ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ – ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ
Mε τις πρώτες δημοσκοπήσεις να δείχνουν ότι τα δύο βασικά κόμματα του Ευρωκοινοβουλίου, το κεντροδεξιό Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα και οι Σοσιαλιστές δεν θα μπορούν να σχηματίσουν πλειοψηφία, η προσοχή όλων στρέφεται στο κόμμα των Φιλελευθέρων. Το ALDE φαίνεται να ενισχύεται και να είναι απαραίτητο για τον σχηματισμό πλειοψηφίας στη νέα Ευρωβουλή όπου οι ευρωσκεπτικιστές αναμένεται να είναι το κόμμα που θα έχει τη μεγαλύτερη αύξηση. «Οπως φαίνεται στην επόμενη Ευρωβουλή δεν θα υπάρξει πλειοψηφία χωρίς εμάς», λέει ο επικεφαλής των Φιλελευθέρων, Γκι Φερχόφστατ, πρώην πρωθυπουργός του Βελγίου και βασικός διαπραγματευτής για το Brexit από την πλευρά του Ευρωκοινοβουλίου. «Θα το χρησιμοποιήσουμε αυτό σαν μοχλό πίεσης», λέει ο Βέλγος πολιτικός σε συνέντευξή του στην «Κ», τονίζοντας ότι αυτές οι ευρωεκλογές είναι «η τελευταία ευκαιρία της Ευρώπης».
«Μετά το Brexit έχουμε δει στις χώρες μια αύξηση του ευρωπαϊκού αισθήματος, όχι υπέρ της Ευρωπαϊκής Eνωσης ως θεσμού, αλλά της Ευρώπης», λέει ο ίδιος και επισημαίνει ότι τα ευρωσκεπτικιστικά κόμματα δεν μιλάνε πλέον για έξοδο από την Ε.Ε. όπως έλεγε η Μαρίν Λεπέν στη Γαλλία ή ο Γκερτ Βίλντερς στην Ολλανδία πριν από 4-5 χρόνια. Τώρα πλέον μιλάνε για παραμονή στην Ε.Ε. και καταστροφή της από μέσα. «Αυτό έγινε γιατί ο κόσμος πλέον λέει ότι μπορεί να είμαστε κριτικοί απέναντι στην Ε.Ε. αλλά δεν είμαστε χαζοί σαν τους Αγγλους για να βγούμε από την Ενωση», αναφέρει ο κ. Φερχόφστατ.
Το βασικό πρόβλημα που προβάλλουν οι ευρωσκεπτικιστές, σύμφωνα με τον Βέλγο πολιτικό, είναι η μετανάστευση, καθώς το θέμα της ευρωκρίσης δεν υπάρχει στην ατζέντα κανενός κόμματος. «Η ειρωνεία στο θέμα της μετανάστευσης είναι ότι το βασικό πρόβλημα βρίσκεται στο ότι δεν υπάρχει αρκετή Ευρώπη για να το διαχειριστεί.
Δεν έχει γίνει η αναθεώρηση του Δουβλίνου, δεν υπάρχει ακόμα ευρωπαϊκή ακτοφυλακή, ούτε σύστημα που θα απορροφάει οικονομικούς μετανάστες», λέει ο κ. Φερχόφστατ. «Στην πραγματικότητα με περισσότερη Ευρώπη θα λυνόταν πιο εύκολα το μεταναστευτικό», αναφέρει χαρακτηριστικά.
Γι’ αυτόν οι βασικές προτεραιότητες βρίσκονται στη δημιουργία ενός ευρωπαϊκού στρατού. «Πραγματικού στρατού», τονίζει, που δεν θα είναι μέρος ενός εθνικού στρατού. Επίσης, είναι υπέρ της δημιουργίας μιας ευρωπαϊκής ακτοφυλακής – κάτι που αναμένεται να γίνει πραγματικότητα στο τέλος του έτους έτσι και αλλιώς, αλλά θέτει ως βασικό πρόβλημα της Ε.Ε. την ανάγκη ομοφωνίας για μια σειρά από θέματα. «Η ομοφωνία πρέπει να καταργηθεί», λέει ο ίδιος καθώς ο όρος αυτός μπλοκάρει μια σειρά από αποφάσεις, κυρίως στα θέματα εξωτερικής πολιτικής που είναι απαραίτητη. «Γίνεται σε μια οικογένεια οι αποφάσεις να παίρνονται πάντα με ομοφωνία;», αναρωτιέται ο ίδιος.
