Κάθε τόσο όλο και μια ξένη λέξη προστίθεται στο φτωχό ελληνικό λεξιλόγιό μας, αντιπροσωπεύοντας ολόκληρη σχολή ανθρώπινης επικοινωνίας. Υποτίθεται εκφράζοντας την ανάγκη της εποχής. Προηγήθηkε το Facebook, το οποίο έχει οδηγήσει σε αποκάλυψη κάθε πτυχής της ιδιωτικής ζωής των χρηστών του, στη χειμαρρώδη έκθεση των προσωπικών τους δεδομένων.
Ολα σε δημόσια θέα – τι έχουμε να φοβηθούμε άλλωστε; Ο βίος μας είναι κρυστάλλινος, όπως ακόμη και η κρεβατοκάμαρά μας. Ετσι, ακροβατούμε μεταξύ άκρων: θυσίες και αίμα για την προστασία των ατομικών μας δικαιωμάτων, της προστασίας της ιδιωτικής μας ζωής από τον «Μεγάλο Αδελφό».
Κατοχύρωση των προσωπικών μας δεδομένων, ιδιαίτερα των ευαίσθητων, με νόμους εξαιρετικά αυστηρούς για τους παραβάτες, που φθάνουν στην υπερβολή, και προστασία τελικά κακοποιών στοιχείων ενώπιον της Δικαιοσύνης.
Και από την άλλη, παρατηρούμε την οικειοθελή εκχώρηση των συνταγματικά κατοχυρωμένων αυτών δικαιωμάτων. Ουσιαστικά συνιστά παραίτηση από διαχρονικές αξίες, που κατέστησαν μέσα από το διάβα των αιώνων πανανθρώπινες. Ο ίδιος ο χρήστης των ψηφιακών υπηρεσιών αδυνατεί μέσα στην ατομική του σύγχυση, προερχόμενη σε μεγάλο βαθμό από τη γενικότερη επικρατούσα παραφροσύνη, να αντιληφθεί βασικές έννοιες και κανόνες προστασίας της προσωπικής ελευθερίας, της ιδιωτικότητας.
Ο πολίτης μετατρέπεται σε άβουλο όργανο εναλλασσόμενων διαχειριστών της εξουσίας και αρκείται στην ψευδαίσθηση της επικοινωνίας μέσω των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Αισθάνεται ασφαλής. Είναι μια άψυχη όμως επικοινωνία. Λείπει το ζωντανό στοιχείο.
Ο χρήστης θεωρεί ότι ο κόσμος είναι δικός του. Μόνο που είναι εντελώς μόνος. Χωρίς προσωπικότητα. Χωρίς διάθεση παρέμβασης στα κοινά. Θεωρεί ότι μετέχει, ότι είναι μέρος της κοινωνίας, ενώ έχει καταστεί απροσάρμοστος. Ή μάλλον έχει καταστεί μέλος μιας ανάλογης κοινωνίας, που αδυνατεί να συνειδητοποιήσει πλέον και να διακρίνει αξίες ανθρώπινες τις οποίες έχει περιθωριοποιήσει. Αντ’ αυτού αναδεικνύει και προωθεί, ακουσίως, καθετί που αποδυναμώνει τη σκέψη και οδηγεί σε λήθαργο και απονεύρωση.
Η τεχνολογία δουλεύει καλά και καθιστά σκλάβους τους ανθρώπους. Η μοναδικότητα του ανθρώπινου πνεύματος αντικαθίσταται από επιφανειακές απολαύσεις των αισθήσεων, των οποίων μετριέται μόνο η ποσότητα, όχι η ποιότητα. Εξ ου και το φτωχό λεξιλόγιο και οι άναρθρες κραυγές που βλέπουμε στις μονομαχίες πολιτικών στην τηλεόραση, με τις λέξεις-κλειδιά που στοχεύουν στον εντυπωσιασμό των ημικοιμωμένων.
Κι έτσι φθάσαμε στο Twitter, ως τρόπο επικοινωνίας των «ηγετών» μας με τους υπηκόους τους. Ακόμη και σε κρίσιμα θέματα, σε συναντήσεις κορυφής που κρίνουν το άδηλο μέλλον της χώρας, προτιμάται το «τιτίβισμα» για την ενημέρωση.
Χωρίς αρχές και χωρίς αιδώ, με την κακή καταχρηστική χρήση επιτευγμάτων της τεχνολογίας, οδηγηθήκαμε σε ευνουχισμό του νου, ο οποίος καθίσταται εύκολα χειραγωγούμενος – ανίκανος να εστιάσει, να εμβαθύνει, να κατανοήσει.
Ο «Μεγάλος Αδελφός» απουσιάζει. Τον αντικαθιστούμε εμείς επάξια, οι αμέτρητοι μικροί αδελφοί του Διαδικτύου…
* Ο κ. Δημήτρης Παξινός είναι πρώην πρόεδρος του ΔΣΑ.