Σοκάρουν οι εγκληματικές ευθύνες για την εκατόμβη των νεκρών που κάηκαν αβοήθητοι στο Μάτι, έτσι όπως καταγράφονται στο εισαγγελικό πόρισμα, προϊόν επίπονης αξιολόγησης για μήνες μιας τεράστιας σε μέγεθος δικογραφίας, που αντιστοιχεί στη βιβλική καταστροφή και αποτυπώνει την απόλυτη ανυπαρξία του κρατικού μηχανισμού και στην πρόληψη και στην αντιμετώπιση της πυρκαγιάς.
Το πόρισμα των εισαγγελέων, μνημείο κατάρρευσης των κρατικών υπηρεσιών, που διέπραξαν λάθη και μόνον λάθη, παραλείψεις και εγκληματικές ενέργειες, καταγράφει τους υπευθύνους, εκείνους που φέρουν ακεραία την ευθύνη για τον μαρτυρικό θάνατο τόσων αθώων ανθρώπων.
Η παραδοχή των εισαγγελέων ότι οι άνθρωποι στο Μάτι θα μπορούσαν να σωθούν και μόνοι τους, χωρίς οργανωμένο σχέδιο εκκένωσης, αρκεί κάποιος να είχε σηκώσει το τηλέφωνο και να είχε ειδοποιήσει, όχι μόνο σοκάρει αλλά και συγκλονίζει.
Η Πολιτική Προστασία
«Εάν είχε κατ’ ελάχιστον λειτουργήσει το σύστημα Πολιτικής Προστασίας», γράφουν οι εισαγγελείς, «και είχε ενεργοποιηθεί ένας μηχανισμός ενημέρωσης – προειδοποίησης των κατοίκων των περιοχών που απειλούνταν, εκείνοι θα είχαν τον χρόνο να απομακρυνθούν πριν πλησιάσει η φωτιά ή ο καπνός και το θερμικό φορτίο ακόμη και με ίδια μέσα και όχι απόλυτα οργανωμένα ή να λάβουν μέτρα αυτοπροστασίας έγκαιρα και έτσι να αποτραπούν οι τραγικές συνέπειες για τη ζωή τους».
Ομως, η κατάρρευση του συστήματος Πολιτικής Προστασίας περιγράφεται σε τέτοια έκταση και σε τέτοιο βάθος, που αποτελεί κόλαφο για τη λειτουργία μιας χώρας στην Ευρωπαϊκή Ενωση, αφού δεν υπάρχει τίποτα που να έγινε σωστά. Το μπάχαλο που ακολούθησε μόλις εκδηλώθηκε η φονική πυρκαγιά, όπως το αποτυπώνουν οι εισαγγελείς, ήταν τέτοιας έκτασης, που ακόμα και τα υψηλόβαθμα στελέχη του Πυροσβεστικού Σώματος δεν ήξεραν ποια ήταν η έκταση της πυρκαγιάς, πού ήταν η φωτιά και ποιος ήταν ο επικεφαλής των επίγειων δυνάμεων!
«Είναι προφανές», αναφέρουν οι εισαγγελείς, «ότι δεν μπορεί να γίνει λόγος για επιχείρηση κατάσβεσης και διάσωσης ανθρώπων που κινδυνεύουν, όταν το βασικό κεντρικό συντονιστικό όργανο αγνοεί ποιος είναι ο επικεφαλής των επίγειων δυνάμεων, πού είναι η πυρκαγιά, πού έχει επεκταθεί, ποιος διαχειρίζεται τα εναέρια μέσα και ακόμη και αν υπάρχει πυρκαγιά».
Και παραθέτουν συγκλονιστικά στοιχεία για το αλαλούμ, τις τεράστιες ευθύνες του κρατικού μηχανισμού και των ανθρώπων που η πολιτεία τους εμπιστεύθηκε την προστασία της ανθρώπινης ζωής.
Το αλαλούμ που ακολούθησε μόλις εκδηλώθηκε η πυρκαγιά στο Μάτι ήταν τέτοιας έκτασης, σύμφωνα με τους εισαγγελείς, που ακόμα και τα υψηλόβαθμα στελέχη του Π.Σ. δεν ήξεραν ποια ήταν η έκταση της πυρκαγιάς, πού ήταν η φωτιά και ποιος ήταν ο επικεφαλής των επίγειων δυνάμεων.
