Έλληνας, διεθνής και αντιστάρ

Έλληνας, διεθνής και αντιστάρ

6' 30" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Ο βαρύτονος Δημήτρης Πλατανιάς, λίγο πριν από το μοναδικό του ρεσιτάλ στην Εθνική Λυρική Σκηνή, μιλάει αποκλειστικά στο «Κ» για το πώς έφτασε έως εδώ και για τα εμπόδια που τον δυνάμωσαν, και δηλώνει ότι δεν θέλει να γεράσει πάνω στη σκηνή.

Όμως, αν ρωτήσεις τον ίδιο τον Δημήτρη Πλατανιά, δεν αισθάνεται καθόλου «σταρ». Κι ας είναι ο μόνος που έχουμε στην Ελλάδα στον χώρο του λυρικού θεάτρου, κι ας είναι ο πιο περιζήτητος στα ξένα θέατρα, κι ας είναι ο βαρύτονος που έκανε τον θρυλικό Βρετανό μουσικολόγο και κριτικό Rodney Milnes να γράψει στο Opera Magazine: «Ο πιο εντυπωσιακός τραγουδιστής ήταν ο βαρύτονος Δημήτρης Πλατανιάς, ο οποίος θα μπορούσε να τραγουδήσει τον “Ριγολέττο” οπουδήποτε στον κόσμο: η φωνή του έχει έναν γοητευτικά ζεστό, αλλά και ηρωικό τόνο, και μια εντυπωσιακή έκταση, χωρίς να χάνει τίποτα στις αποχρώσεις, στη μουσικότητα και στην ενστικτώδη αίσθηση του κειμένου».

Βέβαια, αν κάνεις το λάθος και απαριθμήσεις τα προσωπικά του επιτεύγματα, τους διάσημους μαέστρους με τους οποίους έχει συνεργαστεί, τα ακριβοθώρητα θέατρα όπου έχει τραγουδήσει, τις διαδοχικές μετακλήσεις σε οργανισμούς του βεληνεκούς της Βασιλικής Όπερας του Λονδίνου, ο ίδιος ο Δημήτρης Πλατανιάς θα τα προσπεράσει όλα, επιλέγοντας από μια εντυπωσιακή γκάμα μορφασμών, και στο τέλος θα απαντήσει σχεδόν θυμωμένος: «Αυτά δεν μου αρέσουν στις συνεντεύξεις. Μήπως θέλετε να σας απαριθμήσω τα θέατρα στα οποία δεν έχω τραγουδήσει; Έχουμε και λέμε: Μητροπολιτική Όπερα της Νέας Υόρκης, Σκάλα του Μιλάνου, Παρίσι, Βιέννη. Πώς λοιπόν είμαι ο τραγουδιστής των μεγάλων θεάτρων;». Όταν θα «ηρεμήσει» κι αφού σχολιάσει δηκτικά τις «διεθνείς καριέρες» άλλων συναδέλφων του, θα καταλήξει: «Μία φορά σε ένα καταξιωμένο θέατρο μπορούν να πάνε πολλοί. Για διάφορους λόγους. Το πραγματικό στοίχημα είναι να πας και να ξαναπάς».

Έλληνας, διεθνής και αντιστάρ-1

Μεγάλη καλλιτεχνική και εμπορική επιτυχία σημείωσε η παραγωγή της Κρατικής Όπερας του Αμβούργου «Ναμπούκκο», που ολοκληρώθηκε πριν από λίγες ημέρες στο γερμανικό λιμάνι με πρωταγωνιστή τον Δημήτρη Πλατανιά. ©  Andreas J. Hirsch

Καριέρα σαν μυθιστόρημα

Σε αυτό το σημείο δεν έχεις πολλές επιλογές. Επίμονος και ρεαλιστής, ο Δημήτρης Πλατανιάς είναι φτιαγμένος από υλικά που δεν συναντάς εύκολα στο ιδιαίτερα ανταγωνιστικό «γήπεδο» της όπερας. Προσγειωμένος και αγωνιστής, έχει πίσω του μια σχεδόν μυθιστορηματική καριέρα, ένα παρελθόν που τίποτε δεν προοιωνιζόταν όσα κατάφερε σε θεαματικά σύντομο χρονικό διάστημα. Γεννημένος στην Καλαμάτα, απόφοιτος του τοπικού Δημοτικού Ωδείου, προοριζόταν για δάσκαλος κιθάρας, αν στην τρίτη, πια, δεκαετία της ζωής του δεν τον άκουγε μια ξένη «κυνηγός ταλέντων» και δεν τον ενθάρρυνε να αλλάξει πορεία αμέσως. Oλοκλήρωσε τις σπουδές του στα 30 του, εντάχθηκε στο δυναμικό της Εθνικής Λυρικής Σκηνής το 2002 και τραγούδησε για πρώτη φορά εκτός Ελλάδας στα 37 του. Όχι μια πολύ συνηθισμένη πορεία για έναν βαρύτονο που μόνο τη φετινή σεζόν πρωταγωνίστησε σε παραστάσεις κραταιών οργανισμών, όπως του Σαν Φρανσίσκο, του Μονάχου και του Αμβούργου. Στην τελευταία γερμανική πόλη, μάλιστα, μόλις επέστρεψε έχοντας στις αποσκευές του μία από τις πιο συναρπαστικές εμπειρίες στην καριέρα του, ερμηνεύοντας «Ναμπούκκο». Τη σκηνοθεσία αυτής της φιλόδοξης παραγωγής της Κρατικής Όπερας του Αμβούργου είχε αναλάβει ο μεγάλος Ρώσος σκηνοθέτης Κίριλ Σερεμπρένικοφ, ο οποίος όμως βρίσκεται υπό κατ’ οίκον περιορισμό στη Μόσχα. Η επίσημη κατηγορία είναι οικονομικές ατασθαλίες στη διαχείριση του θεάτρου Γκόγκολ, αλλά εδώ και χρόνια σοβεί κόντρα ανάμεσα στον Σερεμπρένικοφ και τον Βλαντιμίρ Πούτιν, εξαιτίας της δριμείας κριτικής που έχει ασκήσει ο πρώτος στον δεύτερο. Ο ανορθόδοξος τρόπος με τον οποίο έγινε η σκηνοθεσία της παραγωγής του Αμβούργου τράβηξε την προσοχή των διεθνών μέσων ενημέρωσης, αλλά έδωσε την ευκαιρία στον Δημήτρη Πλατανιά να επιβεβαιώσει το ερμηνευτικό και φωνητικό του εκτόπισμα.

«Καλλιτεχνική κατάθλιψη»

Η καριέρα στο εξωτερικό, παράλληλα, φυσικά, με τη σταθερή και στιβαρή συνεργασία με την Εθνική Λυρική Σκηνή, δεν είναι κάτι που «κυνήγησε» από την αρχή ο Πλατανιάς. Προέκυψε χάρη σε ένα περίπου «τυχαίο» γεγονός, όπως ήταν η σχετική «περιθωριοποίησή» του από τους ανθρώπους που έπαιρναν αποφάσεις στην ΕΛΣ την εποχή που ο διάσημος σήμερα βαρύτονος ανέβαζε τις μετοχές του τόσο σε ρόλους όσο και σε αναγνωρισιμότητα. Ο λόγος ήταν το πληθωρικό παρουσιαστικό του Πλατανιά σε μια εποχή που στον κόσμο της όπερας άρχισε να μετράει υπερβολικά πολύ η εξωτερική εμφάνιση. «Ήταν μια άσχημη περίοδος για μένα, πέρασα περίοδο καλλιτεχνικής κατάθλιψης, γιατί αισθανόμουν ότι μου έκοβαν τα φτερά τη στιγμή που ήμουν έτοιμος να αλλάξω επίπεδο. Αλλά σήμερα, βλέποντας πίσω, νομίζω ότι όλη αυτή η δυσάρεστη κατάσταση μου βγήκε τελικά σε καλό, με πείσμωσε. Αν όλα πήγαιναν καλά στην Ελλάδα, μπορεί να μην έπαιρνα το ρίσκο να κυνηγήσω κάτι περισσότερο στο εξωτερικό».

Τα αποτελέσματα της σκληρής δουλειάς δεν άργησαν να φανούν. Το μεγάλο βήμα ήταν η πρόσκληση από τη Βασιλική Όπερα του Λονδίνου την άνοιξη του 2012, για να υποδυθεί τον πρωταγωνιστικό ρόλο στον «Ριγολέττο» και οι διαδοχικές εμφανίσεις στο Κόβεντ Γκάρντεν. Ο Rupert Christiansen στην Telegraph δεν μασάει τα λόγια του: «Ένας βαρύτονος-αληθινό θηρίο, με μια καταπληκτική φωνή. Η φλογερή δύναμη της ερμηνείας του είχε ως αποτέλεσμα την πανηγυρική υποδοχή του κοινού». Κι αυτό είναι μόνο η αρχή. Σειρά έχουν άλλα μεγάλα θέατρα του κόσμου: η Κρατική Όπερα του Μονάχου, το Φενίτσε της Βενετίας, το Σάο Κάρλος της Λισαβόνας, η Κρατική Όπερα της Στουτγάρδης, το Λα Μονέ των Βρυξελλών, η όπερα της Φρανκφούρτης, τα φεστιβάλ του Μπρέγκεντς, του Σάλτσμπουργκ και του Γκλάιντμπορν. Αλήθεια, τον ενοχλεί που δεν έχει τραγουδήσει σε άλλους «ιερούς τόπους» της παγκόσμιας όπερας; «Κοιτάξτε, είμαι σε μια ηλικία που με ξέρουν όλοι. Σε κάποιους κάνεις, σε κάποιους δεν κάνεις. Είναι τόσο απλό».

Έλληνας, διεθνής και αντιστάρ-2

Με τον Βαυαρό σταρ της παγκόσμιας όπερας Γιόνας Κάουφμαν στο φημισμένο Φεστιβάλ του Σάλτσμπουργκ. © Christian Charisius/picture alliance via Getty Images/Ideal Image

Δηλαδή δεν ζει και αναπνέει για μια ξαφνική πρόσκληση από τη Σκάλα; «Όχι, σε καμία περίπτωση!» λέει με τη μεσογειακή απολυτότητα που τον χαρακτηρίζει. Γρήγορα αφήνει ένα σχεδόν παιδικό χαμόγελο: «Όχι ότι θα στενοχωριόμουν…». Και λίγο μετά: «Γενικά, θέλω την ησυχία μου. Δεν είμαι αμέτοχος ούτε και κλεισμένος στο κλουβί μου. Αλλά προτιμώ την ησυχία. Γι’ αυτό, ίσως, δεν μου αρέσουν τα σταριλίκια και οι μεγαλοστομίες χωρίς λόγο.

Ελλάδα και «έξω»

Τον ρωτάω για τις ημέρες που βρίσκεται για πρώτη φορά  σε μια ξένη μητρόπολη. Απολαμβάνει τις νέες εμπειρίες, τις νέες εικόνες; «Όχι και τόσο», είναι μια σύνοψη της κουβέντας μας πάνω στο θέμα. Ο Δημήτρης Πλατανιάς είναι πολύ Έλληνας για να απολαμβάνει τα γκρίζα, βροχερά διαλείμματα στις νέες πόλεις που προσθέτει τα τελευταία οκτώ χρόνια στο πλούσιο βιογραφικό του. «Αυτό που δεν γνωρίζει ο κόσμος είναι ότι ένας λυρικός τραγουδιστής, όσο κάνει πρόβες ή ακόμα περισσότερο όσο πλησιάζουν οι παραστάσεις, δεν μπορεί να είναι έξω και να κάνει βόλτες, γιατί απαγορεύεται να αρρωστήσει. Από το μετρό του Λονδίνου δεν έχω περάσει ούτε απέξω».

Σίγουρα αισθάνεται καλά όταν βρίσκεται στον τόπο του, ανάμεσα στους δικούς του ανθρώπους. Το Ηρώδειο το ξεχωρίζει (θα τον δούμε τον Ιούλιο στην «Τραβιάτα» – «Με συγκινεί πολύ, μόνο που σηκώνεις τα μάτια και βλέπεις την Ακρόπολη…»), αλλά και η προοπτική του πρώτου προσωπικού του ρεσιτάλ στη νέα έδρα της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, τον κάνει ανυπόμονο. «Το έριξα σαν σκέψη της στιγμής πέρυσι, το δουλέψαμε μέσα μας και να που θα γίνει». Είχε προηγηθεί το 2015 η σύμπραξη με τον Γιάννη Βακαρέλη στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών σε έργα Σεργκέι Ραχμάνινοφ, Μόντεστ Μουσόργκσκι, Samuel Barber, Ralph Vaughan Williams. Τώρα όμως είναι η πρώτη φορά που ο Πλατανιάς θα τραγουδήσει εννέα άριες από όπερες των Μότσαρτ, Ροσίνι, Βάγκνερ, Βέρντι, Τζορντάνο, Μασνέ και τραγούδια των Βέρντι, Τόστι και Σαμάρα. Όσο για το πόση καριέρα υπάρχει μπροστά του δεν φαίνεται να αγχώνεται. «Δεν θέλω να είναι πολλά τα χρόνια που έχω μπροστά μου ως τραγουδιστής. Θα ήθελα να φύγω όταν πρέπει· ιδεωδώς, όταν νιώσω ότι δεν έχω να πάω αυτό που κάνω λίγο παραπέρα. Και δεν θα πω “όταν βαρεθώ”, γιατί και τώρα μπορεί να βαρεθώ, αλλά ευτυχώς δεν είναι κάτι που μου συμβαίνει πολύ συχνά».

Info: Ρεσιτάλ Δημήτρη Πλατανιά, Αίθουσα Σταύρος Νιάρχος της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, 18 Απριλίου, 8 μ.μ. Στο πιάνο η Σοφία Ταμβακοπούλου.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή