Γ. ΣΟΜΕΡΣΕΤ ΜΟΜ
Το βαμμένο πέπλο
Πρόλογος: Σταύρος Ζουμπουλάκης
μτφρ.: Τρισεύγενη Παπαϊωάννου
εκδ. Μεταίχμιο
σελ. 318
Τίποτε πιο απολαυστικό από το να διαβάζεις ένα μυθιστόρημα γραμμένο από συγγραφέα της κλάσης του Σόμερσετ Μομ. «Το βαμμένο πέπλο», που επανεκδόθηκε το 2018 στη σειρά «Μεγάλες αφηγήσεις» (υπεύθυνος Δημήτρης Στεφανάκης) των εκδόσεων Μεταίχμιο, είναι από τα γνωστά έργα του Μομ – χωρίς όμως να ανήκει στο βαρύ πυροβολικό του όπως το ογκώδες «Ανθρώπινη dουλεία» (1915) ή το ώριμο, και πιο φιλοσοφικό, «Η κόψη του ξυραφιού» (1944). Ωστόσο, είναι Μομ 100%, με τρεις κινηματογραφικές μεταφορές στην ιστορία του σινεμά. Πιο πρόσφατη αυτή του 2006 με τη Ναόμι Γουότς και τον Εντουαρντ Νόρτον. Η πρώτη που ενσάρκωσε την ηρωίδα του Μομ, την Κίτι Φέιν, ήταν η Γκρέτα Γκάρμπο το 1934. Το 1957 έγινε μια δεύτερη μεταφορά, με πρωταγωνίστρια την Ελινορ Πάρκερ.
Δεν εκπλήσσει που αυτό το βιβλίο είναι ιδανικό για κινηματογραφική μεταφορά, καθώς τα έχει, λίγο – πολύ, όλα. Πρώτα απ’ όλα μια ηρωίδα, που μεταμορφώνεται ψυχικά. Εξοχους ανδρικούς ρόλους, αντίζηλους με παντελώς διαφορετική προσωπικότητα. Και ένα εξωτικό περιβάλλον, το αποικιοκρατικό Χονγκ Κονγκ του 1920. Θα μπορούσε να είναι ένα μελό που θα το έσβηνε ο χρόνος, αλλά ο Σόμερσετ Μομ έχει μοναδικό χάρισμα να προσφέρει τις μεγάλες αντιστίξεις με εξαιρετική καλαισθησία. Οσο και να θεωρείται «ντεμοντέ» η αφηγηματική λογοτεχνία της περιόδου 1890 – 1950, παραμένει αξεπέραστη. Και ο Μομ είναι ένας εξέχων εκπρόσωπος του είδους και αγαπήθηκε από το διεθνές κοινό με πάθος.
Η παιδεία και η ευφυΐα του αντανακλώνται όχι μόνο στο θέμα, αλλά στους χαρακτήρες και τους απολύτως φυσικούς διαλόγους στο «Βαμμένο πέπλο». Το πέπλο αποσύρει σταδιακά και μεταφορικά από το πεδίο της όρασής της η ηρωίδα, η Κίτι Φέιν, που με ένα συμβατικό γάμο είχε βρεθεί στο Χονγκ Κονγκ ακολουθώντας τον βακτηριολόγο σύζυγό της. Πίσω στην Αγγλία είχε αφήσει ένα ασφυκτικά συντηρητικό και πνευματικά ρηχό περιβάλλον, του οποίου και η ίδια ήταν μέρος. Στο Χονγκ Κονγκ, παρασύρεται από τη γοητεία ενός φιλόδοξου Αγγλου και προχωρεί σε εξωσυζυγική σχέση πιστεύοντας στην τιμιότητα των προθέσεων του εραστή της.
Οταν όμως ο σύζυγός της, της ζητεί να τον ακολουθήσει σε μια απομακρυσμένη κινεζική επαρχία που αποδεκατίζεται από επιδημία χολέρας, κλονίζεται. Ο σύζυγός της γνωρίζει τη μοιχεία και εμμέσως την προσκαλεί ώστε να προσβληθεί η ίδια από χολέρα και να τιμωρηθεί. Εν τω μεταξύ, η Κίτι διαπιστώνει τη ρηχότητα του εραστή της και αποφασίζει σαν υπνωτισμένη να ακολουθήσει τον σύζυγό της. Εκεί, αποσπασμένη σε άλλον κόσμο, έρχεται σε επαφή με την ηγουμένη και τις μοναχές ενός καθολικού μοναστηριού. Σταδιακά, απεκδύεται του πέπλου και αποζητεί τον εαυτό της.
Αυτή η φαινομενικά απλοϊκή ιστορία μετατρέπεται από τον Σόμερσετ Μομ σε μία ιστορία προσωπικής μετάλλαξης με πολύ λεπτούς ψυχικούς κραδασμούς. Οι διάλογοι είναι έξοχοι. Η ελληνική έκδοση ευτύχησε στη μετάφραση της Τρισεύγενης Παπαϊωάννου (που συνέβαλε στην αδιάκοπη ροή της ανάγνωσης με πρόσθετη ευχαρίστηση από τα ωραία ελληνικά) και εμπλουτίστηκε με πρόλογο του Σταύρου Ζουμπουλάκη, ο οποίος εστιάζει κυρίως στο θέμα της ψυχικής μεταμόρφωσης της ηρωίδας, που σταδιακά μετακινείται από την κοσμική και κούφια ζωή στην αναζήτηση του εαυτού της και στην αξία της προσφοράς.
Με «Το βαμμένο πέπλο» επιθύμησα να ξαναδιαβάσω τα βιβλία του Σόμερσετ Μομ όπως και άλλα από τις πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα, εκείνα τα μυθιστορήματα που δεν τα αφήνεις αν δεν τα τελειώσεις.