Ολα ήταν σχεδόν έτοιμα για τον αγώνα. Ο κατασκευαστής των μεταλλίων είχε φτιάξει τη μακέτα, αρκετά από τα μπλουζάκια που θα δίνονταν σε όσους τερμάτιζαν είχαν ήδη τυπωθεί και τουλάχιστον 100 δρομείς είχαν καταθέσει το αντίτιμο συμμετοχής. Για ένατη συνεχόμενη χρονιά, στις αρχές Μαρτίου, θα έτρεχαν στη λίμνη Βεγορίτιδα, με θέα τους πρόποδες του χιονισμένου όρους Βόρα. Λίγες εβδομάδες, όμως, προτού δοθεί η εκκίνηση τα σχέδια των διοργανωτών ανατράπηκαν.
Αν και αρχικά είχε δώσει την έγκρισή της, η Αστυνομική Διεύθυνση Πέλλας δεν μπορούσε πλέον να εγγυηθεί για τη διεξαγωγή του αγώνα δρόμου. Αιτία ήταν μια τετρασέλιδη επιστολή της ομοσπονδίας στίβου της χώρας, του ΣΕΓΑΣ, που είχε σταλεί τον Φεβρουάριο σε δήμους, Περιφέρειες και κατά τόπους αστυνομικές αρχές. Σε αυτή γινόταν λόγος για «ανεξέλεγκτη διεξαγωγή αγώνων, χωρίς να τηρούνται οι ελάχιστες προδιαγραφές ασφαλείας». Τονιζόταν ακόμη ότι, σύμφωνα με τον νόμο, μόνο με έγκριση της ομοσπονδίας μπορεί να διεξαχθεί αγώνας τρεξίματος. Οι δρομείς τελικά δεν ταξίδεψαν στη Βεγορίτιδα.
Ακολούθησαν αναβολές και άλλων αγώνων δρόμου και παρεμβάσεις εκπροσώπων της Τοπικής Αυτοδιοίκησης σε κάποιες περιοχές για να μην έχουν την ίδια τύχη αντίστοιχες διοργανώσεις. Σύλλογοι και εταιρείες που επί χρόνια δραστηριοποιούνται σε αυτόν τον τομέα αντιδρούν, υποστηρίζοντας ότι δημιουργούνται συνθήκες μονοπωλίου επηρεάζοντας την ελεύθερη αγορά. Από την ομοσπονδία αναφέρουν ότι δεν θα υπάρξει κατάχρηση άσκησης δικαιώματος και ότι θα διευκολύνουν τη διεξαγωγή αγώνων που τηρούν τις προδιαγραφές.
Τα τελευταία χρόνια το τρέξιμο έχει γνωρίσει πρωτόγνωρη άνθηση στην Ελλάδα. Μέσα σε μία δεκαετία οι αγώνες έχουν σχεδόν δεκαπλασιαστεί, με τον ΣΕΓΑΣ να εκτιμά ότι πέρυσι πραγματοποιήθηκαν 554 διοργανώσεις σε όλη τη χώρα. Αυτή η νέα τάση, πέρα από τα οφέλη της άθλησης στους συμμετέχοντες, δημιούργησε νέα επαγγέλματα (όπως αυτό της ηλεκτρονικής χρονομέτρησης με ειδικά τσιπάκια), ή εξισορρόπησε οικονομικές απώλειες άλλων. Είναι ενδεικτικό ότι βιοτεχνία στο Μενίδι που κατασκεύαζε από το 1964 αναμνηστικά για δημόσιες υπηρεσίες στράφηκε στην κατασκευή μεταλλίων όταν συρρικνώθηκε το πελατολόγιό της την περίοδο της κρίσης. Πλέον τα μετάλλιά της, ένα κράμα από ψευδάργυρο, αλουμίνιο, μαγνήσιο και χαλκό, ταξιδεύουν μέχρι την Εδεσσα, τις Σπέτσες και τα Χανιά.
Σύμφωνα με την επιστολή του ΣΕΓΑΣ, όμως, ο αριθμός των αγώνων δρόμου είναι πλέον υπερβολικός. «Εχοντας υπόψη ότι 52 Κυριακές είναι διαθέσιμες μέσα στο έτος, οι αγώνες που διεξάγονται στις ίδιες ημερομηνίες και σε κοντινές αποστάσεις σε κάθε πόλη και σε γειτονικές, έχουν υπερβεί τα όρια ανοχής του κοινού», σημειώνουν. Στον γενικό κανονισμό οργάνωσης και διεξαγωγής αγώνων της ομοσπονδίας αναφέρεται ότι μόνο ο ΣΕΓΑΣ, οι τοπικές ενώσεις του ή κάποιο σωματείο μέλος του μπορούν να έχουν τον ρόλο διοργανωτή. Αλλοι φορείς (ιδιώτες, δήμοι, ή εκπαιδευτικά ιδρύματα) μπορούν να γίνουν συνδιοργανωτές μόνο έπειτα από δική της έγκριση.
Οι αντιδράσεις
«Δεν γίνεται να καρπώνονται άλλοι τη δουλειά μας», λέει στην «Κ» ο Νικόλας Οικονομίδης, εκ μέρους της οργανωτικής επιτροπής του Ημιμαραθωνίου «Θανάσης Σταμόπουλος» στα Τρίκαλα. «Εμείς τηρούμε όλα τα πρωτόκολλα ασφαλείας. Η απόστασή μας είναι πιστοποιημένη, έχουμε ηλεκτρονική χρονομέτρηση, τα οικονομικά είναι πεντακαθάρα. Ολοι οι χορηγοί λαμβάνουν αποδείξεις. Δεν μας νοιάζει να μετρήσει μια επίδοση στη διαδρομή μας ως πανελλήνιο ρεκόρ». Ο ημιμαραθώνιος των Τρικάλων είναι ένας από τους πιο δημοφιλείς αγώνες της Περιφέρειας. Φέτος στην απόσταση των 21,1 χιλιομέτρων τερμάτισαν 1.280 δρομείς. Η Τροχαία παραλίγο να μην έδινε τη σχετική έγκριση μετά την επιστολή, αλλά με παρέμβαση της Περιφέρειας ο αγώνας έγινε κανονικά.
«Μοχθήσαμε για να φτάσει εκεί που βρίσκεται σήμερα ο αγώνας. Διεξάγεται υπό την αιγίδα του δήμου και της Περιφέρειας», λέει ο Ηλίας Σπυριούνης για τον Γύρο Λίμνης Ιωαννίνων που πραγματοποιείται κάθε Σεπτέμβριο. Διοργανωτής είναι ένας κολυμβητικός σύλλογος. Πέρυσι στις τρεις αποστάσεις των 30, 10 και 5 χιλιομέτρων είχαν συγκεντρώσει πάνω από 2.000 συμμετέχοντες. Οπως επισημαίνει ο κ. Σπυριούνης, αγώνες όπως αυτός στηρίζουν τον Μαραθώνιο της Αθήνας, καθώς αποτελούν σταθμό στην προετοιμασία χιλιάδων δρομέων.
Οι διοργανωτές που αντιδρούν κάνουν λόγο για πιθανή προσπάθεια χειραγώγησης από την ομοσπονδία. «Είναι διαφορετικό να τηρείται ένα πλαίσιο αδειοδότησης μέσω της Περιφέρειας και άλλο να επιβάλεται η σύμπραξη με αθλητικό σωματείο που δεν έχει την απαραίτητη τεχνογνωσία. Ο ΣΕΓΑΣ αποκτά απόλυτη δικαιοδοσία. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε στρεβλώσεις», λέει ο Νίκος Πολιάς, παλιός πρωταθλητής του Μαραθωνίου, ο οποίος διοργανώνει σήμερα αγώνες και παρέχει υπηρεσίες ηλεκτρονικής χρονομέτρησης. Συνάντηση με ανθρώπους του ΣΕΓΑΣ είχε πρόσφατα ο πρόεδρος της Ελληνικής Ομοσπονδίας Συλλόγων Λαϊκού Μαζικού Αθλητισμού, Νίκος Γούλας, αναζητώντας λύσεις.
«Δικλίδα ασφαλείας και αξιοπιστίας»
Από την ομοσπονδία υποστηρίζουν ότι η σύμπραξη διοργανωτών με κάποιο σωματείο μέλος της δεν θα αποτελέσει εμπόδιο ούτε πρόκειται να αλλάξει τη δομή, τη λειτουργία ή την επικοινωνιακή διαχείριση κάποιου αγώνα, αλλά ότι θα είναι επωφελής και «θα λειτουργεί ως δικλίδα ασφαλείας για την τήρηση των προϋποθέσεων ασφάλειας και αξιοπιστίας». Ο πρόεδρος του ΣΕΓΑΣ Κώστας Παναγόπουλος λέει στην «Κ» ότι η επιστολή του Φεβρουαρίου «υπενθύμιζε τα αυτονόητα» και πως ο νέος νόμος 4603/2019 δίνει στην ομοσπονδία την αρμοδιότητα να εγκρίνει αγώνες δρόμου –χωρίς να κάνει διάκριση ανάμεσα σε αθλητές και ανεξάρτητους αθλουμένους– μόνο στις αποστάσεις των 5 και 10 χιλιομέτρων, στον ημιμαραθώνιο και στον Μαραθώνιο. Οι αγώνες βουνού ή άλλων αποστάσεων δεν εμπίπτουν σε αυτή την κατηγορία βάσει του νέου νόμου, σε αντίθεση πάντως με όσα είχαν γραφτεί στην επιστολή του ΣΕΓΑΣ προτού τεθεί σε ισχύ ο ν. 4603.
«Δεν διεκδικεί η ομοσπονδία περισσότερα από όσα ο νόμος όρισε», λέει ο κ. Παναγόπουλος. Επισημαίνει ακόμη ότι δεν πρόκειται να επιβαρυνθούν με παράβολα ή άλλα έξοδα οι διοργανωτές.
Οι ρίζες του «δρομικού κινήματος»
«Τις προηγούμενες χρονιές είχαμε λάβει έγκριση από την Αστυνομία και από το Δήμο. Φέτος όμως μετά την επιστολή του ΣΕΓΑΣ μας είπαν ότι υπάρχει ζήτημα», λέει ο Σταύρος Γκάτσος, μέλος του Συλλόγου Προστασίας Βεγορίτιδας που επρόκειτο να πραγματοποιήσει αγώνα δρόμου τον Μάρτιο σε συνεργασία με την ομάδα δρομέων Αρνισσας. Οπως εξηγεί, θα έπρεπε να πιστοποιήσουν το μήκος της διαδρομής τους πληρώνοντας για τη διαδικασία και τη διαμονή, μετρητή από Ελλάδα ή το εξωτερικό (στη χώρα μας υπάρχει ένας εξουσιοδοτημένος μετρητής). Δεν προχώρησαν σε αυτό το μέτρο, στον λίγο χρόνο που είχαν πλέον διαθέσιμο, και επέστρεψαν το αντίτιμο συμμετοχής σε όσους είχαν ήδη πληρώσει 10 ευρώ για τον ημιμαραθώνιο και 8 ευρώ για τα 5 χλμ. «Αποφασίσαμε να ακυρώσουμε τον αγώνα, μας έκοψαν την όρεξη, το μεράκι και αντιληφθήκαμε ότι παρόμοια προβλήματα αντιμετώπιζαν και αλλού», λέει ο κ. Γκάτσος.
Ο κ. Παναγόπουλος υποστηρίζει ότι ήταν αναγκαίο να υπάρξει νομοθετική παρέμβαση αγώνες εκτός σταδίου και ότι το πλαίσιο της ρύθμισης είναι σωστό. «Θα μπορούσε κατά την εκτίμησή μου να υπάρχει στο νόμο μια μεταβατική περίοδος γιατί οι αγώνες προγραμματίζονται χρόνια πριν», λέει.
Οσοι αντιδρούν πάντως επισημαίνουν ότι το δρομικό κίνημα δεν ξεκίνησε από την ομοσπονδία στίβου. Επικαλούνται ως ενδεικτικό παράδειγμα την παρέα των ερασιτεχνών δρομέων που τον Μάιο του 1978 διοργάνωσε τον πρώτο μαζικό αγώνα 20 χλμ. στον Αγιο Κοσμά. Τρία χρόνια αργότερα δημιούργησαν το Σύλλογο Δρομέων Υγείας Αθήνας. «Αξία έχει η συμμετοχή και όχι η νίκη. Το τρέξιμο κρατάει τον άνθρωπο πάντα ακμαίον και υγιή», είχαν γράψει τότε σε πινακίδα κοντά στην εκκίνηση.