μικρή κωμόπολη, που τοποθετείται κοντά στα Απαλάχια Ορη.
Το βιβλίο ασχέτως πλοκής έχει τη σφραγίδα των παλιών έργων του Κινγκ. Τρέχει ανεμπόδιστο και, ό,τι κι αν συμβαίνει, θέλεις να το προχωρήσεις, να μάθεις τι θα γίνει παρακάτω. Ασχέτως αν κάποια στιγμή σε κουράσουν οι πολλοί ήρωες, ασχέτως αν καμιά φορά οι λεπτομέρειες είναι πιο πολλές απ’ όσες θα ήθελες, το στόρι, η εξέλιξη, είναι πάντα η κινητήριος δύναμη του βιβλίου. Μπορώ να πω ότι μου θύμισε περισσότερο απ’ όλα το «Κοράκι», ίσως το καλύτερο πολυπρόσωπο βιβλίο του Κινγκ. Ας ελπίσουμε ότι στο μέλλον θα κυκλοφορήσει στη γλώσσα μας και κάποιο προσωπικό βιβλίο του Οουεν Κινγκ, ώστε να διακρίνουμε και να αξιολογήσουμε καλύτερα τη συγγραφική του πένα.
Αστυνομικό μυθιστόρημα
Ο Στίβεν Κινγκ μέχρι το 2014 δεν είχε γράψει ένα καθαρά αστυνομικό μυθιστόρημα. Δεν είχε μπει σε αυτά τα φαινομενικά εύκολα νερά, που καμιά φορά δείχνουν ρηχά και παραδεισένια, όμως πολλοί κατέληξαν να πνιγούν εκεί χωρίς να το καταλάβουν. Ο συγγραφέας πέρασε στα χωράφια του αστυνομικού με το «Ο κύριος Μερσέντες», πρώτο μέρος της τριλογίας που είχε για ήρωα τον ντετέκτιβ Μπιλ Χότζες. Τα βιβλία μόνο κακά δεν ήταν, αλλά όχι χάρη στο αστυνομικό κομμάτι ή την αστυνομική πλοκή τους.
Ο Κινγκ επανέρχεται δριμύτερος με το «The Outsider – Ο ξένος», ένα βιβλίο που σου δίνει την εντύπωση ότι ο συγγραφέας έχει τη φιλοδοξία να δώσει ένα αστυνομικό μυθιστόρημα αντάξιο του «Η διπλή δολοφονία της οδού Μοργκ», του μοναδικού Εντγκαρ Αλαν Πόε, ή του εκπληκτικού «Μη μιλήσεις σε κανέναν» του Χάρλαν Κόμπεν. Δύο βιβλία με αξεπέραστη πλοκή που απογειώνουν είτε το κεφαλαιώδες ερώτημα χιλιάδων αστυνομικών βιβλίων «ποιος διέπραξε το φόνο;» είτε ανατρέπουν κάθε λογική και αφήνουν τον αναγνώστη με ανοιχτό το στόμα. Μεγάλη φιλοδοξία του Κινγκ αναμφίβολα.
Το μυθιστόρημα ξεκινάει όπως ξεκινούν τα εκατοντάδες καθαρόαιμα αμερικανικά αστυνομικά. Ενας ιδιαιτέρως απεχθής βιασμός και φόνος ενός παιδιού και ένας βασικός ύποπτος υπεράνω υποψίας με ένα άλλοθι πιο γερό κι από το φράγμα του Χούβερ. Ενας καθηγητής φιλολογίας και παράλληλα προπονητής μπέιζμπολ (δυστυχώς, αυτό το άθλημα δεν το αποφύγαμε ούτε εδώ), έντιμος οικογενειάρχης με σύζυγο και δύο κόρες, που συλλαμβάνεται μέσα στο γήπεδο μπροστά σε χίλιους εξακόσιους συμπολίτες του και η ζωή του καταστρέφεται σε μια στιγμή. Για την αστυνομία είναι αδιαμφισβήτητα ο θύτης χάρη σε πολλές μαρτυρίες και αποδεικτικά στοιχεία, παρά το ακλόνητο άλλοθι που προβάλλει ο ίδιος. Η υπόθεση θυμίζει πραγματικά βιβλίο του Χάρλαν Κόμπεν και ο Κινγκ πλέκει καλά το αστυνομικό μυστήριο. Ποια θα είναι η λύση; Ενας σωσίας; Μπορεί ένας άνθρωπος να βρίσκεται σε δύο διαφορετικά μέρη την ίδια στιγμή; Μπορούν δύο άνθρωποι να έχουν ακριβώς τα ίδια αποτυπώματα και το ίδιο DNA; Ή η λύση βρίσκεται στο υπερφυσικό; Εκεί όπου ο Κινγκ παίζει στην έδρα του και ουσιαστικά δεν έχει αντίπαλο; Οι σελίδες φεύγουν σαν νερό και προβλέπω μεγάλα ξενύχτια από τον αναγνώστη που θα το πιάσει στα χέρια του.
Η ζυγαριά
Ενας άνθρωπος που, ενώ τρώει κανονικά, χάνει συνεχώς βάρος. Αυτή ήταν μια ιδέα του Κινγκ πάνω στην οποία βασίστηκε κι έγραψε (με το ψευδώνυμο Ρίτσαρντ Μπάκμαν) το «Thinner» (ελληνικός τίτλος «Αδύνατος», εκδόσεις Κέδρος, 1997, εξαντλημένο, προσεχώς από εκδόσεις Κλειδάριθμος). Φαίνεται πως αυτή η ιδέα ακόμα τριβέλιζε το μυαλό του συγγραφέα και αποφάσισε να την ξαναπαρουσιάσει, κάπως διαφορετικά είναι αλήθεια, στη νουβέλα «Εξύψωση». Το μέρος όπου διαδραματίζεται η ιστορία του Σκοτ Κάρι, ενός συνηθισμένου ανθρώπου, σχεδιαστή ιστοσελίδων, είναι το Καστλ Ροκ του Μέιν, αγαπημένη συγγραφικά τοποθεσία του Κινγκ. Ο Σκοτ όχι απλώς χάνει βάρος ανεξήγητα, αλλά η ζυγαριά δείχνει το ίδιο είτε φοράει ρούχα είτε όχι. Αρκεί αυτό για μια νουβέλα ή ένα μυθιστόρημα τρόμου-φαντασίας; Οταν το πιάνει ο Κινγκ στα χέρια του φυσικά, όμως εδώ ο ίδιος ο συγγραφέας δεν αρκείται σε αυτό το παράξενο φαινόμενο. Φαίνεται πως ο σκοπός του είναι διαφορετικός. Και είναι κυρίως πολιτικός και κοινωνικός. Ο Κινγκ βάζει τον ήρωά του να μαλώνει στην αρχή κι έπειτα να υπερασπίζεται δύο νεαρές γειτόνισσές του, ιδιοκτήτριες ενός μεξικανικού εστιατορίου, που έχουν παντρευτεί και η κλειστή κοινωνία της μικρής κωμόπολης του Μέιν τις αντιμετωπίζει εχθρικά και θέλει να τις αποβάλει από τους κόλπους της. Το σκηνικό θυμίζει πολύ άνετα και τις δικές μας προκαταλήψεις.
Εξαιρετικός ρυθμός
Πέρα από το θέμα, ο ρυθμός είναι εξαιρετικός, γνωστός Κινγκ, το ίδιο και οι διάλογοι όπως και η αγωνία για την τύχη του Σκοτ. Ενα μεγάλο κεφάλαιο του βιβλίου περιγράφει έναν αγώνα δρόμου (η νέα μόδα που έχει χτυπήσει και τη χώρα μας), σελίδες που θυμίζουν ένα άλλο βιβλίο του άλτερ έγκο του Κινγκ, του Ρίτσαρντ Μπάκμαν, το «The Long Walk» («Η μακριά πορεία», εκδόσεις Κέδρος, 1997, εξαντλημένο, προσεχώς από εκδόσεις Κλειδάριθμος) ανυπέρβλητο έργο του Κινγκ, ένα από τα κρυφά αριστουργήματά του.
Στίβεν Κινγκ λοιπόν, μοντέρνος, σύγχρονος, εναρμονισμένος με το κλίμα της εποχής, πάντοτε παρών χάρη στις εκδόσεις Κλειδάριθμος, που έχουν αναλάβει το τιτάνιο έργο της κυκλοφορίας όλων των βιβλίων του, παλαιότερων και καινούργιων, στα ελληνικά σε νέες μεταφράσεις και προσεγμένες εκδόσεις.
Οι εκπλήξεις, όμως, από τις εκδόσεις Κλειδάριθμος δεν σταματούν εδώ. Παράλληλα με τις κανονικές εκδόσεις των τριών βιβλίων κυκλοφόρησε και μια ειδική έκδοση σε περιορισμένο αριθμό αντιτύπων που περιλαμβάνει και τα τρία έργα με άλλο, πιο πολυτελές δέσιμο και κουτί/κασετίνα. Ειλικρινά, δεν μπορώ να φανταστώ καλύτερο δώρο για τις γιορτές σ’ έναν αναγνώστη/φαν του Στίβεν Κινγκ, και γνωρίζω πολύ καλά πως στη χώρα μας δεν είναι λίγοι· αντιθέτως.
Τα τρία νέα βιβλία του Στίβεν Κινγκ που κυκλοφόρησαν πρόσφατα στα ελληνικά είναι οι «Ωραίες κοιμωμένες» (γραμμένο μαζί με τον γιο του, Οουεν Κινγκ, μτφρ. Μιχάλης Μακρόπουλος, σελ. 944), το «The Outsider – Ο ξένος» (μτφρ. Γιώργος Μαραγκός, σελ. 672) και η νουβέλα «Εξύψωση» (μτφρ. Εφη Τσιρώνη, σελ. 176).
* Το τελευταίο βιβλίο του Δημήτρη Μαμαλούκα, «Τα πλαστά χαρτονομίσματα», κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κέδρος.