Τι σημαίνει Βενετία; Σε αυτό το ερώτημα θα απαντήσει ο αρχιτέκτονας Στέλιος Κόης στην 58η Μπιε-νάλε της Βενετίας, ο οποίος μαζί με τον Ιταλό ντιζάινερ Αλεσάντρο Γκάλο ανέλαβαν την καλλιτεχνική διεύθυνση και τον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό του ιστορικού περιπτέρου της ιταλικής πόλης και καλούν τους επισκέπτες της έκθεσης να κάνουν μια διαδρομή πάνω σε… νερό.
«Ολο το περίπτερο είναι μια τεράστια επιφάνεια νερού», μας λέει ο Στέλιος Κόης και εξηγεί τον τρόπο με τον οποίο μια ειδική μεμβράνη θα καλύψει το εσωτερικό του περιπτέρου και θα γεμίσει με το υδάτινο στοιχείο, που είναι ταυτόσημο με τη Βενετία. «Οι επισκέπτες θα νιώθουν ότι θα περπατούν πάνω στο νερό ανάμεσα στις γνωστές μπρίκολες που χρησιμοποιούν οι γονδολιέρηδες για να δένουν τις βάρκες. Μόνο που οι δικές μας θα είναι έργα τέχνης φτιαγμένα από μάρμαρο, δίνοντας την αίσθηση του ξύλου».
Το περίπτερο είναι το παλαιότερο της διοργάνωσης και η Βενετία η μοναδική πόλη που έχει δικό της χώρο, τον οποίο διαχειρίζεται ο τοπικός δήμος, με σκοπό αρχικά να μεταφέρει στους επισκέπτες την ιδιαίτερη ατμόσφαιρα και κουλτούρα της ιταλικής πόλης. Στο περίπτερο, που θα ονομαστεί «Corpo Reale», τα συνήθως καλυμμένα παράθυρά του θα ανοίξουν ώστε οι θεατές να βλέπουν τι συμβαίνει εντός του και να εισέρχονται, σε μικρά γκρουπ, στο εσωτερικό «σώμα» του περιπτέρου, το οποίο είναι το ίδιο ένα έκθεμα, αλλά θα παρουσιάζει και άλλους καλλιτέχνες (Σίντιβαλ Φίλα, Φάμπιο Βιάλε, Φερζάν Ουζπετέκ, Λορέντζο Ντάντε Φερό, Mίρκο Μπορς, την ομάδα Plastique Fantastique), ανάμεσά τους και τον συνθέτη Γιώργο Κουμεντάκη με ένα μουσικό του έργο. «Δώσαμε έμφαση στην εμπειρία, στο βίωμα, της Βενετίας. Τα περίπτερα στην Μπιενάλε της τέχνης έχουν συνήθως ένα ρόλο σαν γκαλερί, με τον κάθε καλλιτέχνη να στέλνει ένα δικό του μήνυμα. Σε εμάς το ίδιο το περίπτερο είναι το έκθεμα και όλοι οι καλλιτέχνες που παρουσιάζουμε έχουν συνεργαστεί για να βγει ένα κοινό αποτέλεσμα, που πιστεύουμε ότι μεταδίδει το πνεύμα της πόλης. Εχει μια αρχιτεκτονική υπόσταση αυτό και γι’ αυτό το αναλάβαμε εμείς, δεν είμαι επιμελητής τέχνης», σημειώνει ο κ. Κόης.
Ο Στέλιος Κόης, καλλιτεχνικός διευθυντής του περιπτέρου της Βενετίας στην 58η Μπιενάλε.
Για τον ταλαντούχο Ελληνα αρχιτέκτονα που έχει ξεχωρίσει για την απλότητα και την αρμονία στις δημιουργίες του η αρχιτεκτονική, μας επισημαίνει, είναι συνυφασμένη με τον άνθρωπο και την εμπειρία. «Η αρχιτεκτονική χωρίς τον άνθρωπο και την εμπειρία είναι γλυπτική για μένα. Ενας χώρος μέσα στον οποίο δεν μπορεί να υπάρξει μέσα του ο άνθρωπος είναι ένα γλυπτό απλώς πολύ μεγάλης κλίμακας. Αρχιτέκτονας είναι για μένα εκείνος που μπορεί να δημιουργήσει κάτι μέσα στο οποίο ο άνθρωπος μπορεί να ζήσει, να νιώσει ευτυχισμένος», τονίζει προσθέτοντας ότι «πολλοί ξεχνούν ότι η αρχιτεκτονική είναι και τέχνη, δεν είναι μόνο επιστήμη, είναι ένας άλλος τρόπος σκέψης».
