Καθώς οδεύουμε προς τις εκλογές μέσα στη γνωστή ομίχλη σκανδάλων, ύβρεων, απειλών και ψευδών, η εικόνα της πραγματικής οικονομίας θα όφειλε να ξυπνήσει πολιτικούς και πολίτες ως προς το μέγεθος των προβλημάτων που αντιμετωπίζει η χώρα. Χωρίς επενδύσεις, χωρίς ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις και απαλλαγή από χρόνια προβλήματα, η οικονομία δεν θα ξεφύγει από το τέλμα και ίσως βυθιστούμε πάλι στην ύφεση.
Οσον αφορά τις μεγαλύτερες ελληνικές επιχειρήσεις, ο τίτλος έρευνας από την PwC, για το επιχειρηματικό τοπίο από το 2008, είναι σαφής: «10 χρόνια κρίσης: Η οικονομία συρρικνώθηκε αλλά δεν μεταρρυθμίστηκε». Η έρευνα σημειώνει την αντοχή πολλών εταιρειών, αλλά και το βαρύ κόστος μιας κρίσης που υπονόμευσε προοπτικές και δεν οδήγησε σε απαλλαγή από παλιά προβλήματα. Το γεγονός ότι από τις 10 μεγαλύτερες εταιρείες του 2008 μόνο μία δεν βρίσκεται πια στον κατάλογο (Μαρινόπουλος) δείχνει ότι επιφανειακά λίγα άλλαξαν. Ομως, το μέγεθος της μέσης επιχείρησης μειώθηκε ενώ η οικονομική δραστηριότητα μετατοπίστηκε σε κλάδους χαμηλότερης προστιθέμενης αξίας, όπως ο τουρισμός και η βιομηχανία. Οι επιχειρήσεις μείωσαν το λειτουργικό κόστος κατά 11% και τις επενδύσεις κατά 57%. Αντεξαν, αλλά δεν εξελίχθηκαν επαρκώς.
Αλλο σημάδι επικίνδυνης στασιμότητας είναι ότι από τις επιχειρήσεις που «επιβίωσαν», το 26% είναι ζωντανές-νεκρές, τα λεγόμενα «ζόμπι», που δεν μπορούν να αντεπεξέλθουν σε δάνεια και οφειλές προς τρίτους. Από 745 τέτοιες εταιρείες σήμερα, οι 312 ήταν ήδη «ζόμπι» το 2008. Παρότι η κρίση αύξησε το κόστος κεφαλαίου, αυτές στερούν κεφάλαια από υγιείς επιχειρήσεις ενώ τις ανταγωνίζονται. «Το κληροδότημα της κρίσεως είναι βαρύ, αλλά καλά κρυμμένο, και σταδιακά ωθεί την Ελλάδα σε μια πιο πρωτόγονη βάση παραγωγής με λιγότερες υπηρεσίες, με λίγες επενδύσεις και στερημένη από καινοτομία», καταλήγει η έκθεση της PwC. Η εικόνα αυτή συμπληρώνεται από έρευνα της ΓΣΕΒΕΕ, που έδειξε ότι την περίοδο 2008-2016 ο αριθμός μικρομεσαίων επιχειρήσεων μειώθηκε κατά 28,36%· το ίδιο διάστημα, το μερίδιο των μεγαλύτερων επιχειρήσεων αυξήθηκε από 6,04% σε 10,51%.
Με τον ΙΟΒΕ να εκτιμά ανάπτυξη στην περιοχή του 2%, ίσως και χαμηλότερα, για το 2019, εγείρεται ο κίνδυνος να βυθιστούμε πάλι στην ύφεση, με ό,τι αυτό σημαίνει για την ανεργία, τη φυγή νέων και την εξυπηρέτηση του χρέους. Εάν δεν τονωθεί η παραγωγή, εάν δεν υπάρξει κλίμα ικανό να προσελκύσει σημαντικές επενδύσεις, κινδυνεύουμε να χάσουμε ακόμη περισσότερα από όσα ήδη χάσαμε. Απαιτείται απαλλαγή και από τα ζόμπι της πολιτικής.