«Μέχρι τον Μάρτιο του 2017 θα ληφθούν οι πολιτικές αποφάσεις για τη Β΄ και Γ΄ Λυκείου, εθνικό απολυτήριο, κατάργηση Πανελληνίων και αναμόρφωση των πρώτων ετών των ΑΕΙ». Ηταν 9 Δεκεμβρίου 2016, κατά τη συζήτηση στη Βουλή για τον κρατικό προϋπολογισμό, όταν ο υπουργός Παιδείας Κώστας Γαβρόγλου έκανε την παραπάνω δήλωση. Την περασμένη Πέμπτη, Μάρτιος επίσης αλλά του… 2019, ο υπουργός παρουσίασε το τελικό κείμενο για τη νέα Γ΄ Λυκείου και το εξεταστικό σύστημα εισαγωγής στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, το οποίο είναι οι Δέσμες. Ενα σύστημα που καθιερώθηκε επί ΠΑΣΟΚ το 1983 και περιορίζει τις επιλογές των υποψηφίων. Οσο για την εξαγγελία περί ελεύθερης πρόσβασης, τα στοιχεία του 2018 δείχνουν ότι οι θέσεις δεν θα ξεπεράσουν τις 100, σε τμήμα με βάση πέριξ του 4,5.
Ειδικότερα, με το νέο σύστημα που θα εφαρμοστεί για πρώτη φορά το 2020:
• Τα εξεταζόμενα μαθήματα θα είναι τέσσερα όπως και τώρα σε κάθε επιστημονικό πεδίο και οι υποψήφιοι θα μπορούν να δηλώσουν σχολές μόνο από ένα επιστημονικό πεδίο. Χάνουν δηλαδή τη δυνατότητα να δηλώσουν σχολές από ένα δεύτερο πεδίο.
• Οι υποψήφιοι θα εξετάζονται στα ίδια, τέσσερα μαθήματα δύο φορές· τον Μάιο για το απολυτήριο και τον Ιούνιο για τα ΑΕΙ.
• Για τις εξετάσεις για το απολυτήριο, τα σχολεία θα χωριστούν σε ομάδες ανά Διεύθυνση Εκπαίδευσης και τα θέματα θα προετοιμάζονται από ομάδα διδασκόντων όλων των σχολείων. Το τελικό διαγώνισμα θα προκύπτει έπειτα από κλήρωση ομάδας θεμάτων. Το σημείο αυτό εγείρει ανησυχίες ως προς την τήρηση του αδιάβλητου της εισαγωγής και της ίσης μεταχείρισης των υποψηφίων διότι οι εξετάσεις για το απολυτήριο θα είναι εύλογα σε διαφορετικά θέματα για κάθε ομάδα σχολείων.
• Οι Πανελλαδικές Εξετάσεις θα διεξάγονται όπως σήμερα, με θέματα επιλεγμένα από την Κεντρική Επιτροπή Εξετάσεων.
• Μέσω ενός συστήματος δήλωσης 10 τμημάτων κατά την έναρξη της φοίτησης στη Γ΄ Λυκείου (τον Οκτώβριο), θα προκύπτουν τα τμήματα, στα οποία θα υπάρχουν θέσεις για να εισαχθούν υποψήφιοι μόνο με το απολυτήριο, χωρίς να συμμετάσχουν στις Πανελλαδικές Εξετάσεις. Αυτό θα συμβεί διότι τα συγκεκριμένα τμήματα δήλωσαν λιγότεροι υποψήφιοι από τις διατιθέμενες θέσεις, άρα είναι χαμηλής ζήτησης. Μελέτη του εκπαιδευτικού-αναλυτή Στράτου Στρατηγάκη, η οποία παρουσιάστηκε στην «Κ» στις 24/2/2019 και βασίστηκε στα στοιχεία των Πανελλαδικών του 2018, έδειξε ότι εάν οι σχολές που θα δηλώνουν οι υποψήφιοι είναι 10, οι θέσεις που θα προσφερθούν χωρίς εξετάσεις στους υποψηφίους, θα είναι λιγότερες από 100, σε τμήμα πρώην ΤΕΙ στη Ζάκυνθο με βάση εισαγωγής πέριξ του 4,5. Από την πλευρά του, ο κ. Γαβρόγλου υποστήριξε χθες ότι θα υπάρξουν θέσεις ελεύθερης πρόσβασης στο 5% των τμημάτων: με τα περυσινά δεδομένα, ο λόγος για περίπου 20 τμήματα πολύ χαμηλής ζήτησης, σε σύνολο 420.
Ο «πονοκέφαλος»
Σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», η αναζήτηση ενός συστήματος που να ικανοποιεί όσο το δυνατόν περισσότερο την εξαγγελία περί ελεύθερης πρόσβασης, ήταν ένας από τους «πονοκεφάλους» του επιτελείου του υπουργού Παιδείας. Επίσης, στο τελικό κείμενο απαλείφθηκαν τα σημεία που προκάλεσαν τις μεγαλύτερες αντιδράσεις, όπως η προσμέτρηση (κατά 10%) του βαθμού του απολυτηρίου (στον οποίο μετρούν οι βαθμοί των καθηγητών) στο σύνολο των μονάδων για την εισαγωγή στα ΑΕΙ (το 90% οι επιδόσεις στις Πανελλαδικές). Κάτι τέτοιο θα ενίσχυε τις πιέσεις των γονιών προς τους καθηγητές για υψηλότερους βαθμούς. Τελικά, οι εξαγγελίες ΣΥΡΙΖΑ για ένα νέο σύστημα αποδείχθηκαν άνθρακες.