Οι εισαγγελείς (ο πρώην προϊστάμενος της Εισαγγελίας Πρωτοδικών Ηλίας Ζαγοραίος που ήταν επικεφαλής των ερευνών από την πρώτη στιγμή, ο Νίκος Φιστόπουλος και ο Κώστας Σπυρόπουλος), περιγράφουν μια πραγματική κόλαση για τους ανυπεράσπιστους ανθρώπους στο Μάτι, που προσπαθούσαν να ενημερωθούν αρχικά και να σωθούν όπως όπως από τη φλεγόμενη περιοχή, τη στιγμή που οι πλέον αρμόδιοι, οι επικεφαλής των κρατικών υπηρεσιών, δεν γνώριζαν ούτε τα στοιχειώδη, ποιος ήταν ο επικεφαλής για την κατάσβεση και είχαν απόλυτη άγνοια όλων των δεδομένων.
Αγνοια και σύγχυση
«Πλήρεις ήταν», αναφέρουν οι εισαγγελείς, «η σύγχυση και η άγνοια για την πραγματική κατάσταση και την εικόνα του μετώπου της πυρκαγιάς στους διάφορους οικισμούς, καθώς δεν γνώριζαν ποιος ήταν κάθε χρονική στιγμή ο επικεφαλής των δυνάμεων στο πεδίο της πυρκαγιάς».
Και συνεχίζουν τονίζοντας ότι «αγνοούσαν σε ποια πυρκαγιά ήταν επικεφαλής ο διοικητής Ανατολικής Αττικής Αρχιπύραρχος Χαράλαμπος Χιώνης και ειδικότερα, για τα εναέρια μέσα, αγνοούσαν ακόμα και ποιος ήταν ο αξιωματικός του Πυροσβεστικού Σώματος, που διαχειριζόταν τα εναέρια μέσα στην περιοχή του Νταού Πεντέλης»!
Βεβαίως, οι εισαγγελείς που επιρρίπτουν ακεραία την ευθύνη στη Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας, το Πυροσβεστικό Σώμα, την Περιφέρεια και τους δήμους, δεν αφήνουν έξω από το κάδρο των ευθυνών την πολιτική ηγεσία του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη και προσωπικά τον τότε υπουργό Νίκο Τόσκα.
Και μπορεί να μην έχουν δικαίωμα εκ του νόμου να ασχοληθούν με τυχόν ευθύνες του, αυτό το δικαίωμα το έχει η Βουλή, όπου έχει διαβιβαστεί η σχετική δικογραφία αμέσως μετά τις μηνύσεις των συγγενών των θυμάτων, αλλά στο εισαγγελικό πόρισμα, εμμέσως πλην σαφώς, επιρρίπτονται ευθύνες στον τότε υπουργό, αφού οι εισαγγελείς αναφέρουν πως είχε ενημέρωση για όλα.
Ειδικότερα οι εισαγγελείς, αφού κάνουν λόγο με λεπτομέρειες για τις αρχικές ενημερώσεις από τον τότε αρχηγό της Πυροσβεστικής και τον Γενικό Γραμματέα της Πολιτικής Προστασίας προς τον κ. Τόσκα, σημειώνουν ότι στη συνέχεια πήγαν στο γραφείο του διοικητή του ΕΣΚΕ, προκειμένου να λάβουν περισσότερες πληροφορίες και στη συνέχεια έδωσαν εντολή να μεταβούν επιπλέον δυνάμεις και εναέρια μέσα στο συμβάν.
Και καταλήγουν: «Για το συγκεκριμένο θέμα συνολικά υπήρξε άμεση ενημέρωση του υπουργού Προστασίας του Πολίτη και του Γενικού Γραμματέα Πολιτικής Προστασίας. Σε κάθε χρονική φάση υπήρχε άμεση ενημέρωση του υπουργού Προστασίας του Πολίτη και του Γενικού Γραμματέα…».
Αδιαφορία
Βεβαίως, στο πολυσέλιδο πόρισμά τους, οι εισαγγελείς αναφέρονται σε πρωτοφανή περιστατικά εγκληματικής αδιαφορίας προς τους πολίτες από δημοσίους υπαλλήλους, πυροσβέστες και λοιπούς, στους οποίους απευθύνονταν οι πανικόβλητοι κάτοικοι στο Μάτι για να βρουν καθοδήγηση και να μάθουν τι συμβαίνει. Καταγράφονται διάλογοι ντροπιαστικοί για κρατικές υπηρεσίες, όπως στο 199, όπου υπάλληλοι αρνούνται να δώσουν πληροφορίες και προτείνουν στους καιόμενους πολίτες να πάρουν το 100.
Υπάρχουν όμως και αξιωματικοί του Πυροσβεστικού Σώματος που έχουν ξεπεράσει κάθε όριο. Ενδεικτική η παράθεση συνομιλίας αξιωματικού του Π.Σ. με τον αξιωματικό υπηρεσίας του 199, όταν του είπε χαρακτηριστικά για τους κατοίκους που κινδύνευαν στην Κινέτα: «Τώρα να καούν για να βάλουν μυαλό ρε φίλε… Ναι μπορεί να έχουμε πενήντα νεκρούς για πλάκα για τον κάθε βλάκα τώρα, τα όρνια να μείνουν εκεί…».
Ευθύνη της Δούρου να διατάξει την εκκένωση
Με το εισαγγελικό πόρισμα να κονιορτοποιεί κάθε επιχείρημα που προβλήθηκε από κυβερνητικής πλευράς για την αντιμετώπιση της φονικής πυρκαγιάς, όπως ότι η αυθαίρετη δόμηση συνέβαλε πρωτίστως στην εκατόμβη των νεκρών ή ότι υπήρξε οργανωμένο σχέδιο εμπρηστών, οι εισαγγελείς δεν αφήνουν εκτός κάδρου ευθύνης ούτε την περιφερειάρχη Ρένα Δούρου.
Το κλείσιμο της Μαραθώνος είχε ως «συνέπεια να δημιουργηθεί απόλυτη συμφόρηση στους στενούς δρόμους και τελικά οι άνθρωποι να εγκλωβιστούν εκεί», αναφέρει το πόρισμα.
Στο πολυσέλιδο πόρισμά τους, δεν γίνεται καμία αναφορά στα περί αυθαιρέτου δομήσεως, ενώ για την έναρξη της φωτιάς οι εισαγγελείς καταλήγουν ότι ξεκίνησε από την περιοχή του Νταού Πεντέλης, όταν ένας εγκληματικά ασυνείδητος πολίτης, που διώκεται για εμπρησμό, έβαλε φωτιά. Η πυρκαγιά αυτή που δεν αντιμετωπίστηκε, έφθασε να κατακάψει ανθρώπους και περιουσίες.
Κανένα περιθώριο
Σε ό,τι αφορά ποιος είχε την ευθύνη να διατάξει την εκκένωση της περιοχής, οι εισαγγελείς δεν αφήνουν περιθώρια στην κ. Δούρου. Αναφέρουν, αφού αξιολογούν τις προβλέψεις του νόμου, τις αρμοδιότητες της Περιφέρειας, το τι πράγματι έκανε η Περιφέρεια τις δραματικές στιγμές της βιβλικής καταστροφής και καταλήγουν στο ότι η Ρένα Δούρου είχε την ευθύνη της εκκένωσης των περιοχών ύστερα από εισήγηση των αρμοδίων υπηρεσιών.
«Η λήψη της απόφασης», αναφέρουν οι εισαγγελείς, «για την οργανωμένη απομάκρυνση των πολιτών αποτελεί ευθύνη των κατά τόπους δημάρχων οι οποίοι έχουν τον συντονισμό του έργου Πολιτικής Προστασίας…» και διευκρινίζουν ότι «όταν η εξελισσόμενη ή επικείμενη καταστροφή μπορεί να επηρεάσει πάνω από έναν δήμο, η απόφαση λαμβάνεται από τον αρμόδιο περιφερειάρχη, ο οποίος μπορεί να εξουσιοδοτήσει σχετικώς τον οικείο αντιπεριφερειάρχη».
Στη Μαραθώνος
Παράλληλα, στο εισαγγελικό πόρισμα καταγράφεται ως εγκληματική η ενέργεια να κλείσει η Λεωφόρος Μαραθώνος και να εγκλωβιστούν εκατοντάδες άνθρωποι που οδηγήθηκαν προς το Μάτι, από τους οποίους πολλοί βρήκαν τραγικό θάνατο.
«Αποτέλεσμα όλων των ανωτέρων, είναι το συμπέρασμα των εισαγγελέων για το κλείσιμο της Μαραθώνος, ήταν τελικά να εισέλθει μεγάλος αριθμός οχημάτων στο Μάτι, πλέον αυτών που υπήρχαν ήδη και κινούνταν εκεί, όταν οι κάτοικοι άρχισαν να κινούνται πανικόβλητοι για να απομακρυνθούν. Ετσι η κίνηση πλέον γινόταν άτακτα, με συνέπεια να δημιουργηθεί απόλυτη συμφόρηση στους στενούς δρόμους και τελικά οι άνθρωποι να εγκλωβιστούν εκεί».