Δέκα «κεράκια» για το Μουσείο Ακρόπολης

Δέκα «κεράκια» για το Μουσείο Ακρόπολης

7' 58" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Δέκα χρόνια λειτουργίας κλείνει το Μουσείο Ακρόπολης, και η φράση που είπε ο πρόεδρός του, καθηγητής Δημήτρης Παντερμαλής, στη χθεσινή συνέντευξη Τύπου-γενέθλια, ότι «νόημα έχει το να προσφέρεις όσο το δυνατόν περισσότερα στους επισκέπτες σου», βρίσκει εδώ την πλήρη σημασία της. Και οι επισκέπτες του μουσείου ήταν πολλοί όλα αυτά τα χρόνια. 14.500.000 άνθρωποι έχουν περάσει το κατώφλι του.

Το εορταστικό πρόγραμμα περιλαμβάνει πολλές εκδηλώσεις. Ξεκινάει με τα εγκαίνια φωτογραφικής περιοδικής έκθεσης και καταλήγει στο άνοιγμα για το κοινό της υπόγειας ανασκαφής, την οποία βλέπαμε επί χρόνια να εξελίσσεται κάτω από τα πόδια μας, πίσω από το γυάλινο πάτωμα του ισογείου. Σημαντικότατη επίσης, και ενταγμένη πλήρως στην πολιτική του Μουσείου Ακρόπολης που επιδιώκει να «κοιτά» διαρκώς με νέο βλέμμα τα εκθέματα, είναι η επιστημονική διάλεξη για «Τα αληθινά χρώματα των γλυπτών του Παρθενώνα: αποδείξεις από ίχνη αυθεντικής πολυχρωμίας και η ερμηνεία τους» (13/6). Ο Ιταλός ακαδημαϊκός Τζοβάνι Βέρι, ο οποίος κατά τη διάρκεια της επιστημονικής σταδιοδρομίας του έχει αναπτύξει επιστημονικές τεχνικές για την ανάλυση του χρώματος ειδικά σε ελληνικές και ρωμαϊκές αρχαιότητες, θα ενισχύσει με τον λόγο του τον δημόσιο διάλογο που συνεχίζεται εδώ και δύο αιώνες πάνω στο θέμα. Πέραν αυτών, την Πέμπτη 20 Ιουνίου, ημέρα γενεθλίων του μουσείου, η είσοδος στους εκθεσιακούς χώρους της μόνιμης συλλογής θα είναι ελεύθερη για το κοινό από τις 8 το πρωί έως το 8 το βράδυ, ενώ την προηγούμενη ημέρα στον προαύλιο χώρο θα δώσει συναυλία με δεκαμελή ορχήστρα ο συνθέτης Σταύρος Ξαρχάκος.

Δέκα «κεράκια» για το Μουσείο Ακρόπολης-1

Με σειρά εκδηλώσεων, από συναυλίες και διαλέξεις μέχρι εκθέσεις, αλλά και με το άνοιγμα της ανασκαφής, η οποία πλέον θα είναι επισκέψιμη για το κοινό με το εισιτήριο γενικής εισόδου, γιορτάζει τα 10 χρόνια του το Μουσείο Ακρόπολης.

Ομως το κοινό του μουσείου, πολυπληθέστατο και ζωντανό, δεν περιμένει την επέτειο για να το επισκεφθεί. Το Μουσείο Ακρόπολης δεν είναι μόνο δημοφιλές σε ολόκληρο τον κόσμο. Κέρδισε επίσης τη διάκριση της ICOM –του Διεθνούς Συμβουλίου Μουσείων–, που το κατατάσσει στην πρώτη πεντάδα των σημαντικότερων μουσείων του κόσμου για τη φετινή χρονιά.  Ωστόσο, το Μουσείο Ακρόπολης δεν επαναπαύεται στις δάφνες του. «Οι επισκέπτες μας», λέει ο κύριος Παντερμαλής, «ξέρουν ότι έρχονται για να δουν αριστουργήματα. Ομως εμάς μας ενδιαφέρει να το αισθανθούν πραγματικά όλοι, ακόμη και όσοι δεν έχουν κλασική παιδεία. Αυτό θα το πετύχουμε δημιουργώντας στον χώρο του μουσείου μια αμφίδρομη σχέση του κοινού με τα εκθέματα, αφενός, με τη χρήση και της ψηφιακής τεχνολογίας. Αφετέρου, γνωρίζουμε ότι τα ίδια τα γλυπτά ακτινοβολούν. Γι’ αυτό κατασκευάσαμε μια γέφυρα στην περιοχή της δυτικής ζωφόρου για να πλησιάζει κοντά ο θεατής. Ετσι θα μπορέσει να αντιληφθεί πραγματικά την τεχνική και τη μαεστρία των μαστόρων του αρχαίου ελληνικού κόσμου».

