Ματεό Σαλβίνι: Ξεφλουδίζοντας κρεμμύδια
Κι όμως, θα μπορούσε κανείς να ισχυριστεί ότι η Ευρώπη έχει προχωρήσει τόσο, ώστε κανένα εσωτερικό εκλογικό διακύβευμα δεν είναι αμιγώς εθνικό. Oλες οι αναμετρήσεις αντανακλούν στη μοίρα του κοινού εγχειρήματος, όχι μόνο επειδή θα επηρεαστούν οι συσχετισμοί στο Ευρωκοινοβούλιο· αλλά επειδή οι υπαρξιακές αγωνίες είναι κοινές.
Θα καταβαραθρωθούν οι Συντηρητικοί στο Ηνωμένο Βασίλειο από τον έμπορο των φαντασιώσεων του Brexit, Νάιτζελ Φάρατζ;
Θα καταφέρει η Λεπέν να προσπεράσει και να ψαλιδίσει κι άλλο τον Μακρόν;
Πώς θα επιζήσει της ευρωκάλπης ο κυβερνητικός συνασπισμός στη Γερμανία; Θα επισπεύσει μήπως την έξοδο της Μέρκελ από την καγκελαρία;
Ολα αυτά τα ερωτήματα είναι εθνικά, αλλά από την έκβασή τους απειλούνται μετασεισμοί για την Ευρώπη, ακόμη κι όταν το επίκεντρο της εκλογικής δόνησης βρίσκεται σε χώρες της ευρωπαϊκής περιφέρειας.
Παράδειγμα, η Πολωνία: εκεί η αντιπολίτευση, ενωμένη, επιχειρεί να ανακόψει τη διολίσθηση της Βαρσοβίας σε ένα καθεστώς τύπου Ορμπαν.
Από την ελληνική σκοπιά, η συνάφεια εθνικού – ευρωπαϊκού φαίνεται ίσως καθαρότερα στην περίπτωση της Ιταλίας – του πρώτου ιδρυτικού κράτους-μέλους της Ενωσης που κυβερνάται από λαϊκιστές.
Αν οι σφυγμομετρήσεις επιβεβαιωθούν, ο Σαλβίνι της ακροδεξιάς Λέγκας θα αναδειχθεί πρώτη πολιτική δύναμη, με πάνω από 30%. Αυτό, λένε, μπορεί να τον βάλει σε πειρασμό να διαλύσει τον συνασπισμό με τα 5 Αστέρια και να προκηρύξει εκλογές, για να βρεθεί εκείνος πρωθυπουργός, κυρίαρχος και αποχαλινωμένος στον αντιευρωπαϊσμό του.
Η Ιταλία είναι κοντά μας όχι μόνο γεωγραφικά. Είναι κοντά επειδή και εκεί οι λαϊκιστές τρέφονται από την προσδοκία ότι είναι εφικτή η περιφρόνηση των κανόνων χωρίς συνέπειες. Είναι κοντά επειδή και εκεί επιβεβαιώνεται ότι δεξιόστροφος και αριστερόστροφος λαϊκισμός μπορεί αρμονικά να συγκατοικήσουν.
Αν οι ελληνικές ευρωεκλογές έχουν κάποια ευρωπαϊκή σημασία, είναι ακριβώς αυτή: ότι θα δείξουν ποια μπορεί είναι στο τέλος η τύχη του λαϊκιστικού ρεύματος.
Πού πηγαίνουν οι λαϊκιστές όταν τους έχει δαμάσει η πραγματικότητα· όταν τους έχει αφομοιώσει η Ευρώπη;
Πού πηγαίνουν όταν έχουν καταλήξει δογματικά κρεμμύδια; Οταν έχουν βαρύνει, φορώντας κάθε πουκάμισο που τους έτυχε πάνω από το παλιό πουκάμισο, που ήταν φορεμένο πάνω από το παλιότερο;
Ρένα Δούρου: Ο μουσαμάς της δυστοπίας
Η εικόνα η οποία ήταν αδύνατο να αγνοήσεις στην προεκλογική περίοδο που κλείνει αύριο ήταν, χωρίς συναγωνισμό, το σποτ της Ρένας Δούρου για το Μάτι.
Η περιφερειάρχης κατόρθωσε κάτι που δεν θα τολμούσαν ούτε οι πολιτικοί της αντίπαλοι: έβαλε την καταστροφή στο πρόσωπό της. Κυριολεκτικά. Εβαλε τον προβολέα να εξαπολύσει πάνω της πλάνα με φλόγες και καπνισμένα ερείπια.
Με το καμένο Μάτι να σκιάζει την όψη της και να απλώνεται πίσω της –μια δυστοπία σε μουσαμά– η πρωταγωνίστρια αναλυόταν σε παρλάτα πρώτου ενικού: «Αρνήθηκα». «Επέλεξα». «Δούλεψα», «να αποτρέψω», «να εξασφαλίσω». «Δεν σταματάω». «Στέκομαι», «σας ζητάω».
Η σκηνοθεσία αυτή ενόχλησε όχι γιατί η περιφερειάρχης εμφανιζόταν να αποποιείται τις ευθύνες της – αυτό το είχε κάνει ξανά και ξανά, δύο χρόνια τώρα, από τη φωτιά στον Κάλαμο και την πλημμύρα στη Μάνδρα μέχρι το Μάτι. Η σκηνοθεσία ενόχλησε γιατί επιβεβαίωσε ότι η βαρδιούχος εξακολουθεί να αντιλαμβάνεται αυτό που συνέβη στη βάρδιά της ως προσωπικό πολιτικό της ατύχημα. Ο τρόπος που η Δούρου (δεν) κάνει τον απολογισμό της καταστροφής είναι εύγλωττος. Στην αγανακτισμένη αοριστολογία της, σε όλα τα πάνελ, δεν υπάρχουν νεκροί.
Υπάρχει μόνο η αγωνία για το πώς κινδύνεψε το πολιτικό της κεφάλαιο.
Το Μάτι ήταν, είπε σε μια τηλεοπτική εμφάνιση, «το χρονικό ενός προαναγγελθέντος θανάτου». Μπορεί ακόμη να χρησιμοποιεί τον θάνατο μεταφορικά, σαν τρόπο του λέγειν – ένα ευφημιστικό υποκατάστατο για το χρονικό 102 πραγματικών θανάτων.
Στις εκλογές του 2014, η Δούρου είχε πάλι καταφέρει να αφήσει μια αλησμόνητη ατάκα – για τους αντιμνημονιακούς που μπορούν να μαζέψουν αντιμνημονιακά τα σκουπίδια. Το ιστορικό αποτύπωμα τη δικής της θητείας, όπως και της διακυβέρνησης του κόμματός της, δεν θα προκύψει τόσο από το αντιμνημονιακό ή το μεταντιμνημονιακό φορτίο της πολιτικής. Θα προκύψει ίσως πρωτίστως από το μεταϊδεολογικό ήθος της εξουσίας τους. Οχι από την επιλογή της μιας ή της άλλης πολιτικής, αλλά από σκέτη την άσκηση εξουσίας.
Με εικονικό μανδύα τη φωτιά, η Δούρου ακούγεται να χρησμοδοτεί: «Μόνο η επικοινωνία θα σώσει ζωές». Δεν εννοούσε την πολιτική επικοινωνία. Δεν αναφερόταν στην πολιτική που με την «επικοινωνία» της δοκίμασε να υποσκελίσει τις ζωές, αλλά στο τέλος δεν κατάφερε να σώσει ούτε τον εαυτό της.