Ο κ. Φερχόφστατ είναι ξεκάθαρα υπέρ του να υπάρχουν κυρώσεις στα κράτη-μέλη που δεν θα σέβονται τις βασικές ευρωπαϊκές αξίες, όπως το κράτος δικαίου, και αυτό να έχει επιπτώσεις στον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό. «Πρέπει να κρατήσουμε τις αξίες μας στην Ενωση και δεν μπορούμε να διαιρεθούμε περισσότερο στο θέμα αυτό».
Οσον αφορά την Ευρωζώνη για τον ίδιο είναι ιδιαίτερα σημαντικό να υπάρχει ένα ευρωομόλογο ή κάτι ανάλογο όχι απαραίτητα συνδεδεμένο με το δημόσιο χρέος των χωρών αλλά που να μπορεί να χρησιμοποιείται σε διεθνείς συναλλαγές στις αγορές όπως το δολάριο. «Αν κοιτάξει κανείς τη θέση του δολαρίου και του ευρώ στις κεφαλαιαγορές, το ευρώ έχει μόλις το ένα τρίτο των επενδύσεων σε σχέση με το δολάριο».
Διπλή αποτυχία
Oσον αφορά την Ελλάδα ο κ. Φερχόφστατ τονίζει πως υπάρχει ακόμα χώρος για διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις. «Πάντα έβρισκα ότι δεν έχουν γίνει αρκετά στην Ελλάδα», λέει ο Βέλγος πολιτικός επισημαίνοντας ότι από τη μια οι θεσμοί επικεντρώθηκαν στη διόρθωση των αριθμών και όχι στις πραγματικές μεταρρυθμίσεις, «τα νούμερα έπρεπε να βγαίνουν άσχετα αν κόβονταν περαιτέρω συντάξεις ή αυξάνονταν οι φόροι», αναφέρει χαρακτηριστικά, ενώ από την άλλη οι Ελληνες πολιτικοί θέλησαν να κρατήσουν το πελατειακό σύστημα ζωντανό αποφεύγοντας να κάνουν βασικές μεταρρυθμίσεις, όπως άνοιγμα επαγγελμάτων. «Στην Ελλάδα απέτυχαν και οι δύο».
Για τον ίδιο, βασικό πρόβλημα παραμένει ότι η διακυβέρνηση της Ευρωζώνης είναι διακρατική. «Ενα μικρό κόμμα σε μία κυβέρνηση ενός κράτους-μέλους της Ευρωζώνης μπορεί να βάλει βέτο και να κάνει όλο το σύστημα να καταρρεύσει», λέει ο ίδιος φέρνοντας ως παράδειγμα το ακροδεξιό φινλανδικό κόμμα «Αληθινοί Φινλανδοί», που το 2015 δεν ήθελε να συμμετάσχει στο τρίτο πρόγραμμα διάσωσης για την Ελλάδα. «Δεν μπορείς να κυβερνήσεις την Ευρώπη διακρατικά γιατί πάντα επικρατούν τα συμφέροντα μερικών κρατών-μελών», τονίζει ο ίδιος. «Το σύστημα δεν το αλλάξαμε».
Το Brexit
Σε ερώτηση κατά πόσον κατευθυνόμαστε σε άτακτο Brexit στις 29 Μαρτίου, ο ίδιος δεν μπορούσε να απαντήσει. «Οπως είδαμε και με την περίπτωση της Ελλάδας, οι αποφάσεις στην πολιτική παίρνονται πάντα τελευταία στιγμή», λέει θέτοντας το ερώτημα αν οι πολιτικοί παίρνουν ποτέ αποφάσεις βασιζόμενοι σε μελλοντικό χρονοδιάγραμμα. Το Brexit, εκτός από το να ενώσει τους Ευρωπαίους αντί να τους χωρίσει, έδειξε και την αδυναμία του βρετανικού πολιτικού συστήματος να ξεπεράσει τις κομματικές του αγκυλώσεις. «Αυτό που αναμένει κανείς όταν μία χώρα βρίσκεται σε τέτοια κρίση, είναι να βρεθούν τα δύο βασικά κόμματα και να συνεργαστούν», λέει και τονίζει ότι στη Μ. Βρετανία το βασικό θέμα παραμένει η κόντρα μεταξύ Συντηρητικών και Εργατικών πρωτίστως, και δευτερευόντως η συνεργασία τους που θα μπορούσε να βοηθήσει σε μία καλύτερη συμφωνία στο Brexit.