«Θα προτιμούσα να με ξεχάσουν ως καλλιτέχνη. Και ύστερα να με ανακαλύψουν ξανά σε μια άλλη εποχή της ανθρωπότητας». Είναι μια από τις επιθυμίες του μεγάλου Aμερικανού εικαστικού Μπιλ Βαϊόλα (1951), που παρουσιάζει μια από τις πιο σημαντικές εκθέσεις της χρονιάς στη Βασιλική Ακαδημία Τεχνών στο Λονδίνο με τίτλο «Life, Death, Ribirth». Δεν είναι μονάχα 12 δικά του βίντεο στο αφιέρωμα αλλά και 15 μικρά σχέδια του Μιχαήλ Αγγέλου (1475-1564), σε ένα απρόσμενο συνταίριασμα που άλλους ξένισε και άλλους κέντρισε. Με όλα αυτά κατά νου, πέρασα την κεντρική πύλη του κτιρίου της Royal Academy ένα πρωινό του Φεβρουαρίου με πραγματικά κακό καιρό. Η πυκνή βροχή και ο ισχυρός αέρας με έκαναν να αισθανθώ αμέσως θαλπωρή στο εσωτερικό του μουσείου αλλά και τεράστια περιέργεια για μια οπτική σύνθεση δύο καλλιτεχνών που έχουν γεννηθεί με πολλούς αιώνες απόσταση μεταξύ τους.
Οι κριτικοί ήταν μάλλον διχασμένοι. Κάποιοι εξ αυτών θεώρησαν ότι είχε τεράστιο ενδιαφέρον να αναζητάς την πνευματικότητα στην εποχή του χαρτιού και στην εποχή της οθόνης, ενώ άλλοι βρήκαν πως η μείξη ήταν ανεπιτυχής και εντέλει μειώνει και τους δύο καλλιτέχνες. Μπήκα μέσα στο σκοτάδι της έκθεσης και αφέθηκα στην αργή κίνηση των βίντεο του Βαϊόλα, σαν να επιβραδύνεται ξαφνικά ο χρόνος, και ύστερα παρατηρούσα προσεκτικά τις απίθανες λεπτομέρειες των σχεδίων του Μιχαήλ Αγγέλου. Κοινός παρονομαστής, το θνητό σώμα που εξαϋλώνεται, η διαχρονία της ψυχής και του πνεύματος. Προσωπικώς το κατευχαριστήθηκα και χάρηκα την τολμηρή ιδέα της έκθεσης αυτής.
Η αίσθησή μου είναι πως δεν ήμουν η μοναδική που αισθανόταν την ευχαρίστηση αυτή. Ενα από τα πράγματα που απολαμβάνει κανείς στο εξωτερικό είναι οι fellow viewers και η ευγένειά τους. Μια τυχαία ομάδα ανθρώπων, όλων των ηλικιών, φυλών και εθνικοτήτων, επισκέπτεται μια έκθεση και την απολαμβάνουν όλοι μαζί, χωρίς η παρουσία του ενός να εμποδίζει τον άλλον, σαν να μοιράζονται σιωπηλά και με συναίνεση μια ωραία εμπειρία. Με άλλο κουράγιο βγήκα έξω στη λονδρέζικη κακοκαιρία με προορισμό την Tate Modern και τη μεγάλη αναδρομική του Πιερ Μπονάρ (1867-1947).
Και από τα μουντά γκρίζα χρώματα του Τάμεση και του ουρανού, ξαφνικά τα μάτια μου γέμισαν από τα έντονα χρώματα του Γάλλου ζωγράφου. Είναι ένα χορταστικότατο αφιέρωμα που μπορεί να σου θεραπεύσει την ψυχή αν είσαι μακριά από τον ήλιο και να σου δημιουργήσει νοσταλγία για το θέρος, τις πορτοκαλιές, την απόλαυση ενός λουτρού. Οι ιαματικές εικόνες του Μπονάρ, με τη νότια όχθη του Λονδίνου να φιγουράρει από τα τζάμια, ήταν άλλη μια εικαστική αντίθεση, που πήρα μαζί λίγο πριν μπω στο αεροπλάνο για την Αθήνα.