Μια αρχαία γειτονιά ζωντανεύει

Μια ανεσκαμμένη έκταση 4.000 τ.μ. με σπίτια, εργαστήρια, λουτρά και τους δρόμους μιας αρχαίας αθηναϊκής γειτονιάς που έζησε από τα κλασικά έως τα βυζαντινά χρόνια, μπορεί να περιδιαβεί από τις 21 Ιουνίου ο επισκέπτης του Mουσείου Ακρόπολης. Πρόκειται για ένα εντυπωσιακό παλίμψηστο, που βρίσκεται ακριβώς κάτω από τη γυάλινη οροφή του ισογείου στο εμβληματικό κτίριο που σχεδίασε ο Μπερνάρ Τσουμί. Τα αρχιτεκτονικά ερείπια οργανώνονται σε ένα εκθεσιακό σύνολο που ρίχνει φως στην καθημερινότητα μιας αρχαίας γειτονιάς κάτω από την Ακρόπολη.

Δέκα «κεράκια» για το Μουσείο Ακρόπολης-2

Στις 21 Ιουνίου ανοίγει επίσημα η ανασκαφή για το κοινό.

Οι δημοσιογράφοι είχαμε την τύχη να είμαστε από τους πρώτους που περιηγηθήκαμε τον χώρο –προτού το κοινό διαβεί την είσοδό του– ακολουθώντας την υπεύθυνη για την ανασκαφή αρχαιολόγο Σταματία Ελευθεράτου, υπό την εποπτεία του καθηγητή Δημήτρη Παντερμαλή. Ενας χώρος φωτεινός, που αναπνέει φρέσκο αέρα, είναι η πρώτη αίσθηση που αποκομίζει ο επισκέπτης. «Ολη η ανασκαφή “παίζει” με το φως», λέει ο κ. Παντερμαλής. «Θέλαμε να αποφύγουμε την αίσθηση του υπογείου, τον περιορισμό των ευρημάτων σε ένα σκοτεινό χώρο που τους στερεί τη ζωντάνια. Η καινοτομία της δουλειάς που γίνεται εδώ είναι ο τρόπος που αντιλαμβανόμαστε την ανασκαφή: είναι ολόκληρη ένα έκθεμα, το οποίο ο επισκέπτης καλείται να ανακαλύψει».

Ακολουθώντας τους αρχαιολόγους, περπατάμε επάνω σε δύο αρχαίους δρόμους και χάρη στο ύψος της οροφής –το ισόγειο του κτιρίου σχεδιάστηκε εξαρχής ελαφρώς υπερυψωμένο– νιώθουμε ότι κινούμαστε σε ανοιχτό χώρο. Οπως είπε στην «Κ» η αρχιτέκτονας Ελένη Σπάρτση, που το γραφείο της, schema4 architects, έχει κάνει την αρχιτεκτονική μελέτη του υπόγειου εκθεσιακού χώρου: «Σκοπός μας ήταν εξαρχής να διατηρήσουμε την εντύπωση της ανασκαφής, ώστε το κοινό να μη νιώθει ότι μπαίνει σε μουσείο. Σεβόμενοι και αξιοποιώντας την αρχιτεκτονική του κτιρίου του Μουσείου Ακρόπολης, θέλουμε να οδηγήσουμε το κοινό στην ανακάλυψη μιας αρχαίας πόλης κάτω από τη σύγχρονη. Αυτό επιτυγχάνεται αφενός εκθέτοντας ευρήματα που περιγράφουν όλες τις πτυχές της καθημερινής ζωής – συμπόσιο, εμπόριο, γυναίκες και παιδιά. Αφετέρου, μέσω του τρόπου έκθεσης των ευρημάτων: οι προθήκες μοιάζουν να προκύπτουν μέσα από τα υπάρχοντα στοιχεία της ανασκαφής, έτσι ώστε η διαδρομή μέσα στον χώρο να οδηγήσει τον επισκέπτη στην προσωπική “ανακάλυψη” των ευρημάτων».

Για τη δουλειά που πλέον πλησιάζει στην ολοκλήρωσή της, όλη η ομάδα του Μουσείου εργάζεται εδώ και οκτώ χρόνια. Συνεπώς, ήταν απολύτως δικαιολογημένη η περηφάνια τους παρουσιάζοντας το έργο και, μολονότι τα περίπου 1.300 ευρήματα δεν θα εκτεθούν το προσεχές διάστημα –βρίσκονται για συντήρηση στις αποθήκες, ενώ η αρχιτεκτονική μελέτη για την κατασκευή των προθηκών είναι μεν οριστικοποιημένη, αλλά δεν έχει ανατεθεί– δεν παύει η διαδρομή στον χώρο να προκαλεί θαυμασμό.

Οι άνθρωποι πίσω από τα έργα

Ενα από τα πιο συγκινητικά εκθέματα της περιοδικής έκθεσης «Σμίλη και μνήμη» που εγκαινιάζεται σε λίγες ημέρες στο Μουσείο της Ακρόπολης, στο ισόγειο, είναι ένα σπιρτόκουτο. Αυτό το μικρό αντικείμενο, από τα λίγα που εκτίθενται ανάμεσα στις ασπρόμαυρες φωτογραφίες που αποτελούν το βασικό υλικό της «Σμίλης και μνήμης», φέρει ανέπαφες τις μνήμες περίπου ενός αιώνα. Βρέθηκε στην αναστήλωση της Ακρόπολης το 1992, μέσα σε μια τρύπα σε έναν από τους αρχαίους λίθους του βόρειου τοίχου του σηκού του Παρθενώνα. Στο εσωτερικό του είχε ένα μικρό σημείωμα που παρουσιάζεται ακριβώς δίπλα στο χάρτινο κουτάκι, μέσα στην προθήκη της έκθεσης. Τέσσερις άνδρες, δύο μαρμαροτεχνίτες και δύο εργάτες, έγραψαν στο χαρτί τα ονόματά τους και άφησαν το ίχνος τους να ταξιδέψει στον χρόνο με έτος εκκίνησης το 1913.

Δέκα «κεράκια» για το Μουσείο Ακρόπολης-3

Η έκθεση «Σμίλη και μνήμη» είναι ένα ταξίδι στον χρόνο.

Τέτοιες ανακαλύψεις θα έχει πολλές ο επισκέπτης της έκθεσης, η οποία καταφέρνει με ευρηματικό τρόπο να μας μεταφέρει νοητά όχι μόνον πίσω στον χρόνο αλλά και στον χώρο. Το μέγεθος των εκτυπώσεων, ο μεγάλος αριθμός των φωτογραφιών –είναι περισσότερες από 100– και η ποικιλία των θεμάτων μάς ανεβάζουν στον Βράχο της Ακρόπολης, επιτρέποντας να ρίξουμε μια ματιά σε έναν άγνωστο κόσμο εργασίας.

Ο πλήρης τίτλος της έκθεσης είναι «Σμίλη και μνήμη. Η συμβολή της μαρμαροτεχνίας στην αναστήλωση των μνημείων της Ακρόπολης» και ο στόχος της να τιμήσει το έργο των μαρμαροτεχνιτών που συνέβαλαν καθοριστικά στην ανάδειξη του μνημείου. Οπως είπε στην «Κ» η αρχαιολόγος Βασιλική Ελευθερίου, διευθύντρια της Υπηρεσίας Συντήρησης Μνημείων Ακρόπολης, «η Ακρόπολη εντάσσεται στη λίστα των μνημείων Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς, αλλά και η μαρμαροτεχνία είναι ενταγμένη στη λίστα της άυλης παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς».

Το εξαιρετικό αρχειακό υλικό που παρουσιάζεται εδώ προέρχεται από το πλουσιότατο αρχείο της Υπηρεσίας Συντήρησης των Μνημείων της Ακρόπολης. Για την έκθεση έχει γίνει από την Επιτροπή και την Υπηρεσία Συντήρησης μια επιλογή από εικόνες τεκμηρίωσης των αναστηλωτικών επεμβάσεων. Αφορούν τις εργασίες που έγιναν στην πορεία πολλών δεκαετιών –από το 1975 έως σήμερα– στα 4 μνημεία της Ακρόπολης: τα Προπύλαια, τον Ναό της Αθηνάς Νίκης, τον Παρθενώνα και το Ερέχθειο.