Οι δουλειές του
Η εξοχική κατοικία «Mirage» που σχεδίασε στην Τήνο το 2013, με την οπτική σύνδεση της ρέουσας πισίνας με τον θαλασσινό ορίζοντα, το δροσερό καφέ του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης, το ζαχαροπλαστείο «Γλυκιές αλχημείες» στην Κηφισιά, ο σχεδιασμός της έκθεσης Vanity στο Αρχαιολογικό Μουσείου Μυκόνου και τώρα η συνέχειά της στην Πομπηία είναι μερικές από τις δουλειές που ξεχώρισαν τον αρχιτέκτονα με καταγωγή από την Ουρανούπολη της Χαλκιδικής. «Η αρχιτεκτονική γίνεται εύκολη όταν την επαναλαμβάνεις. Εμείς πιστεύουμε ότι τα πράγματα φτιάχνονται κάθε φορά για έναν άνθρωπο ή ανθρώπους που θα ζήσουν εκεί. Πολλοί έχουν έναν τρόπο σχεδιασμού που τον επαναλαμβάνουν. Είναι μια τεχνική μαρκετίστικη, την καταλαβαίνω αλλά δεν την ασπάζομαι. Αν κάποιος αναγνωρίζει το έργο μου γιατί απλά τού θυμίζει κάτι άλλο τότε δεν με αφορά αν μπορεί να δει πράγματα και εμμονές μου μέσα στο έργο αυτό με ενδιαφέρει», μας λέει και ρωτάμε, σχεδόν αυτόματα, ποια εμμονή του επαναλαμβάνει. «Επιμένω πολύ στη λεπτομέρεια, θέλω με ό,τι ασχολούμαι να είναι καλά δουλεμένο. Θέλω να κάνω χαρούμενο τον άνθρωπο που με εμπιστεύθηκε για το σπίτι του ή το γραφείο του».
Για τον ίδιο η απλότητα είναι ένα κλειδί, παραγνωρισμένο συχνά για χάρη της εικόνας. «Το πρόβλημα στην Ελλάδα είναι ότι πιστεύουμε πως η αρχιτεκτονική πρέπει να κάνει εντύπωση, να γίνονται εντυπωσιακά πράγματα, όμως ο χρόνος τα προδίδει αυτά τα πράγματα. Στην απλότητα φαίνεται η μαεστρία του αρχιτέκτονα· όχι στο πώς θα ενώσεις δύο υλικά, αλλά στην απλότητα του να χρησιμοποιείς ένα υλικό που μπορεί για άλλους να ήταν για τα σκουπίδια και να καταλήξει να είναι έργο τέχνης, όπως έκαναν π.χ. ο Κουνέλλης, ο Κανιάρης ή όπως κάνει ο Takis».
Θεωρεί ότι η καλή αρχιτεκτονική δεν είναι ακριβή και χαρακτηρίζει την Αθήνα μια πόλη ιδιαίτερη. Στη Βενετία είχε πλήρη ελευθερία στην υλοποίηση της πρότασής του, κάτι που δεν συμβαίνει πάντα στην Ελλάδα. «Υπάρχουν τεράστιες δυνατότητες στην Ελλάδα και ταλέντα στην αρχιτεκτονική. Δεν υπάρχουν όμως καλοί πελάτες. Για να υλοποιηθεί κάτι, περνάει από πολλά στάδια και πολλές φορές τραβιέται από εδώ ή τεντώνεται από εκεί και γίνεται κάτι άλλο. Η μαγεία είναι στην πρώτη ιδέα, αν την ξεχειλώσεις χάνεται».