Με τη συμμετοχή-ρεκόρ 439 συνέδρων -277 Ελλήνων και 162 ξένων- ξεκινά τη Δευτέρα 1 Οκτωβρίου τις εργασίες του το Θ’ Διεθνές Κρητολογικό Συνέδριο στην Ελούντα. Η λήξη του συνεδρίου στις 7 Οκτωβρίου αναμένεται ότι θα δει τις επιστημονικές ανακοινώσεις που θα γίνουν σε αυτό να ξεπερνούν τις 380.
Μια σύγκριση των αριθμών μιλάει εύγλωττα. Στο Α’ Διεθνές Κρητολογικό Συνέδριο -«πράξη ιδρυτική» του θεσμού των Διεθνών Κρητολογικών Συνεδρίων από την Εταιρεία Κρητικών Ιστορικών Μελετών-, που έγινε στο Ηράκλειο το 1961, στη Βασιλική του Αγίου Μάρκου και απετέλεσε σταθμό στην ανάπτυξη της έρευνας της ιστορίας, της αρχαιολογίας και της λαογραφίας της Κρήτης, είχαν λάβει μέρος 131 σύνεδροι (74 Ελληνες, 57 ξένοι) και είχαν γίνει 87 επιστημονικές ανακοινώσεις. Η επιστημονική συγκομιδή των Κρητολογικών Συνεδρίων, που ακολούθησαν ανά πενταετία, ανελλιπώς, δεν υστερεί έναντι των αριθμών. Στα σαράντα χρόνια λειτουργίας του θεσμού, πολλές από τις εκατοντάδες μελέτες που προστέθηκαν στον πλούτο των γνώσεών μας παρουσιάστηκαν στα Κρητολογικά Συνέδρια -στα Χανιά το 1966 και το 1986, στο Ρέθυμνο το 1971 και το 1991, στο Ηράκλειο, ξανά, το 1976 και το 1996, στον Αγιο Νικόλαο το 1981.
Στις δεκαετίες που πέρασαν από το πρώτο συνέδριο, το τοπίο στις κρητολογικές σπουδές έχει αλλάξει. Οι επιστημονικοί φορείς έχουν αυξηθεί και οργανωθεί, με κυριότερους το Πανεπιστήμιο Κρήτης, τις Εφορείες Αρχαιοτήτων, τις ξένες Αρχαιολογικές Σχολές – και μαζί τους έχουν πολλαπλασιαστεί τα βήματα επιστημονικού λόγου. Αυτό επιτείνει μάλλον παρά αναιρεί την ανάγκη να διατηρηθεί ο χαρακτήρας του Συνεδρίου ως ενός μεγάλου διεπιστημονικού φόρουμ, ενός ευρέος πεδίου συνάντησης ερευνητών όλων των περιόδων της Κρητικής προϊστορίας και ιστορίας. Η ανταπόκριση των ερευνητών που προσκλήθηκαν δείχνει να δικαιώνει αυτήν την επιλογή των οργανωτών του συνεδρίου – αλλά και να ενθαρρύνει την πρόβλεψη ότι τα Πεπραγμένα του Διεθνούς Κρητολογικού Συνεδρίου στην Ελούντα θα ξεπεράσουν την επίδοση των Πεπραγμένων του Συνεδρίου του 1996, που η μνημειώδης έκδοσή τους, πρόσφατα, αποτελεί κεντρικό σημείο αναφοράς για κάθε μελετητή στο μέλλον.
Απαντά, εντούτοις, στα «Χρονικά της Ζωής μου», μιλώντας για τη χαρά τού να συνθέτεις σε μια γλώσσα σχεδόν τελετουργική και υψηλού ύφους που επιβάλλεται μόνο του: «Δεν αισθάνεται κανείς να εξουσιάζεται από τη φράση, τη λέξη στην κυριολεξία της. (…) Ετσι, το κείμενο γίνεται για τον συνθέτη ένα υλικό αποκλειστικά φωνητικό».