Τα εκθέματα χωρίζονται σε 6 θεματικές ενότητες με βάση το θέμα τους – Μόχθος, Αυταπάρνηση, Συναδέλφωση, Μεράκι, Συνεργασία, Καμάρι. Οπως σχολίασε ο πρόεδρος του Μουσείου Ακρόπολης Δημήτρης Παντερμαλής, τολμώντας και πάλι μια περιοδική έκθεση σε διαφορετικό ύφος, «τα εκθέματα μας δίνουν την ευκαιρία να συνδεθούμε με το μνημείο με έναν διαφορετικό τρόπο, και να δούμε τους ανθρώπους και τα έργα τους με νέα ματιά».

Διάρκεια έκθεσης 11/6 -31/10/19.

«Καταφέραμε να κάνουμε την επίσκεψη στο μουσείο μια εμπειρία»

Δέκα «κεράκια» για το Μουσείο Ακρόπολης-4

Ο Δημήτρης Παντερμαλής.

Τα δέκατα γενέθλια του Μουσείου Ακρόπολης δεν επισφραγίζουν μόνον μια επιτυχημένη πορεία. Οπως κάθε σημαδιακή επέτειος, δίνει την ευκαιρία για ανασκοπήσεις αλλά και νέα ξεκινήματα. Από τον Μάρτιο το μουσείο απέκτησε δικό του προσωπικό, το οργανόγραμμα είναι έτοιμο και όπως χαρακτηριστικά είπε ο πρόεδρός του, «όπως κάθε μουσείο, χρειάζεται πλέον τον διευθυντή του».

Η διαδρομή που έχει διανύσει μέχρι τώρα το μουσείο υπό την προεδρία του καθηγητή Δημήτρη Παντερμαλή είναι απολύτως επιτυχημένη, όπως δείχνουν τα στοιχεία της επισκεψιμότητας και η διεθνής αναγνώριση. «Αυτά τα 10 χρόνια που πέρασαν πετύχαμε τους στόχους μας», λέει στην «Κ» ο κ. Παντερμαλής. «Αναδείξαμε τα εκθέματα και τονίσαμε την ιδιαίτερη σημασία τους, καταφέρνοντας να κάνουμε την επίσκεψη μια βιωματική διαδικασία. Η χρήση της ψηφιακής τεχνολογίας δίνει την ευκαιρία στον επισκέπτη να δει την πραγματική μορφή των έργων και να αποκτήσει πλήρη αντίληψη του μεγαλείου τους. Ολοι όσοι εργαζόμαστε σε αυτό το μουσείο καταθέσαμε από την πρώτη στιγμή ένα κομμάτι της ψυχής μας, ώστε να μπορέσει να σταθεί στα πόδια του και να το αγκαλιάσει το ευρύ κοινό. Για εμένα προσωπικά ήταν τεράστια η ευθύνη της επιτυχίας αυτού του εγχειρήματος, διότι το Μουσείο Ακρόπολης αποτελεί ένα θέμα κεντρικής σημασίας για τη χώρα. Και πλέον απολαμβάνει την παγκόσμια αποδοχή. Η έλλειψη των γλυπτών του Παρθενώνα, των έργων που βρίσκονται στο Βρετανικό Μουσείο, δεν το έχει σημαδέψει. Η δική μας πολιτική δεν ήταν να εστιάσουμε στην απουσία, αλλά να πορευτούμε περήφανα αναδεικνύοντας ό,τι σπουδαίο έχουμε. Και διαθέτουμε μια άθικτη αρχαϊκή ακρόπολη. Ταυτόχρονα με διαρκείς και συνεχείς πιέσεις που ασκούνται από ένα διεθνές κοινό, καθιστούμε σαφές ότι η επανένωση των μαρμάρων δεν θα ικανοποιήσει απλώς έναν λαό, αλλά θα αποκαταστήσει ένα δίκαιο αίτημα. Αν συνεχίσουμε να προσπαθούμε, κάποια στιγμή, έξαφνα όπως συμβαίνει πάντοτε, θα επιστρέψουν στην Ελλάδα. Αλλωστε, σε όλο τον κόσμο τα μουσεία γίνονται όλο και πιο δημοκρατικά και ελεύθερα επιστρέφοντας πολιτιστικούς θησαυρούς στις χώρες από όπου αποσπάστηκαν».

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή