Το 2019 είναι χρόνος εθνικών, αυτοδιοικητικών εκλογών και ευρωεκλογών.
Αποτελεί κοινή παραδοχή ότι πολλοί από τους εκλεγμένους εκπροσώπους μας αποδείχθηκαν κατώτεροι των περιστάσεων όσον αφορά τη δυνατότητα επίλυσης των προβλημάτων. Ποιος όμως είναι υπεύθυνος γι’ αυτό; Οι ίδιοι, ή οι πολίτες που τους εξέλεξαν, ή ακόμη και εκείνοι που τους τοποθέτησαν στα ψηφοδέλτια; Κατά την άποψή μου, ευθύνη υπάρχει σε όλους. Και στους ίδιους, αφού κάποιοι παρουσιάζονταν ως πιο ικανοί από αυτό που αποδείχθηκε στην πράξη. Και στους πολίτες που ψηφίζουν πολλές φορές ανθρώπους με λάθος κριτήρια. Και στους επικεφαλής των ψηφοδελτίων που επιλέγουν υποψηφίους με μοναδικό κριτήριο το πώς θα κερδίσει ο συνδυασμός ή η παράταξή τους.
Η επόμενη περίοδος είναι πολύ σημαντική, γιατί θα καθορίσει αν θα βγούμε από την κρίση ή θα συνεχίζουμε να ταλαιπωρούμαστε, κάνοντας ένα βήμα μπροστά και ένα ή δύο πίσω. Οι ψηφοφόροι θα πρέπει να ψηφίσουμε με ορθά κριτήρια, οι επικεφαλής θα πρέπει να συγκροτήσουν, με τον βέλτιστο τρόπο για την κοινωνία, τα ψηφοδέλτιά τους και στη συνέχεια, εφόσον κάποιος εκλεγεί για να διοικήσει, οφείλει να επιλέξει στις κρίσιμες θέσεις ευθύνης τους πιο ικανούς.
Ποια πρέπει να είναι τα κριτήρια ορισμού των υποψηφίων;
1. Να μπορούν οι ικανότητές τους να είναι χρήσιμες και να συμβάλουν στην υλοποίηση του προγράμματος της παράταξης.
2. Να έχουν επαφή με την περιοχή που καλούνται να εκπροσωπήσουν.
3. Να μην αποτελεί κυρίαρχο κριτήριο η αναγνωρισιμότητά τους, χωρίς να υπολογίζεται αν θα είναι στη συνέχεια χρήσιμοι.
Ποια όμως πρέπει να είναι τα κριτήρια με τα οποία θα ψηφίζουμε έναν υποψήφιο;
1. Να είναι πετυχημένος στον τομέα του.
2. Η πρότερη συμπεριφορά του να αποδεικνύει ότι εφαρμόζει στη ζωή του έναν κώδικα αξιών.
3. Να έχει επαφή με την κοινωνία, ώστε να αντιλαμβάνεται τα πραγματικά της προβλήματα.
4. Να μην είναι επαγγελματίας πολιτικός.
5. Να μην είναι λαϊκιστής, δηλαδή να μην υπόσχεται όσα επιθυμούν οι ψηφοφόροι, ενώ γνωρίζει, είτε ότι δεν μπορούν να υλοποιηθούν είτε ότι είναι λάθος να πραγματοποιηθούν.
Ποια πρέπει να είναι τα κριτήρια επιλογής των υπουργών, των αντιπεριφερειαρχών και των αντιδημάρχων;
1. Να γνωρίζουν τον τομέα τον οποίο θα κληθούν να διοικήσουν, με την προϋπόθεση να μπορούν να αντιμετωπίσουν τις πιέσεις που θα δέχονται από ανθρώπους που προέρχονται από τον ίδιο τον τομέα. Για να γίνω πιο σαφής, αν κάποιος έχει πετύχει σε κάποιον τομέα, δεν σημαίνει ότι θα τα καταφέρει το ίδιο καλά και σε κάποιον εντελώς διαφορετικό. Ταυτόχρονα, όμως, εάν είσαι πετυχημένος σε έναν τομέα, αλλά ταυτόχρονα φοβάσαι ή δεν θέλεις να συγκρουστείς με τους ανθρώπους και φορείς του συγκεκριμένου τομέα είναι πολύ πιθανό να αποτύχεις.
2. Να είναι πολλοί καλοί μάνατζερ. Κανένας άνθρωπος σε υψηλή θέση διοίκησης δεν μπορεί να πετύχει, αν δεν διοικεί με αποτελεσματικό τρόπο όσους είναι κάτω από αυτόν στην ιεραρχία. Για να πετύχεις στόχους απαιτείται οπωσδήποτε ομαδική δουλειά.
3. Να μπορούν να ασκούν δημόσια διοίκηση με αποτελεσματικότητα. Ενας πετυχημένος άνθρωπος που διοικεί στον ιδιωτικό τομέα, δεν σημαίνει ότι μπορεί να διοικήσει και σε δημόσιο τομέα. Στον ιδιωτικό τομέα μπορεί να χρησιμοποιήσει κάποιος το κίνητρο της οικονομικής επιβράβευσης αν ο εργαζόμενος είναι αποτελεσματικός και επίσης να απολύσει εκείνον που δεν μπορεί να αποδώσει στη δουλειά του. Στον δημόσιο τομέα δεν μπορείς ούτε να δώσεις οικονομικό κίνητρο σε κάποιον εργαζόμενο, ούτε να τον απολύσεις αν δεν δουλεύει. Αρα, οι ικανότητες διοίκησης είναι διαφορετικές ανάμεσα σε κάποιον που διοικεί στον ιδιωτικό τομέα και σε κάποιον που διοικεί σε δημόσιο τομέα. Χωρίς να σημαίνει ότι κάποιος δεν μπορεί να αποδειχθεί ικανός και στα δύο.
Η ατομική ευθύνη του καθενός είναι σημαντική είτε είναι απλός ψηφοφόρος, είτε είναι υποψήφιος, είτε είναι επικεφαλής. Αν θέλουμε να δούμε την πατρίδα μας να ξεπερνάει επιτέλους οριστικά την κρίση, θα πρέπει όλοι να κάνουμε επιλογές με ορθά κριτήρια.
* O κ. Γιώργος Στασινός είναι πρόεδρος του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος.